|
QIZIRIQ IQTISODIYOT KOLLЕJI
“TASDIQLAYMAN”
O`IBDO`:________ K.ESHPO`LATOV
“______” ________________20___ yil (Imzo)
“____” ______________ 20__ yil
Fan: Tarmoqni administratorlash (O`A)
Dars mavzusi: ___________________________________________________
Dars maqsadi:
1.Tarbiyaviy: Mustaqil ishlashni o’rganish.
2.Ta’limiy:. Kompyuter tizimining unimdorligini tahlil qilish bo’yicha
bilim va amaliy ko’nikmalarga larga ega bo’lish .
3.Ilmiy: Kompyuter tizimining unimdorligini mustaqil o’rnatish.
Dars turi: O’QUV AMALIYOTI III - bosqich 4-15 guruhi uchun.
Ajratilgan vaqt: (80 daqiqa)
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.N.Toyloqov “Informatika ” T.2002
2.N.Sodiqova Prefariya va ofis qurilmani ta`mirlash . Toshkent “ILM ZIYO” 2012 yil
3.Sh .Razzaoqv Dasturlash . Toshkent “ILM ZIYO” 2011 yil
O`QUV JARAYONI REJASI
№
|
Ta’lim bosqichlari
|
Ajratilgan vaqtning taqsimoti
|
Ta’lim beruvchining faoliyati
|
Ta’lim oluvchining faoliyati
|
Ta’lim vositalari
|
Ta’lim uslubi
|
1
|
Tayyorgarlik
|
15
daqiqa
|
Davomatni aniqlash va talabalarning tayyorgarligini tekshirish.
|
Amaliyot uchun zarur bo’lgan o’quv qurollarini tayyorlash
|
Kompyuter va ofis jihozlari, kodoskop,
chizmalar, jadvallar, kitoblar,
plakatlar, rasmlar.
|
Aralash
|
2
|
Kirish
|
40
daqiqa
|
Yangi mavzuni tushuntirish
|
Savol-javovlarda ishtirok etish.
|
Ma’ruza
|
3
|
Asosiy
qism
|
10
daqiqa
|
Berilgan topshiriqlarning bajarilishini nazorat qilish.
|
Berilgan topshiriqlarni bajarish amaliyot rahbariga taqdim etish.
|
Mustaqil ishlar
|
4
|
Yakuniy qism
|
15
daqiqa
|
Berilgan topshiriqlarni tekshirish va talabalarni baholash.
|
Bajarilgan topshiriqlarni to’liq amaliyot rahbariga taqdim etish.
|
Bahs-munozara
|
O’quv amaliyoti rahbari: / __________ / M.To`xtashev
45 mavzu: Tarmoq orqali boshqarish.
Uz-o`zidan ishlaydigan tarmoq xali yaratilmagan. Vaqt-vaqti bilan tarmoqda ishlovchi yangi foydalanuvchilarni ulab, ayrim eski mavjud bulgan foydalanuvchilarni uchirish kerak. Yangi resurslarni jalb etish bilan birga ularga tarmoqka kirish va foydalanish uchun tegishli xukuklarni berishga to`g`ri kelmokda.
Tarmoqka kirish xukuki -- bu asosan resurs bilan katalog, fayl yoki printen orqali amalga oshiriladi. Tarmoqka kirish xukuki esa undan foydalanuvchilarni boshqaradi. Bu esa tarmoq ulangandan sung uni boshqarish uchun muxim xisoblanadi.
Tarmoqni boshqarish soxasi 5 xil va bu soxalarni tarmoq boshqaruvchisi albatta bilishi zarur:
- Foydalanuvchi boshqarish --- bu tarmoqdan amalda foydalanuvchilarni xisobini olib borishni tashkil etish va foydalanuvchilarning tarmoq resurslariga kirish xukukini boshqarish;
- Resurslarni boshqarish --- tarmoq resurslarini urnatishni tashkil etish;
- Konfiguratsion boshqarish --- tarmoqni konfiguratsion boshqarish, uni kengaytirish, shuningdek zarur xujjatlarni tarmoqka ulash;
- Ishlab chikarishni boshqarish --- sistemaning ishlashini yaxshilash, tarmoq operatsiyalari monitoringi va nazoratini olib borish kullab kuvvatlash;
- Tarmoqni kullab kuvvatlash --- tarmoqda nosozliklar kelib chiqqanda bu xakda foydalanuvchini ogoxlantirish
Tarmoq boshqaruvchisining majburiyatlari
Tarmoqni boshqarish soxalarini inobatga olib, tarmoq boshqaruvchisi (administrator) quyidagilar uchun mas’ul xisoblanadi:
- Tarmoqdan foydalanuvchilar xisobini olib borish va ularni boshqarish;
- Ma’lumotlarni himoyalash;
- Tarmoqdan foydalanuvchilarni urgatish va ularni kullab kuvvatlash;
- Mavjud tarmoqdagi dasturni boshqarib borish va uni muntazam yangilab rivojlantirib borish;
- Arxivlash;
- Ma’lumotlar yukolishini ogoxlantirish;
- Boshqaruv tizimi serverida ma’lumotlar saklanishi va monitoringini olib borish;
- Tarmoq setlaridan maksimal ravishda foydalanish uchun moslashtirish;
- Ma’lumotlardan nusxalar kuchirishni rezervlashtirish;
- Tarmoqni viruslardan himoya kilish;
- Tarmoqda yuzaga keladigan muammolarni xal etish;
- Tarmoqdagi mavjud komponentlarni yangilab borish va rivojlantirish;
- Tarmoq uchun yangi kompyuterlarni ulab borish;
Foydalanuvchilar xisobotini olib borishni tashkil etish
Xar bir tarmoqdan foydalanuvchilar uchun .uning tarmoqdan foydalanishi xisobotini olib borish zarur. Xisobot shaklini olib borish uchun foydalanuvchi ismi va tarmoqdan belgilangan parametrlardan foydalanish chegarasini belgilab berish zarur. Bu ma’lumotlar tarmoq boshqaruvchisi tomonidan xotiraga kiritiladi va foydalanuvchi tarmoqda saklanib koladi. Foydalanuvchining tarmoqka kirishida uning ismi tarmoq xotirasi uchun o`ziga xos parolь bulib xizmat qiladi.
Tarmoqdan foydalanuvchi to`g`risidagi ma’lumotlarni xotiraga kiritish
Foydalanuvchi to`g`risidagi ma’lumot sistemaga kiritiladi va bu tarmoqning xavfsizligi uchun zarur bulib, u quyidagi ma’lumotlarni uz ichiga oladi:
- Foydalanuvchining ismi va paroli;
- Foydalanuvchining sistemadan foydalanishi xukuki;
- Foydalanuvchi to`g`risidagi ma’lumotlar xisoboti kaysi guruxga taallukligi;
Bu ma’lumotlar tarmoq boshqaruvchisi uchun xisobotlar shakllari nazoratini olib borishi uchun zarur xisoblanadi. Tarmoqda quyidagi xisobot shakllari mavjud:
Username - foydalanuvchilar to`g`risidagi ma’lumotlarni identifikatsiyasini olib boradi. Bir foydalanuvchi to`g`risidagi ma’lumotlar boshqa foydalanuvchi to`g`risidagi to`g`risidagi ma’lumotlar bilan bir xil bo`lmasligi zarur. Bunda ma’lum bulgan shakl va belgilardan 20 xilidan oshmagan ma’lumot kiritiladi ( " / : ; = , + * ? < > belgilaridan tashkari).
Full Name- foydalanuvchi to`g`risida tulik ma’lumotlarni saklaydi.
Description - foydalanuvchi yoki xisobot shaklini olib boruvchi to`g`risidagi ma’lumotni saklaydi.
Password va Confirm Password- maksimum darajadagi belgilar va yozuvlardan iborat bulgan parolni saklaydi.
Windows NT Server utilit boshqaruvidan foydalanuvchilar uchun maksimum darajadagi imkoniyatlardan foydalanish xukukini beradi. Uning yordami bilan tarmoq boshqaruvchisi foydalanuvchi modelini yaratadi, boshqa foydalanuvchilar uchun ayrim parametr va xarakteristikasidan foydalanish uchun imkoniyat yaratadi. Bir xildagi uxshash yangi xisobot varagini tashkil etish uchun tarmoq boshqaruvchisi oddiygina kuchirib olib ish yuritadi.
Klasterni tuzish qoidasi:
Aqlingizga nima kelsa, barchasini yozing. G’oyalarni sifatini muhokama qilmang, faqat ularni yozing;
Xatni to’xtatadigan imlo xatolariga e’tibor bermang.
Ajratilgan vaqt tugaguncha, yozishni to’xtatmang, agar aqlingizda g’oyalar kelishi birdan tugasa, u holda qachonki, yangi g’oyalar kelmaguncha, qog’ozga rasm chizib turing!
“Klaster” tuzish uchun namuna va “Kalit so’zi”:
Do'stlaringiz bilan baham: |
