O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim

V BOB.
 
FAYLLARGA HIZMAT KO’RSATUVCHI 
DASTURLAR  
Ushbu bobda: 
5.1.Fayllarga hizmat ko’rsatuvchi dasturlar. 
 
5.2. Windows Commander dasturi va unda ishlash imkoniyatlari. 
5.3. CD va CD-R kompakt disklariga  fayllar ko’chirish.  
5.4. Arxivlashtirish dasturlari  
5.5. Antivirus dasturiy vositalar  
5.6. Disklarga xizmat kґrsatuvchi dasturlar  
kabi ma’lumotlar bilan tanishasiz 

---

 
142 
lozim. Bular kompyuterning texnik jihatdan talabga javob berishini taqozo qiladi. 
Foydalanuvchi ulardan o`ziga mosini tanlashi maqsadga muvofiq. 
Sistemali  blokni  qulay  joyga  o`rnatish  lozim.  Uning  ustiga  printerlarni 
qo`yish  yaramaydi.  Bu  kompyuterning  ishiga  salbiy  ta’sir  ko`rsatadi.  Sistemali 
blokka  ulanadigan  barcha  simlarni  faqat  kompyuter  o`chirilgan  vaqtdagina  ulash 
yoki sug’urish mumkin.   
Ikkinchidan,  foydalanuvchi  har  kuni  amalga  oshiradigan  ishlarini  bajarish 
uchun  interfeysni    qulay  holatga  keltirib  qo`yishi  lozim.  Masalan,  birgina  matn 
muharririga  kuniga  bir  necha  marta  murojaat  qilinishi  mumkin.  Bunday  dasturni 
ishga tushirish uchun bir necha katalog ichiga kirish talab qilinmasligi, balki bosh 
katalogda  (Windows  muhitida  «Рабочий  стол»  da)  joylashishi  lozim.  Bu 
dasturlardan foydalanish masalasi.  
Monitorni  vaqti-vaqti  bilan  nam  lattada  artib  turish,  foydalanilmayotgav 
vaqtda  kompyuter  ustini  maxsus  g’ilof  bilan  o`rab  qo`yish  lozim.  Monitorni 
yorug’lik bilan mutanosib tarzda o`rnatish maqsadga muvofiq. 
Uchinchidan,  qurilmalardan  foydalanishni  qulay  holatga  keltirish  lozim. 
Masalan,  o`ng  qo`l  bilan  ishlaydiganlar  uchun  sichqonchaning  chap  tugmachasi, 
chap  qo`l  bilan  ishlaydiganlar  uchun  o`ng  tugmachasi  foydalanish  uchun  qulay 
bo`ladi.  Ularni  operatsion  tizimdagi  mos  parametrlarni  o`zgartirish  bilan  sozlab 
qo`yish kerak. 
Klaviatura.  Klaviatura  yetarlicha  ishonchli  va  mustahkam  qurilma  bo`lgani 
bilan,  uni  e’tibordan  chetda  qoldirish  kerak  emas.  Hech  qachon  klaviatura ustiga 
biror narsa qoymaslik, uning  yoniga suyuqlik  solingan idishlar  qo`ymaslik lozim. 
Chunki,  non  ushoqlari,  suyuqliklar  klaviatura  tugmalari  ichiga  tushib  qolishi 
oqibatida  u  ishdan  chiqishi  mumkin.  Klaviaturadan  foydalanilmayotgan  vaqtda 
uning ustini berkitib qo`yish maqsadga muvofiq.