O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim

 

Shakllanadigan kompetentsiyalar  elementlari: 

Modda, kimyoviy jarayon, hodisalarni kuzatish, tushunish va tushuntirish:  

Hodisa,  jarayonlarni  ma’lum  qonuniyatlar  –  Pauli  prinsipi,  Xund  qoidasi  kabi 

nazariyalarning tushunadi, kimyoviy bog‘lanishda ularning mustahkamligi, bog‘lanish 

energiyasi,  bog‘lanishning  to‘yinuvchanligi,  yo‘naluvchanligini    misollar  orqali 

tushuntira oladi. Yadro reaksiyalarga doir masalalarni yecha oladi. 

Moddalar  soni  va  tarkibi  jihatidan  birikish,  ajralish,  o‘rin  olish,  almashinish 

reaksiyalariga bo‘linishini biladi va tushuntira oladi. 

Oksidlanish darajalarining  o‘zgarishi jihatidan  molekulalararo, ichki  molekulyar, 

disproporsiya, sinproporsiya turlarini tushuntira oladi. 

Elektroliz jarayonini kimyoviy ishlab chiqarish sohalari haqida biladi.  

Tuzlar,    organik  moddalarning  gidrolizlanish  jarayonini,  ion  almashinish 

reaksiyalarini  misollar yordamida tushuntira oladi.  

Hayotiy  misollar  asosida  moddalar  tabiatiga  ta’sir  etuvchi  katalizator, 

konsentratsiya,  bosim,  harorat,  ingibtorlar  kabi  omillarni  reaksiyalarning  borishiga 

ta’sir  etishini  tushuntira  oladi.  Kimyoviy  muvozanatning  siljishiga  ta’sir  etadigan 

omillar haqida va  issiqlik effektini biladi va tushuntira oladi. 

Organik  birikmalarning      sinflanishini  biladi,  hamda  ularning  tuzilishini, 

izomeriyasini, gibridlanishini elektron vositalar yordamida tushunib, tushuntira oladi. 

---

 

9 

Buyuk  kimyogar  olimlarning  organik  birikmalarning  olinishi  bo‘yicha  olib 

borgan ishlari haqida biladi. 

Alkanlar,  alkenlar,  alkadienlar,  alkinlar,  arenlarning  gomologik  qatori,  tuzilishi, 

olinishi, ishlatilish sohalarini biladi.