O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus та ’LI

–
xavfsiz texnika, texnologiyalar va xodimlarni 
himoyalash vositalari ishlab chiqilishi hamda joriy etilishini 
rag‘batlantirish;
–
fan, texnika yutuqlarida hamda mehnatni muhofaza 
qilish bo‘yicha vatanimiz va chet el ilg‘o
г
tajribasidan keng 
foydalanish;
–
ishlovchilarni maxsus kiyim va poyabzal, shaxsiy 
himoya vositalari, parhez ovqatlar bilan bepul ta’minlash;
–
korxonalarda mehnatning sog‘lom va xavfsiz shart-
sharoitlarini yaratishga ko‘maklashuvchi soliq siyosatini 
yuritish;
–
ishlab chiqarishdagi har bir baxtsiz hodisani va har 
bir kasb kasalligini tekshirib chiqish hamda hisobga olib 
borishning va shu asosda ishlab chiqarishdagi 
jarohatlanishlar hamda kasb kasalliklariga chalinishlar 
darajasi haqida aholini xabardor qilishning majburiyligi;
–
ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalardan jabrlangan 
yoki kasb kasalligiga 
у
o‘liqqan ishlovchilarning manfaat-
larini ijtimoiy himo-yalash;
–
kasaba uyushmalari va boshqa jamoat birlashmalari, 
korxo-nalar hamda alohida shaxslaming mehnatni muhofaza 
qilishni ta’-minlashga qaratilgan faoliyatini har tomonlama 
qo‘ll
а
b- quvvatlash;
–
mehnatni muhofaza qilish muammolarini hal etish 
chog‘ida xalqaro hamkorlikni 
у
o‘lga qo‘yish tamoyillariga 
asoslanadi.

---

13 
I 
В
O‘LIM. MEHNAT MUHOFAZASINING
NAZARIY ASOSLARI 
 
1.1. Mehnat muhofazasining ergonomik asoslari 
 
Ergonomika – 
insonning mehnat faoliyati davomida 
faoliyatni samarali bo‘lishini va inson uchun qulay sharoitlar 
yaratilishini ta’minlay oladigan funksional imkoniyatlarni 
o‘rganuvchi fandir. Boshqacha aytganda, bu fan 
–
inson 
xususiyati, mashina imkoniyatlari va tavsifnomalari hamda 
muhit xususiyati orasidagi o‘zaro muvofiqlik hamda o‘zaro 
ta’sirni o‘rganuvchi fandir. Ergonomika atamasini qo‘llash 
polyak olimi Yastshembovskiy tomonidan taklif etilgan va u 
o‘zining «Chert ergonomiki, t
о
yest nauki 
о
trude» nomli 
kitobida ushbu atamani ishlatgan.
Ergonomika sohasida «inson-mashina-muhit» 
tizimining kafolatli faoliyatini ta’minlovchi quyidagi besh 
xil muvofiqlik mavjud: ma’lumotlar (axborot), biofizik, 
energetik, fazoviy- antropometrik va texnik-estetik: