O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta ′ lim vazirligi

Oziq-ovqat mahsulotlarida kraxmal va oziq tolalar miqdori (100 g da 

g hisobida) 

 

Mahsulotlar  

Polisaxaridlar  

Jami  

Kraxmal  

Oziq tolalari  

Qora non 

II nav bug‘doy 

non 

Makaronlar  

Baqlajon  

Karam 

Kartoshka 

Piyoz 

Sabzi 

Bodring  

O‘rik 

Gilos 

Nok 

Shaftoli 

Olma 

Uzum 

Bug‘doy 

yormasi 

No‘xat 

Loviya

 

40,3 

48,3 

72,9 

2,7 

2,2 

16,8 

1,4 

1,49 

1,3 

1,8 

0,9 

1,9 

1,8 

3 

1,8 

69,4 

55,1 

54,8 

33,0 

43,8 

67,7 

0,9 

0,1 

15,0 

0,1 

0,2 

0,1 

0 

0 

0,5 

0 

0,8 

0,6 

64,8 

44,0 

43,4 

7,3 

4,5 

5,2 

1,8 

2,1 

1,8 

1,3 

1,29 

1,2 

1,8 

0,9 

1,4 

1,8 

2,2 

1,2 

4,6 

11,1 

11,4 

---

208 

 

Keyingi  yillarda  shu  narsa  aniqlandiki,  oziq  tolalari  me'daichakka 

tushgan  turli  konserogen  (saraton  kasalligini  chaqiruvchi)  moddalarni 

ham  zararsinlantirib,  yomon  sifatli  o‘smalardan  himoya  qilar  ekan. 

Ovqatda oziq tolalarining kamligi yoki bo‘lmasligi yo‘g‘on ichakda 

najas shakllanishini kamaytiradi, bori ham juda sekin siljiydi. Natijada u 

yerda bosimning ko‘tarilishiga olib keladi. Taomlarda oziq tolalarning 

kam  bo‘lishi  o‘t  tosh  kasalligiga  olib  kelishi  ham  aniqlangan.  Oziq 

tolalarning  iste'mol  taomlaridagi  taqchilligi  semirish,  qandli  diabet, 

yurak–qon  tomirlari  kasalliklari,  erta  qarish  kabi  holatlarga  olib  keladi. 

Aytib o‘tilgan barcha sifatlarni o‘zida mujassamlashtirgan oziq tolasi 

bu  donlarning  kepagi  hisoblanadi.  Shuning  uchun  kepaklik  undan 

tayyorlangan  non  va  boshqa  shunga  o‘xshash  mahsulotlar  iste'mol 

qilish  foydali.  Xuddi  shuningdek,  bug‘doy  va  boshqa  donlarning 

yormasi  ham  oziq  tolalariga  ancha  boy.  Bu  o‘rinda  otabobolarimiz 

iste'mol qilgan taomlardan bug‘doy yormasi alohida ahamiyatga ega, 

unga  quritilgan  o‘rik,  no‘xat  va  ko‘katlar  qo‘shib  tanovul  qilib 

turish  ayni  muddaodir.  Odamning  bir  kecha-kunduzda  oziq  tolalarga 

bo‘lgan  talabi  o‘rtacha  30  g.  Ayni  paytda  shuni  ham  aytib  o‘tish 

kerakki,  agar  taomlar  tarkibida  oziq  tolalari  tegishli  me'yordan  ko‘p 

bo‘lsa, bir qator mineral moddalarning (Ca, Mg, Zn, Cu, Fe) ichaklardan 

qonga  so‘rilishi  qiyinlashadi.  Shu  bois,  xususan  keksa  odamlarning 

oziq  tolali  ovqatlar  iste'mol  qilishida  masalaning  bu  tomonini  ham 

hisobga  olishi  kerak.  8-jadvalda  oziq  mahsulotlarida  polisaxaridlarning 

qancha bo‘lishi haqida ma'lumot keltiramiz. 

Boshqa  oziq  moddalari  singari  uglevodlarga  bo‘lgan  kecha-

kunduzlik  talab  ham,  yosh,  jins  va  qilinadigan  mehnat  turiga  qarab 

o‘zgaradi. 9-jadvalda shu haqda ma'lumot keltiramiz.  

---

209 

 

10-jadval 

 Aholi turli guruhlarida uglevodlarga bo‘lgan kecha-kunduzlik 

talab 

Aholi 

guruhlari 

Yoshga nisbatan 

qo‘shimcha 

guruhlar 

Uglevodlarga talab (g) 

Erkaklar  

uchun 

Ayollar  

Uchun 

 

I 

18-29 

30-39 

40-59 

358 

335 

303 

289 

277 

257 

 

II 

18-29 

30-39 

40-59 

411 

387 

366 

318 

311 

305 

 

III 

18-29 

30-39 

40-59 

481 

462 

432 

378 

372 

366 

 

IV 

18-29 

30-39 

40-59 

566 

528 

499 

462 

432 

117 

 

V 

18-29 

30-39 

40-59 

586 

550 

524