O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi


 Investitsiyalar samaradorligi. Multiplikator samarasi



Download 15,11 Mb.
Pdf ko'rish
bet202/321
Sana24.09.2021
Hajmi15,11 Mb.
#183563
1   ...   198   199   200   201   202   203   204   205   ...   321
Bog'liq
2 5415834295740664524

2. Investitsiyalar samaradorligi. Multiplikator samarasi 

 

Investitsiyalar 



samara-

dorligi  barcha  iqtisodiy  sa-

maradorlik 

ko‘rsatkichlari 

kabi  “natija”  va  “xarajat” 

nisbati 


orqali 

aniqlanadi. 

Milliy  iqtisodiyotga  qo‘yil-

gan  investitsiyalar  jamiyat 

mahsulotining  o‘sishiga  olib 

keladi  yoki  kelajakda  shun-

day  o‘sish  uchun  shart-sha-

roit yaratadi. Shu sababli, investitsiyalarning umumiy samaradorligi 

investitsiya  qaytimi  (Ik)  va  mahsulotning  investitsiya  sig‘imi  (Ic) 

ko‘rsatkichlarida  ifodalanadi.  Har  ikkala  ko‘rsatkichni  hisoblashda 

milliy ishlab chiqarish natijasi sifatida yalpi ichki mahsulot(YaIM), 

sof  milliy  mahsulot  (SMM),  milliy  daromad  (MD)  yoki  foyda  (F) 

hajmi kabi makroiqtisodiy miqdorlardan foydalaniladi. 

 

Ik= 



(

,

,



)

YaIM SMM МD F

In

  yoki 


Ic= 

(

,



, )

In

YaIM SММ МD F

 

 



Bu yerda, In – jami investitsiyalar. 

Investitsiyalar 

samaradorligi 

joriy 


va 

bazis 


davrida 

YaIM(SMM,  MD,  F)  o‘sgan  qismining  investitsiyalarning  xuddi 

shunday  o‘sgan  miqdoriga  (

   )  nisbatini  taqqoslash  orqali  yoki 

uning teskari ko‘rsatkichi bilan ham baholanadi, ya’ni  

 

 Δ



Ik= 

(

,



, )

YaIM SММ МD F

In



  yoki 

ΔIc= 


(

,

, )



In

YaIM SММ МD F



 

 

Bu  yerda,  ∆  Ik  qo‘shimcha  sarflangan  investitsiyalar  qaytimi, 



    - YaIM(SMM, MD, F) o‘sgan qismining investitsiya sig‘imi. 


381 

Investitsiyalar  iqtisodiy  samaradorligining  muhim  ko‘rsatkichi 

jami  sarflangan  investitsion  mablag‘larning  qoplanish  muddati 

         

   

 

 ko‘rsatkichi  hisoblanadi. U jami  investitsiyalar summa-



sini foydaning yillik miqdoriga bo‘lish yo‘li bilan aniqlanadi, ya’ni  

 

         



   

 

 (yil,oy) 



 

Investitsiyalarning  iqtisodiy  samaradorligi  yuqorida  qayd  qilin-

gan  ko‘rsatkichlarda  tarmoqlar,  sohalar,  hududlar  bo‘yicha  ham 

aniqlanadi. 

Sof  milliy  mahsulot  (milliy  daromad)  hajmidagi  o‘zgarishning 

yalpi  sarflarning  alohida  turlari,  shu  jumladan  investitsiyalardagi 

o‘zgarishlarga nisbati – multiplikator samarasi deyiladi. 

 

 



Investitsiyalarning  5  mlrd.  so‘mga  ko‘payishi  sof  milliy 

mahsulotning  20  mlrd.  so‘m  miqdorga  o‘sishiga  olib  kelsa 

multiplikator samarasi 4 ga (20:5) teng bo‘ladi. 

 

SMMdagi 



o‘zgarish 

Multiplikator 



Investitsiyalardagi 

o‘zgarishlar 

 

yoki 20=4 x 5 



Multiplikator samarasiga quyidagi omillar ta’sir qiladi: 

 ‒ iste’molchilik sarflaridagi o‘zgarish;  

 ‒ davlat xarididagi o‘zgarish; 

 ‒ sof eksport hajmidagi o‘zgarish. 

Multiplikator  samarasining  mazmunini  ikkita  holat  bilan 

izohlanadi. 

 Iqtisodiyotda  bir  subyekt  tomonidan  qilingan  sarflar  boshqasi 

uchun daromad shaklini olad. 

 Daromaddagi  har  qanday  o‘zgarish  iste’mol  va  jamg‘armada 

ham xuddi shunday yo‘nalishda o‘zgarish bo‘lishiga olib keladi. 




Download 15,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   198   199   200   201   202   203   204   205   ...   321




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish