O`zbeкistоn rеspubliкаsi оliy vа o`rtа mахsus tа`lim vаzirligi

O`ta boy yonilg`i aralashma hosil bo`lishi qo`yidagi belgilar bo`yicha  kuzatiladi: qora tutun va 
ovoz  so`ndirgichdan  «otishmalar»,  dvigatel  quvvati  kamayadi  va  qiziydi,  yonilg`i  sarfi  ko‘payadi, 
moyga benzin tushadi, yonish kamerasida porshen tubida va kanallarda qurum hosil bo`ladi. 
Ovoz so`ndirgichdan qora tutunni chiqishi chiqindi gazlarda  yonilg`ini to`la  yonmagan mahsuloti 
borligi  bilan  tushintiriladi.  YOnilg`ini  bir  qismi  tsilindrda  havoni  yetishmasligi  tufayli  yonmaydi  va 
ovoz so`ndirgichda chiqayotganda kislorod bilan birikib yonishi natijasida ovoz so`ndirgichda «otish-
ma»  sodir  bo`ladi.  Ovoz  so`ndirgichdagi  «otishma»  chiqish  kanallari  zich  berkilmaganda  ham  sodir 
bo`lishi  mumkin. Boy  aralashmani  sekin  yonishi  dvigatel  quvvatini  pasayishiga  olib  keladi. YOnma-
gan  benzin  bug`lari  kondensatsiyalanadi.  Ular  tsilindr  devorlariga  o`tirib  qolib  poddon  karterga  oqib 
tushadi yoki moy sidiruvchi halqalar moyni sidirib tushiradi, buning natijasida moyga benzin tushadi.  
Qo`yidagi sabablar boy aralashma hosil bo`lishiga olib kelishi mumkin: po`kakli mexanizmini so-
zligini buzilishi, po`kakni devorlari darz ketganligidan po`kakni benzin bilan to`lishi po`kakli kamera 
devorlariga po`kakni tegib qolishi sababli po`kakli  kamerada  yonilg`i  sathi ko‘payib ketadi; po`kakli 
kameradagi  ninasimon  klapanni  yeyilishi,  qadalib  qolishi  va  to`la  yo‘ilmasligi,  uning  o`tirgichini 
bo`shab qolishi; havo zaslonkasini to`la ochilmasligi; quvvat ekonomayzeri diafragmalari germetiklig-
ini buzilishi hamda jiklyorlarni yeyilish. 
Bu  nosozliklar  qo`yidagicha  aniqlanadi  va  bartaraf  qilinadi.  Karbyurator  qo‘qog`ini  yechib, 
po`kakli  mexanizm  tekshiriladi,  lozim  bo`lganda  aniqlangan  nosozliklar  bartaraf  qilinadi  va  po`kakli 

---

 
39 
kamerada  yonilg`i  sathi  sozlanadi.  Ninasimon  klapanni  germetikligi  tekshiriladi.  Buning  uchun 
karbyurator  qo‘qog`ini  po`kak  bilan  yuqoriga  qaratib  og`dariladi  va  yonilg`i  uzatuvchi  shtutserga  zi-
chlab rezina nok ulanadi, rezina nokni siqib siyraklashish hosil qilinadi. Agar 30 soniya davomida re-
zina  nokni  shakli  sezilarli  o`zgarmasa,  demak  klapan  germetiklangan,  o`zgarsa  klapan  germet-
iksizlangan va uning almashtirish zarur. Havo zaslonkasini to`la ochilmasligini, uning trosli uzatmasini 
sozlash bilan bartaraf qilinadi. Boy aralashma hosil qiluvchi boshqa nosozliklar karbyuratorni avtomo-
bildan yechib olgandan so`ng aniqlanadi va bartaraf qilinadi.  
YOnilg`i  bakini  o`tuvchi  tiqinini  hamda  yonilg`i  o`tkazgichlarni  nosozligi,  yonilg`i 
o`tkazgichlardagi  darz,  yonilg`i  nasosi  diafragmasini  va  birikmalarini  nogermetikligi  sababli  yonilg`i 
oshishi mumkin. YOnilg`ini har qanday oqishini darrov bartaraf qilish lozim, chunki bu avtomobillar-
da yong`inni keltirib chiqarishi va yonilg`i sarfi ko‘payishi mumkin.