O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi



Download 15,11 Mb.
Pdf ko'rish
bet255/321
Sana24.09.2021
Hajmi15,11 Mb.
#183563
1   ...   251   252   253   254   255   256   257   258   ...   321
Bog'liq
2 5415834295740664524

6. Pul multiplikatori 

 

Bank tizimi mamlakatdagi pul massasini o‘zgartirish layoqatiga 



ega bo‘ladi. Davlat bankining emission faoliyatidan qat’iy nazar pul 

massasi hajmi tijorat banklari kreditlari hisobiga ko‘payadi. Banklar 

ssuda  berganda  pul  massasi  ko‘payadi,  aksincha  mijozlar  olgan 

qarzni kamaytirganda pul massasi kamayadi. 

                                                           

129


 Campbell R. McConnell “Economics” Principles, Problems, and Policies. P. 258-285 


529 

Biroq  bitta  alohida  bank  pul  massasini  ko‘paytira  olmaydi, 

barcha banklar birgalikda bunday imkoniyatga ega bo‘ladi. 

Bu  jarayonni  quyidagicha  tushuntirish  mumkin.  Aytaylik  “A” 

bankning aktivlari 200000 mln so‘m bo‘lsin, bank uning bir qismini 

ehtiyot  tarzda  Markaziy  bankda  saqlashi  lozim.  U  asosiysi  majbu-

riyat  bo‘yicha  to‘lovga  qobiliyatsizlik  xatarini  kamaytirishga  qara-

tiladi.  Uning  minimal  miqdori  Markaziy  bank  tomonidan  majburiy 

ehtiyot  normasi  sifatida  o‘rnatiladi  va  pul  massasi  va  shu  orqali 

tartibga solish vazifasini bajaradi. 

Agar  bankning  majburiyatlari  200000  mln  so‘m  bo‘lib,  undan 

40000 mln so‘mini majburiy ehtiyotlarni tashkil etsa, uning normasi 

20% ni tashkil etadi. 

 

   



 Ehtiyot normasi 

 



  

 

Bu  normani  Markaziy  bank  davlatning  pul-kredit  siyosatidan 



kelib  chiqib  belgilaydi.  Tijorat  banklar  zarur  ehtiyotlardan  ortiq 

mablag‘larini  boshqa  banklarga 

qarzga beradi. 

Agar  ehtiyot  normasi  20% 

deb  olsak,  “A”bank  40000  mln 

so‘mni  majburiy  ehtiyot  sifatida 

saqlaydi,  160000  mln  so‘mni 

mijozlarga 

ssudaga 

berishi 


mumkin.  Bank  kredit  berganda, 

bu  summani  mijozning  joriy 

hisobiga  o‘tkazadi.  Ssuda  olgan 

tadbirkor  o‘z  navbatida  sotib 

olgan tovari uchun chekni xizmat 

ko‘rsatuvchi 

“B”bankka 

o‘tkazadi.  Natijada  “B”bankda 

160000  mln  so‘m  yangi  pul 

massasi paydo bo‘ldi 

Misolni jadvalda ifodalasak, u quyidagi ko‘rinishni oladi:  

bankning majburiy ehtiyotlari 

bankning muddatsiz omonatlari   



530 

“B” bank bu pulning 32000mln so‘mini ehtiyotga o‘tkazib, qol-

gan  128000mln  so‘mini  qarzga  berishi  mumkin.  Bu  jarayon  to‘x-

tovsiz  davom  etib  natijada  butun  banklar  tizimi  tomonidan 

yaratilgan pul massasi miqdoran to‘xtovsiz ortib boradi. 

 


Download 15,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   251   252   253   254   255   256   257   258   ...   321




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish