O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi


 Ishlab chiqarish imkoniyatlari va uning chegarasi



Download 13,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/321
Sana15.01.2022
Hajmi13,75 Mb.
#368231
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   321
Bog'liq
iqtisodiyot nazariyasi

3. Ishlab chiqarish imkoniyatlari va uning chegarasi 

 

Ehtiyojlarning  doimo  yuksalib  borishi  resurslarning  chek-



langanligi  sababli  ularni  to‘la  qondirish  uchun  zarur  bo‘lgan  miq-

dorda  tovar  (xizmat)larni  ishlab  chiqarishning  imkonini  bermaydi. 

Shu sababli, cheklanganlik tanlovda muqobillikni taqozo etadi. 

Oila  budjetini  cheklanganligi  hayot  kechirish  uchun  zarur 

buyumlarni  qaysi  birini  xarid  qilishni,  vaqtimizni  cheklanganligi 

qaysi  ishni  bajarishimizni,  resurslarni  cheklanganligi  ularni  qaysi 

tovar  (xizmat)larni  ishlab  chiqarish,  davlat  budjetining  cheklan-

ganligi  ularni  qanday  maqsadlar  uchun  ishlatishni  tanlashni  zarur 

qilib  qo‘yadi.  Masalan,  talaba  o‘z  vaqtini  dars  tayyorlashga  yoki 

dam  olishga  sarflashi  mumkin.  Dehqon  o‘z  yeriga  piyoz  yoki 

kartoshka  ekishi  mumkin.  Tadbirkor  o‘z  puliga  yangi  uskuna  yoki 

xomashyo  sotib  olishi  mumkin.  Budjet  mablag‘ini  yangi  maktab 

yoki ko‘prik qurishga sarflashi mumkin va hokazo. 

Ana  shu  imkoniyatlardan  birini  tanlash  qolganlaridan  voz 

kechishga  olib  keladi  yoki  biridan  ko‘proq,  ikkinchisidan  kamroq 

tanlashimizga  to‘g‘ri  keladi.  Tanlash  to‘g‘risidagi  qarorlarni 

muqobil qiymatlarni taqqoslash asosida chiqaramiz. 



51 

Tanlovning  muqobil  qiymati  deb,  uning  natijasida  voz 

kechilgan  imkoniyatlar  ichidan  bu  maqsad  uchun  eng  katta  naf 

keltiruvchi yoki qadrlanuvchi qiymatga aytiladi.

7

  

Muqobil  qiymat  doimiy,  o‘sib  boruvchi  va  pasayib  boruvchi 



bo‘lishi  mumkin.  Muqobil  qiymatni  ilmiy  abstraksiya  usulini 

qo‘llab,  ikki  tur  mahsulot  ishlab  chiqarish  misolida  tahlil  qilamiz. 

Iqtisodiyoda  ikki  xil  mahsulot  –  guruch  va  avtomobil  ishlab 

chiqariladi deb, faraz qilamiz. Barcha resurslar 100 birlikdan iborat. 

1 tonna guruch yetishtirish uchun 2 birlik, bir dona avtomobil ishlab 

chiqarish  uchun  4  birlik  resurs  zarur.  Agarda  guruchni  X, 

avtomobilni  Y  bilan  belgilasak,  mavjud  resurslardan  foydalanib 

ishlab  chiqarish  mumkin  bo‘lgan  tovarlar  miqdori  o‘rtasidagi 

bog‘lanish quyidagicha bo‘ladi.  

2X+4Y=100 

 


Download 13,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   321




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish