O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi

 

 

---

533 

Tayanch tushunchalar 

 

Pul  muomalasi  –  bu  tovarlar  aylanishiga  hamda  notovar 

tavsifidagi  to‘lovlar  va  hisoblarga  xizmat  qiluvchi  naqd  pullar  va 

unga tenglashtirilgan aktivlarning harakati. 

Pul  bozori  –  moliyaviy  bozorning  tarkibiy  qismi  bo‘lib,  unda 

pul  va  unga  tenglashtirilgan  moliyaviy  aktivlar  harakati  ularga 

bo‘lgan talab va taklif ta’sirida uyg‘unlashtiriladi. 

Кredit  –  bo‘sh  turgan  pul  mablag‘larini  ssuda  fondi  shaklida 

to‘plash  va  ularni  takror  ishlab  chiqarish  ehtiyojlari  uchun  qarzga 

berish. 

Tijorat  krediti  –  bu  korxonalar,  tadbirkorlar  va  boshqa  xo‘jalik 

subyektlarining bir-biriga beradigan qarzlari. 

Bank  krediti  –  bu  bank  muassasalari  tomonidan  har  qanday 

xo‘jalik  subyektlari  (tadbirkorlar,  korxonalar,  tashkilotlar  va 

boshqalar)ga pul shaklida – ssuda tarzida beriladi. 

Ipoteka  krediti  –  ko‘chmas  mulk  (yer,  bino,  uy-joy  kabilar)ni 

garovga  qo‘yish  hisobiga  beriladigan  kredit.  Odatda  ipoteka 

kreditidan  asosan  qishloq  xo‘jaligida  asosiy  fondlarni  yangilash 

uchun yirik qo‘yilmalarni qoplashda foydalaniladi. 

Davlat  kreditida  –  bunda  davlat  bir  tomondan  qarz  oluvchi, 

ikkinchi tomondan qarz beruvchi sifatida maydonga chiqadi. 

Xo‘jaliklararo pul krediti – xo‘jalik yurituvchi subyektlarni bir-

biriga beradigan qarzlari.  

Xalqaro  kredit  bu  ‒  ssuda  kapitalining  xalqaro  miqyosdagi 

harakatidir.  

Foiz  normasi  (stavkasi)  –  foiz  yoki  foizli  daromadning  qarzga 

berilgan pul summasiga nisbatining foizda ifodalanishi. 

Banklar  –  moliyaviy  munosabatlarga  xizmat  qilib,  kredit 

tizimining negizini tashkil qiluvchi maxsus muassasalar. 

Bank  operatsiyalari  –  mablag‘larni  jalb  qilish  va  ularni 

joylashtirish bo‘yicha amalga oshiriladigan operatsiyalar. 

Bank  foydasi  (marja)  –  olingan  va  to‘langan  foiz  summalari 

o‘rtasidagi farq. 

Bank foyda normasi – bank sof foydasining uning o‘z kapitaliga 

nisbatining foizdagi ifodasi.  

 

---

534