O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta masus ta’lim vazirligi o’zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi o’rta professional ta’limning

Download 11 Mb. bet 82/272 Sana 12.04.2022 Hajmi 11 Mb. #545120

Bog'liq
Математик тасав.шакл.Мажмуа

Bu sahifa navigatsiya:

• 1-ILOVA Mavzu: Matematika mashg`ulotlariga qo`yilgan didaktik talablar. Tayanch so`z va iboralar
• O`rgatish ishlarini tashkil qilishda tarbiyachi amal qiladigan asosiy qoidalar. Ishlarni o`quv dasturi asosida olib borish.

3-bosqich. Yakuniy (10 daq.)	Mashg’ulot yakuni: Faol o’quvchilarni baholaydi va rag’batlantiradi Uyga vazifani berilishi: Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo’riqnoma beradi
Baholari bilan tanishadilar Topshiriqlarni yozib oladilar

1-ILOVA
Mavzu: Matematika mashg`ulotlariga qo`yilgan didaktik talablar.
Tayanch so`z va iboralar: qoidalar, talablar, mashg`ulot, kichik guruh, o`rta guruh,katta gurun, maktabga tayorlov guruh, bilim, didaktik o`yinlar.
R E J A:

4. 
   Matematik tasavvurlarni shakillantirish metodikasining umumdidaktik talablari.
   
5. 
   O`rgatish ishlarini tashkil qilishda tarbiyachi amal qiladigan asosiy qoidalar.
   
6. 
   Ishlarni o`quv dasturi asosida olib borish.
   

Mashg‘ulotlar olib borish Kichik guruh bolalarini o ‘qitish ko'rsatm ali am aliy tusda olib boriladi. Bola yangi bilim larni tarbiyachining harakatini kuzatayotganida, uning tushuntirish va ko‘rsatm alarini tinglab turganida ham da didaktik m aterial bilan o ‘zi ishlagan vaqtida bevosita idrok etish asosida o ‘zlashtiradi. Mashg‘ulo tla r k o ‘p in c h a o ‘yin e le m e n tla ri — to ‘sa td a n o ‘yinchoqlar, buyum lar paydo b o ‘lishi, ,,m ehm onlar“ kelib qolishi va boshqalar bilan boshlanadi. Bunday vaziyat kichkintoylarni qiziqtiradi va aktivlashtiradi. M atem atik xossalami aniqlash o ‘zining o ‘xshash yoki qaram aqarshi xossalari (uzun-qisqa, yum aloq-yum aloqm as va shu kabilar) bilan bir-biridan farq qiluvchi narsalarni taqqoslash asosida amalga oshiriladi. Bilish m um kin b o ‘lgan, xossasi yaqqol ko‘rinib turgan, bolalarga yaxshi tanish, ko‘pi bilan 1-2 belgisi bilan farq qiladigan predm etlardan foydalaniladi. Belgilarni aniq idrok etishga harakatlar (q o ‘l harakatlari) yordam beradi, biror figura m odeli atrofida barm oqni aylantirib yurgizib chiqish uning shaklini aniqroq bilib olishga yordam beradi, q o ‘lni, m asalan, sharf yoki tasm a ustidan b o ‘yiga yurgizib chiq ish esa (u zu n lik n i taq q o slash d a) p red - m etlarning xuddi shu uzunlik belgisi bo‘yicha o ‘zaro m unosabatini bilishga yordam beradi. 25 K ich k in to y larn i b u y u m larn in g b ir xil xossalarini ajratib ko‘rsatish va taqqoslashga asta-sekin o ‘rgatib boriladi (bu nima? rangi qanaqa? kattaligi qanday?) Taqqoslash, solishtirishning amaliy usullari, ya’ni ustm a-ust yoki yonm a-yon q o ‘yish asosida bajariladi. Bolalarning didaktik m ateriallar bilan ishlashiga katta aham iyat bcriladi. K ichkintoylar endi ancha m urakkab harakatlarni m a lu m izchillikda bajara oladilar (suratlar va nam una-kartochkalar ustiga predm etlarni qo‘ya oladilar). Agar bola topshiriqni uddalay olmasa, unum li ishlay olm asa, u m ashg‘ulotga b o lg a n qiziqishini tezda yo‘qotadi, charchaydi va ishdan ch alg ly d i. Pedagog buni eliborga olib, bolalarga nam una tariqasida ishning h a rb iry an g i usulini aw al bajaradi.Y o‘1 q o ‘yilishi m um kin b o lg an xatolam ing oldini olishga intilib, u ishning ham m a elem entlarini ko‘rsatib beradi va ishdagi harakatlarni boshidan oxirigacha birm abir tushuntiradi. Bu tushuntirishlar nihoyatda aniq, ravshan bolishi va yosh bola idrok eta oladigan tezlikda bayon qilinishi kerak. Agar pedagog sh o sh ib s o ‘zlasa, b o lala r u n in g g ap in i tu sh u n m a y qoladilar va diqqatlari b o lin a d i. Pedagog kichkintoylar diqqatini har gal yangi detallarga jalb qilib, harakatning eng m urakkab usullarini 2-3 m arta nam oyish qiladi. K o‘rsatm a m aterialni alm ashtirib turib, ayni bir harakat usulining o ‘zini turli vaziyatlarda ko‘p m arta ko‘rsatish va nom ini atash bolalarning shu harakatni o ‘zlashtirib olishlariga imkon beradi. Tarbiyachi ish davom ida bolalarga ulam ing xatolarini ko‘rsatadi va bu xatolaming sababini aniqlaydi. Barcha xatolar didaktik material bilan bevosita ishlash jarayonida to ‘g‘rilanadi. T ushuntirishlar charchoq hosil qiladigan, uzundan-uzoq b o lm aslig i kerak. Ayrim hollarda kichkintoylarning xatosi um um an hech qanday tu sh u n - tirishlarsiz tuzatiladi (o ‘ng q o lin g g a ol, m ana bunisiga! M ana bu kosani yuqoriga q o ‘y, ko‘rdingm i, u piyoladan katta! va hokazo). Bolalar harakat usulini o ‘zlashtirib olganlaridan so‘ng, uni ko‘rsatib o lirish n in g hojati qolm aydi. Endi kichkintoylarni vazifa bajarishga faqat og‘zaki k o ‘rsatm alar bilan undash kifoya. Y anvar oyidan boshlab bolalarga yangi bilim larni o ‘zlashtirib olishlariga im kon beruvchi aralash m ashqlar berish ham da ilgari o ‘zlashtirganlarini m ashq qildirish m um kin (qaranglar-chi, qaysi archa pastroq, ana shu archaning tagiga bitta q o ‘ziqorin q o ‘ying. Qaysi archa baland? U ning tagiga ko‘p q o ‘ziqorin q o ‘ying!). K ichkina bolalar his-tuyg‘u (em otsiya) orqali idrok etilgan m aterialni ancha yaxshi o ‘zlashtiradilar. U larning xotirasi ataylab eslab qolish xususiyati bilan xarakterlanm aydi. Shuning uchun. Matematik tushunchalarni shakllantirish va rivojlantirish Birinchi m ashg‘ulotlardanoq kichik guruh bolalarida o ‘quv faoliyati ko‘nikmalari shakllantiriladi. Kichkintoylar o ‘z o ‘rinlarini egallashga, tin ch o ‘tirishga va tarbiyachining taklifi bilangina o ‘rinlaridan turishga o ‘rgatiladi. Bola pedagog (tarbiyachi)ning ko‘rsatma va tushuntirishlarini tinglashga, ko‘rsatayotgan narsasini idrok etishga va uning aytganlarini bajarishga, savollarga javob berishga o ‘rganishi kerak. K ichkintoylarda birgalikda shug‘ullanish, bir-birlariga xalaqit berm aslik, ishni bir vaqtda boshlash va tugatish, zarur b o ‘lib qolganida o ‘z navbatlarini sabr bilan kutish ko‘nikm alari tarbiyalanadi. Pedagog (tarbiyachi) odobli, xulqi nam unali bolalarni maqtaydi va ulaming bu fazilatlari nimada ekanligini aniq tushuntirib beradi. Yosh bola gavdasini uzoq vaqt bir xil holatda saqlay olm aydi, bir xil ishni uzoq vaqt bajara olm aydi, shuning uchun tarbiyachi bolalarning qisqa m uddatli dam olishlariga im kon beradi. „Jim o ‘tir“ , — deb ularni tergayverm aydi va boshqalar. Kichik guruhda bolalar tarqatm a m aterial bilan ishlashning dastlabki ko‘nikm alarini egallaydilar. D idaktik m aterial har bir bolaga alohida qutichada, alohida to ‘plami bilan beriladi. M ashg‘ulot boshlangunga qadar u bolalar q o ‘lida b o ‘lishi kerak, ana shunda bolalar diqqatini o ‘rganilayotgan narsalarga jalb etish osonroq b o ‘ladi. Bolalarning foydalanishlari qulay b o ‘lishi u ch u n o ‘yinchoqlar va boshqa buyum lar haddan tashqari kichkina ham da og‘ir boNmasligi kerak. K ichkintoylar q o ‘llanm alarni ehtiyotlik bilan ish latish g a, ishlatib b o ‘lg an d an keyin esa q u tic h a g a terib , ko‘rsatilgan joyga olib borib q o ‘yishga o ‘rgatiladi.

Download 11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: