O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim

Erit rosti tlar ga (A),

leyk ostit larg a (B),

trom

bostitlarga (C) xos xususiyatlarni aniqlang va jadvalning “javob” qismiga yozing.

1) o‘rtasi ozroq botiq, yumaloq shaklga ega
2) ular organizmga kirgan mikroblarni yutib, eritib yuboradi
3) yadrosi bo‘lmaydi
4) 1 mm^3 qonda 4—6 million, o‘rtacha 5 million dona bo‘ladi
5) mikroblar va zararlangan hujayralarni yutib halok bo‘ladi
6) 2—5 kun yashaydi
7) soni normal bo‘lishi uchun ovqat tarkibida oqsil, temir etarli miqdorda bo‘lishi zarur
8) soni kamayganda qonning ivish xossasi buziladi
9) odam yuqumli kasalliklar bilan kasallanganda soni ko‘payadi
Javob	A -	B -	C -

12. Жaвоби

    A - 1, 3, 4, 7;

    Б - 2, 5, 6, 9;

    C - 3, 5, 6, 8;

    
    
    
    Katta

qon aylanish doirasida qon qanday organlar orqali o‘tish ketma - ketligini ifodalagan holda tegishli raqamlarni kataklarga yozing.


1) aorta qon tomiri; 2) yuqorigi va pastki kovak venalar; 3) o‘ng bo‘lmacha; 4) yirik, o‘rta va mayda arteriya tomirlari; 5) venalar; 6) to‘qima va organlar; 7) yurakning chap qorinchasi ;

Javobi:

12. Kichik qon aylanish doirasida qon qanday organlar orqali o‘tishini sxemada ifodalang.

1) o‘pka arteriyasi; 2) o‘pka alveolalari; 3) yurakning chap bo‘lmachasi; 4) yurakning o‘ng qorinchasi; 5) o‘ng va chap o‘pka arteriyalari; 6) 4 ta o‘pka venalari; Javob:

Javob:

4

1

5

2

6

3

12. 
    Yurak va qon tomirlar faoliyatining boshqaruvchilar va ularning faoliyati o‘rtasidagi muvofiqlikni jadvalda tog‘ri ifodalang.
    

BOShQARUVChILAR BOShQARUVChILAR FAOLIYaTI

A. Simpatik nerv tolalari 1) kuchaytiradi

B. Parasimpatik nerv tolalari 2) susaytiradi

C. Buyrakusti bezining adrenalin gormoni D. Gipofiz bezining vazopressin gormoni

A	B	C	D

Javobi:

A	B	C	D
1	2	1	1

12. 
    Muskullarni va ularning nafas olishda va nafas chiqarish harakatidagi muvofiqlikni aniqlang.
    

MUSKULLAR NAFAS OLISh

HARAKATI

A. Tashqi qovurg‘alararo muskullar qisqaradi 1) nafas olish harakati

B. Ichki qovurg‘alararo muskullar qisqaradi 2) nafas chiqarish harakati

C. Diafragma qisqaradi

D. Bo‘yin muskullari qisqradi E. Qorin muskullari qisqaradi

A	B	C	D	E

Javobi:

A	B	C	D	E
1	2	1	1	2

12. 
    Nuqtalar o‘rniga mos raqamlarni qo‘ying.
    

Nerv markazlaridagi nerv hujayralari qo‘zg‘algan vaqtda .............

Nerv markazlaridagi nerv hujayralari tormozlanish vaqtida .............

1. 
   ular ish bajaradi;
   
2. 
   nerv hujayralari dam oladi;
   
3. 
   nerv hujayralari o‘ziga energiya to‘playdi;
   
4. 
   nerv markazining ishi yaxshilanadi;
   
5. 
   refleks hosil bo‘ladi.
   

Javobi:

Nerv markazlaridagi nerv hujayralari qo‘zg‘algan vaqtda 1, 5.

Nerv markazlaridagi nerv hujayralari tormozlanish vaqtida 2, 3, 4. TINGLOVChILAR UChUN O‘QUV TOPShIRIQLARI

O‘F E	Modullar bo‘yicha o‘quv topshiriqlari	metodik ko‘rsatma	ball
1.	Maqsad: Talabalarning o‘zlashtirgan bilim, ko‘nikma malakalari va kompetenstiyalarini nazorat qilish va baholashda standart va nostandart test topshiriqlarini tuzishni o‘rganish. 1-modul bo‘yicha berilgan materiallarni diqqat bilan o‘qib chiqing va quyidagi savollarga javob toping. Standart va nostandart test topshiriqlarining o‘xshashligi va farqini e’tiborga olgan holda Venn diagrammasini tuzing. Nostandart test topshiriqlarining	Kichik guruh a’zolari bilan hamkorlikda ishlang	2-ball

	turlarini aniqlang va ulardan pedagogik faoliyatingizda foydalanish yo‘llarini belgilang. Nostandart test topshiriqlarini o‘rganing va o‘zingiz o‘qiydigan kurs mazmunidan muayyan mavzu bo‘yicha test topshiriqlarini shakllantiring. Siz qanday o‘zgartirishlar kiritishni taklif etasiz?
2.	Maqsad: Tinglovchilar tomonidan talabalarning o‘zlashtirgan bilim, ko‘nikma malakalari va kompetenstiyalarini nazorat qilish va baholash maqsadida shakllantirilgan nostandart test topshiriqlarini tahlil qilish. Sizga tavsiya etilgan nostandart test topshiriqlarini namuna sifatida qabul qilib, o‘zingiz o‘qiydigan kurs bo‘yicha 15 ta test topshirig‘ini tuzing. Kurs bo‘yicha shakllantirilgan nostandart topshiriqlarini taqdimotga tayyorlang. O‘zingiz tuzgan test topshiriqlarining afzalligi, kamchiligi va uni tuzishda uchragan qiyinchiliklar yuzasidan fikr bildiring.		3-ball
3.	Modul dasturini yakunlash. Maqsad: O‘z faoliyatini tahlil qilish, o‘z- o‘zini baholash. Modul dasturining didaktik maqsadini o‘qib chiqing. Ko‘zlangan maqsadga qay darajada erishdingiz? O‘quv topshirig‘idagi modullardan ko‘zda tutilgan didaktik maqsadlarni takrorlang. Ularni bajarishda qanday qiyinchiliklarni engishga erishdingiz? Ushbu modul dasturi sizning pedagogik faoliyatingizda qanday o‘zgarishlar bo‘lishiga zamin tayyorlaydi deb o‘ylaysiz?	To‘plagan ballaringiz- ni jamlang va keyingi qatorga yozing

	Mustaqil ishlash jarayonidagi faoliyatingizni 5 ball bilan baholang. Amaliy mashg‘ulot davomidagi o‘z faoliyatingizdan qoniqish hosil qilmagan bo‘lsangiz matn va modul dasturi ustida takroran ishlang.
	Tinglovchining mashg‘ulot davomida to‘plagan ballari	jami	ball

Test topshirig‘ining tarkibi, mazmuni va samaradorligiga qo‘yiladigan talablar, reproduktiv, produktiv, qisman-izlanishli va ijodiy test topshiriqlarini tuzish

Amaliy mashg‘ulotning maqsadi: Tinglovchilarni test topshirig‘ining tarkibi, mazmuni va samaradorligiga qo‘yiladigan talablar, reproduktiv, produktiv, qisman-izlanishli va ijodiy test topshiriqlari tavsifi, test topshiriqlarining mazmuni va sifatiga DTM tomonidan qo‘yiladigan talablar bilan tanishtirish, tinglovchilarda mazkur test topshiriqlarini tuzish va ta’lim-tarbiya jarayonida foydalanish uchun zarur bo‘ladigan metodik bilim, ko‘nikma va malakalarni tarkib toptirish.

Pedagogik amaliyotda aksari hollarda standart test topshiriqlaridan foydalaniladi. Jahondagi rivojlangan mamlakatlaridagi ta’lim muassasalarining ish tajribasini o‘rganish natijasida talabalar tomonidan o‘zlashtirilgan bilim, ko‘nikma, malakalar va tayanch va xususiy kompetenstiyalarni nazorat qilish va baholashda nostandart test topshiriqlaridan ijobiy natijani berayotganligini ko‘rsatdi.

Mazkur nostandart test topshiriqlari My test dasturiga kiritilib, adaptiv test topshiriqlariga aylantiriladi va amaliyotga joriy etiladi.

Ma’lumki, test topshiriqlarining qiyinlik darajasi o‘rganilayotgan ob’ektning xususiyatlarini o‘zida to‘liq aks ettirib, u tahsil oluvchilar tomonidan mazkur xususiyatlarni aniqlash uchun bajaradigan aqliy operastiyalariga ko‘ra:

• 
  Reproduktiv daraja;
  
• 
  Produktiv daraja;
  
• 
  Qisman-izlanishli daraja;
  
• 
  Ijodiy (kreativ) darajada bo‘lishi mumkin.
  

Reproduktiv darajadagi test topshiriqlari tahsil oluvchilarning tomonidan yodda saqlangan bilim, ko‘nikma va malakalarni tanish odatiy vaziyatda axborotlarni qayta ishlamasdan javob qaytarishni talab etadi. Bu darajada

tuzilgan testlar tahsil oluvchilar tomonidan o‘zlashtirgan bilim, ko‘nikma va malakalarni aniq baholash imkonini bermaydi.

Reproduktiv test topshiriqlaridan namuna keltirilmoqda:

Yopiq testlar

3. 
   “Tajribamdan ko‘rdimki, azmi qat’iy, tadbirkor, xushyor, mard va shijoatli bir kishi mingta tadbirsiz, loqayd kishilardan yaxshiroqdir.” Bu hikmatli gap kimga tegishli ekanligini toping.
   

A. Amir Temur. V. Alisher Navoiy S. Al Horazmiy

D. Al Horazmiy

3. 
   Horijiy mamlakat va shaharlarning qaysi birida Ibn Sino xotirasiga haykal qo‘yilgan?
   

A. Belgiya V. Moskva S. Tokio D. Boku

3. 
   Ahmad Farg‘oniyga qaysi shaharda haykal qo‘yilgan? A. Misr poytaxti Qohira shahrida.
   

V. Rossiyaning poytaxti Moskva shahrida S. Yaponiyaning poytaxti Tokio shahrida

D. Ozarbayjonning poytaxti Boku shahrida

3. 
   Qaysi asr “Beruniy asri” degan nomni olgan? A. 11-asr
   

V. 11-asrning oxiri S. 10 asr

D. 12 asr

3. 
   Oydagi kraterlarning ikkitasiga buyuk vatandoshlarimiz nomi qo‘yilgan. Ularni toping.
   

A. Ahmad Farg‘oniy, Mirzo Ulug‘bek. V. Ahmad Farg‘oniy, Beruniy

S. Mirzo Ulug‘bek, Al Horazmiy D. Ahmad Farg‘oniy, Al Horazmiy

Mazkur test topshiriqlarini ochiq testlarga aylantirilsa, quyidagi topshiriqlar shakllanadi:

1. “Tajribamdan ko‘rdimki, azmi qat’iy, tadbirkor, xushyor, mard va shijoatli bir kishi mingta tadbirsiz, loqayd kishilardan yaxshiroqdir.” Bu hikmatli gap

.........ga tegishli.

A. Amir Temur.

V. Alisher Navoiy S. Al Horazmiy D. Al Horazmiy

3. Horijiy mamlakat da Ibn Sino xotirasiga haykal qo‘yilgan.

A. Belgiya V. Moskva S. Tokio D. Boku

3. 
   Ahmad Farg‘oniyga shaharda haykal qo‘yilgan.
   

A. Misr poytaxti Qohira shahrida.

V. Rossiyaning poytaxti Moskva shahrida S. Yaponiyaning poytaxti Tokio shahrida

D. Ozarbayjonning poytaxti Boku shahrida

3. 
   asr “Beruniy asri” degan nomini olgan.
   

A. 11-asr

V. 11-asrning oxiri S. 10 asr

D. 12 asr

3. 
   Oydagi kraterlarning ikkitasiga buyuk vatandoshlarimiz nomi
   

qo‘yilgan.

A. Ahmad Farg‘oniy, Mirzo Ulug‘bek. V. Ahmad Farg‘oniy, Beruniy

S. Mirzo Ulug‘bek, Al Horazmiy D. Ahmad Farg‘oniy, Al Horazmiy

Produktiv darajada tuzilgan test topshiriqlari tahsil oluvchilar tomonidan o‘rganilgan ob’ektlarni qiyoslash, o‘xshashlik va farqlarni aniqlash, umumiy xulosa chiqarish orqali javob berishni talab etadi.

Mazkur test topshiriqlari avvalgi mavzuda o‘rganilgan ob’ektning keyingi mavzuda o‘rganilgan ob’ekt bilan qiyoslashni amalga oshirish imkoniyati bo‘lganligi sababli, mavzulararo boblararo va fanlararo bog‘lanishni talab etadi.

Qisman-izlanishli darajadagi test topshiriqlari tahsil oluvchilar tomonidan o‘rganilgan ob’ektlarning xususiyatlarini boshqa ob’ektga ko‘chirish, mazkur ob’ektlarni taqqoslab, keyingi ob’ektning o‘ziga xos xususiyatlari haqida xulosa chiqarish, qisman izlanish olib borishni talab etadi. Tahsil oluvchilar tomonidan mazkur darajadagi test topshiriqlariga javob berishda avval o‘zlashtirilgan bilimlar yangi vaziyatlarga ko‘chiriladi.