O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi

Ishlab chiqarish imkoniyati chegarasi

8

 

3.1-jadval  

 

Mahsulot turlari 

M u q o b i l  i sh l a b  ch i q a r i sh 

A 

B 

S 

D 

E 

G 

guruch (tonna) «X» 

0 

10 

20 

30 

40 

50 

avtomobil 

(dona) 

«Y» 

25 

20 

15 

10 

5 

0 

   

  Agar  mavjud  resurslardan  faqat  avtomobil  ishlab  chiqarsak, u 

25  ta,  faqat  guruch  yetishtirsak  50  tonnaga  teng  keladi.  Birinchi 

tovarni ishlab chiqarishni ko‘paytirish, albatta, ikkinchisining kama-

yishi hisobiga ro‘y beradi.  

Jadval  ma’lumotlarini  grafikda  aks  ettirsak,  ikki  turdagi 

mahsulot  ishlab  chiqarishning  turlicha  uyg‘unlashuvi  mavjud 

bo‘lishiga ishonch hosil qilamiz.   

Resurslarning  cheklanganligi  ehtiyojni  qondirishning  asosi 

bo‘lgan  ishlab  chiqarish  imkoniyatlarini  ham  cheklab  qo‘yadi. 

                                                           

7

 

Campbell R. McConnell, Stanley L. Brue. Economics: principles, problems and policies. 17 th edition. 

America, New York: McGraw-Hill, 2008. page 11. 

8

 Campbell R. McConnell, Stanley L. Brue. Economics: principles, problems and policies. 17 th edition. 

America, New York: McGraw-Hill, 2008. page 11. 

---

52 

Ishlab  chiqarish  imkoniyati  deb,  mavjud  iqtisodiy  resurslardan 

to‘laroq  foydalanish  evaziga  eng  ko‘p  mahsulot  ishlab  chiqarish 

tushuniladi. U ishlab chiqarish imkoniyati chegarasini ifodalaydi.  

Shu  bilan  birga,  bu  imkoniyatlar  darajasi  doimo  bir  xil  bo‘lib 

turmaydi,  yangi  texnikalar  va  texnologiyalarning  yaratilishi  hamda 

ularning ishlab chiqarishga jalb qilinishi imkoniyatlar chegarasining 

kengayishiga  olib  keladi.  Yangi  texnikalar  va  texnologiyalar,  bir 

tomondan,  mehnat  unumdorligini,  ekinlar  hosildorligini  oshirish, 

energiya,  yonilg‘i,  mehnat  va  boshqa  moddiy  resurslarni  tejash, 

ikkinchi tomondan, resurslarning yangi manbalarini topib, iqtisodiy 

faoliyatga jalb etish imkonini beradi. Bunga yerning chuqur qatlam-

laridagi  tabiiy  boyliklarni  topish  va  ishga  tushirish,  jahon  okeani-

ning uzoq va chuqur joylaridagi resurslaridan, quyosh energiyasidan 

foydalanish va shu kabilarni misol qilib keltirish mumkin.