O`zbeкistоn rеspubliкаsi оliy vа o`rtа mахsus tа`lim vаzirligi

Kislotaga distillangan suvni quyish qat`iyan ta`qiqlanadi!  
Kislota  suv  bilan  qo`shilganda  katta  miqdorda  issiqlik  ajralib  chiqadi.  Agar  suv  kislotaga 
quyilsa, suv zichligini kamligi tufayli u kislotani sirtida oqadi, qaynaydi hamma tomonga kislota bilan 
birgalikda sachraydi.  
Kislotani  suv  bilan  to`g`ri  aralashtirganda  ham  aralashma  qattiq  qiziydi,  kerakli  miqdordagi 
elektrolitni  tayyorlagandan  so`ng  uni  sovutish  va  shundan  keyin  zichligini  o`lchash  lozim. 
Akkumulyatorlar  batareyasiga  quyilayotgan  elektrolit  harorati  30
0
S  dan  yuqori  va  15
0
S  dan  past 
bo`lmasligi lozim. 
Elektrolit  zichligi  areometr  yordamida  o`lchanadi  Buning  uchun  rezina  nok  yordamida 
areometrni  shisha  kolbasi  ichiga  ma`lum  miqdordagi  elektrolit,  ya`ni  densimetrni  suzishiga  yetarli 
miqdorda  so`rib  olinadi  va  densimetr  shkalasidagi  suyuqlik  sathi  bo`yicha  zichlik  koprsatkichi 
aniqlanadi. 
Elektrolit  zichligini oddiy zichlik  o`lchagich  yordamida ham  o`lchash  mumkin,  buning uchun 
rezina  nok  yordamida  shaffof  plastmassa  korpusga  po`kaklarni  suzishiga  yetarli  miqdorda  elektrolit 
so`rib olinadi. Zichlik o`lchagichni korpusida har bir po`kakni qarshisida elektrolitzichligi belgilangan. 
qaysi  po`kak  eng  ko‘p  zichlikka  suzib  chiqqan  bo`lsa  o`sha  elektrolit  zichligi  bo`ladi.  Misol,  agar 
po`kaklar  1,19,  1,21,  1,23,  1,25  zichlikgacha  suzib  chiqqan  bo`lsa,  elektrolit  zichligi  1,25  g  /sm
3
  ni 
tashkil  qiladi.  SHuni  esdan  chiqarmaslik  kerakki,  zichlik  o`lchagichni  o`lchash  dia‘azoni  juda  tor 
(1,19-1,31  g  /sm
3
),  shuning  uchun  juda  ham  ko‘p  razryadlangan  (50  foizdan  ko‘pga)  batareyadagi 
elektrolit zichligini bu asbob yordamida o`lchab bo`lmaydi.  
Elektrolit  zichligini  o`lchash  bilan  birga  uni  harorati  ham  o`lchab  boriladi.  Agar  elektrolit 
zichligi  o`lchanayotganda,  uning  harorati  25
0
S  dan  farqli  bo`lsa,  haroratni  har  5
0
S  ortishiga  asbob 
koprsatkichiga 0,0007  g  g`sm
3
 zichlik  qo`shiladi, harorat  pasayishiga asbob koprsatkichidan shuncha 
zichlik ayrilib boriladi. 

---

 
50 
Elektrolit va batareyani o‘timal harorati uni quyishda 15…30
0
S ni tashkil qiladi, shuning uchun 
past  haroratlarda  saqlangan  batareyalarni  hamda  past  haroratli  tayyor  elektrolitni  quyishdan  oldin 
yuqorida koprsatilgan haroratlar oralig`ini ta`minlash uchun bir qancha muddat issiq joyda (60
0
S dan 
yuqori bo`lmagan joyda) saqlash lozim.