O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta masus ta’lim vazirligi o’zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi o’rta professional ta’limning

BILISh JARAYONINING RIVOJLANIShI

Kichik soha: Elementar matematik malakalar

Talab: Bola elementar matematik malakalarga egabo’lishi

3-4 yoshli bolalar ega bo’lishi lozim:

• 
  predmetlarni 1-2 ta belgisi bo‘yicha guruhlarga bo‘ladi;
  
• 
  atrof-muhitdan “bitta” va “ko‘p” ni topadi ;
  
• 
  predmetlarni kattaligiga qarab teradi;
  
• 
  geometrik shakllarni farqlaydi (doira, kvadrat, uchburchak), shakllar (kub, shar) ;
  
• 
  ko‘plikni taqqoslaydi;
  
• 
  “uzun” va “qisqa” tushunchalari ma’nosini biladi;
  
• 
  “yarim”, “yarimtacha” tushunchalarni biladi;
  
• 
  sanoqvasonlarqatoridagibog‘liqliknitushunadi; mexaniktarzda 5gachasanaydi
  

4-5 yoshli bolalar ega bo’lishi lozim:

• 
  geometrik shakllarga o‘xshash predmetlarni topadi;
  
• 
  geometrik figura va shakllarni nomini biladi;
  
• 
  miqdoriy aloqalarini belgilaydi;
  
• 
  sonning miqdoriy tarkibini biladi;
  
• 
  matematik tushunchalardan foydalanadi (ko‘p, kam, jami, shuncha);
  
• 
  ketma ketlikda sanaydi;
  
• 
  ko‘pliklarnitaqqoslaydi “ko‘proq”, “kamroq”, “teng”;
  
• 
  bo‘shliqda yo‘nalish olishni biladi (oldinda, orqada, tepada, pastda, yaqin, uzoq);
  
• 
  butun va uning qismlari tushunchasini tushunadi.
  

6-7 yoshli bolalar ega bo’lishi lozim:

• 
  hayotda son va sanoqning ahamiyatini tushunadi;
  
• 
  geometrik shakllar va figuralarni biladi;
  
• 
  20gacha bo‘lgan ayrim matematik harakatlarni bajaradi;
  
• 
  10gacha qo‘shish va ayirishli sodda matematik vazifalarni echadi (son va belgilarni qo‘llagan xolda +, -, =);
  
• 
  son qatori haqida tushunchaga ega
  
• 
  guruhlarnitengyokitengemasliginitahlilqiladi (qanchagako‘p?, qanchagakam?);
  
• 
  hajmi, balandligi va qalinligiga qarab predmetlarni ketma ket joylashtiradi;
  
• 
  shartli belgi asosida suyuq, sochiluvchan va qattiq materialni o‘lchaydi.
  

Bolalarni maktabga tayyorlashda tarbiyachi va ota-onalar tomonidan “Rivojlantiruvchi o`yinlar”ni otkazishi. Rivojlantiruvchi o`yinlarni bolalarga o`ynatishdan maqsad bolalarning umumiy rivojlanish saviyasini oshirishdir.Olti yoshli bolalarni maktabga psixologik ko`rikka tayyorlash. Bolalarning matematik qobiliyatlarini rivojlantirish maqsadida nashrga chiqqan qo’llanmalar bilan ota-onalarni tanishtirish. Bolalarga individual yondashib ularni matematik mazmundagi qiziqarli topshiriqlarni bajarishga o’rgatish usullari bilan ota-onalarni tanishtirish. O’yinga rahbarlik qilish haqida tushuncha berish. Bolalarni maktabga tayyorlash bilan bog’liq jarayon qayerda, qanday va kimlar tomonidan amalga oshirilishi haqida. Bolalarga matematik bilim berishda ota-onalar uyda qanday ishlarni davom ettirishlari, qaysi qo’llanmalardan foydalanishlari lozimligi haqida tarbiyachi tomonidan uyushtiriladigan suhbatlar uyushtiriladi.