O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus та ’LI

 
3.6.2. Sun’i
у
 havo almashinish tizimlari 
Sun'iy, 
у
a’ni mexanik shamollatish tizimlarida havo 
almashinishi shamollatkichlar yoki ejektorlar yordamida 

---

83 
amalga oshiriladi. Sun’iy havo almashinish qurilmalarining 
afzalliklari shundaki, ular yordamida xonaning istalgan 
joyidan iflos havoni haydab chiqarish yoki xonaga toza havo 
yuborish hamda bu qurilmalarga havoni isitish, namlash va 
tozalash moslamalarini o‘rnatish mumkin. Bunday 
shamollatish qurilmalari shamollat-kichdan, havoni yuborish 
yoki haydab chiqarish qurilmasidan, havo kanallaridan va 
filtrdan tashkil topgan bo‘ladi. Shamollatkichlar markazdan 
qochma va o‘qli bo‘ladi. Markazdan qochma ventelatorlar 
hosil qilgan bosimlariga ko‘
га
3 turga bo‘linadi:
– past bosimli – 1000 
N/m
2
 
gacha;
– o‘rta bosimli – 1000...3000 
N/m
2
;
– yuqori bosimli – 3000... 15 000 
N/m
2
.
Shamollatkichlarning markasida ko‘rsatilgan raqam, 
ventelator ish g‘ildiragining diametrini bildiradi, masalan, 
№
5 shamollatkichining 5 soni shamollatkich ish g‘ildira-
gining diametri D
i.g.
=500 mm ekanligini ko‘rsatadi.
O‘qli shamollatkichlar past bosimli havo almashinish 
talab etiladigan ishlab chiqarish xonalarida o‘rnatiladi. Ular 
250-300 N/m~ atrofida bosim hosil qiladi.
 
 
3.3-chizma. Elektr filtr:
1- izolator; 2-elektrod.
 
3.4-chizma. Ultratovush filtr: 
1-generator; 2-siklon. 
1 
2 
1 
2 
газ

---

84 
Sun’iy shamollatish tizimlarining havo quvurlari 
р
o‘latdan tayyorlanadi. Agressiv kimyoviy moddalar bilan 
ifloslangan havo harakatlanuvchi quvurlar esa 
zanglamaydigan 
р
o‘latdan, vinip-lastdan yoki keramikadan 
tayyorlanishi mumkin. Havo quvurlari tizimiga xonaga 
kiritiladigan havoning miqdorini rostlash, havoni tozalash, 
isitish, sovutish va namlash moslamalari o‘rnatiladi. Havoni 
isitishda kaloriferlardan foydalaniladi. Ular tuzilishi va 
ishlash tamoyillari jihatidan avtomobillarning radiatoriga 
o‘xshash bo‘ladi.
Havoni sovutish moslamalari esa 2 xil: sirt bo‘yicha 
sovutish va kontaktli sovutish qurilmalariga bo‘linadi. Sirt 
bo‘yicha sovutish qurilmalari kalorifer shaklida bo‘lib, 
sovutuvchi sifatida sovuq suv, ammiak yoki freondan 
foydalaniladi. Kontaktli sovutish qurilmalarida havo suv 
kamerasida yuzaga keluvchi yomg‘irli muhit orqali o‘tib 
soviydi.
Havoni tozalashda esa turli xil materialli, moyli, 
elektrik va ultratovushli filtrlardan foydalaniladi (3.3- va 
3.4-chizmalar).