O’zbекisтоn rеspubliкаsi оliy vа o’rта махsus та’liм vаzirligi

QIZIRIQ IQTISODIYOT KOLLЕJI



“TASDIQLAYMAN”

O`IBDO`:________ K.ESHPO`LATOV
^{“______” ________________20___ yil (Imzo)}
“____” ______________ 20__ yil






Fan: Tarmoqni administratorlash (O`A)


Dars mavzusi: ___________________________________________________
Dars maqsadi:
1.Tarbiyaviy: Mustaqil ishlashni o’rganish.
2.Ta’limiy:. Kompyuter tizimining unimdorligini tahlil qilish bo’yicha
bilim va amaliy ko’nikmalarga larga ega bo’lish .
3.Ilmiy: Kompyuter tizimining unimdorligini mustaqil o’rnatish.


Dars turi: O’QUV AMALIYOTI III - bosqich 4-15 guruhi uchun.
Ajratilgan vaqt: (80 daqiqa)
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.N.Toyloqov “Informatika ” T.2002
2.N.Sodiqova Prefariya va ofis qurilmani ta`mirlash . Toshkent “ILM ZIYO” 2012 yil
3.Sh .Razzaoqv Dasturlash . Toshkent “ILM ZIYO” 2011 yil
O`QUV JARAYONI REJASI

№	Ta’lim bosqichlari	Ajratilgan vaqtning taqsimoti	Ta’lim beruvchining faoliyati	Ta’lim oluvchining faoliyati	Ta’lim vositalari	Ta’lim uslubi
1	Tayyorgarlik	15 daqiqa	Davomatni aniqlash va talabalarning tayyorgarligini tekshirish.	Amaliyot uchun zarur bo’lgan o’quv qurollarini tayyorlash	Kompyuter va ofis jihozlari, kodoskop, chizmalar, jadvallar, kitoblar, plakatlar, rasmlar.	Aralash
2	Kirish	40 daqiqa	Yangi mavzuni tushuntirish	Savol-javovlarda ishtirok etish.		Ma’ruza
3	Asosiy qism	10 daqiqa	Berilgan topshiriqlarning bajarilishini nazorat qilish.	Berilgan topshiriqlarni bajarish amaliyot rahbariga taqdim etish.		Mustaqil ishlar
4	Yakuniy qism	15 daqiqa	Berilgan topshiriqlarni tekshirish va talabalarni baholash.	Bajarilgan topshiriqlarni to’liq amaliyot rahbariga taqdim etish.		Bahs-munozara

O’quv amaliyoti rahbari: / __________ / M.To`xtashev

5 mavzu: Server asosidan tarmoqlar.
Reja

1. 
   Tarmoq mijozlari
   
2. 
   Fayl-serverlar
   

Agar tarmoqqa 10 tadan ortiq kompyuter ulangan bo`lsa, u xolda bir xil darajali tarmoq yetarliga maxsuldor bo`lmasligi mumkin shu tufayli ko`p xollarda server asosidagi tarmoq qo`llaniladi.
Xuddi server singari (mijoz funktsiyasi va ishchi stantsiyasidan tashkari) vazifani bajaruvchi serverga ajratilgan server deyiladi.
Tarmoq mijozlarining so`rovlarini tezda qayta ishlash uchun va fayllar hamda kataloglarni himoya qilishni boshqarish uchun, ular maxsus optimallashtirilgan (eng qulay qilingan).
Tarmoq ulchamlari va tarmoq grafikasi (ma’lumotlarni almashish vaqti)ning xajmi o`sishi bilan serverlar sonini xam oshirish zarur.
Server bajaradigan masalar doirasi turli xil va murakkab.
Foydalanuvchilarning o`sib borayotgan etiyojiga moslashishi uchun,ko`pgina tarmoqlarda serverlar maxuslashgan. Masalan: Windows NT tarmoqlarida turli xildagi serverlar mavjud.
Fayl-serverlar foydalanuvchilarning fayllarga ijozatini boshqaradi. Printer-serverlar esa foydalanuvchilarning printerlarga ruxsatini boshqaradi. Masalan: matn protsessori bilan ishlash uchun, avvalo siz uni uz kompyuteringizda ishlatib yuborishingiz (zapustit) shart.
Matn protsessorining xujjati fayl serverda saklanadi, sizning kompyuteringiz xotirasiga yuklanadi va shunday qilib, siz o`z kompyuteringizda ushbu xujjatlar bilan ishlashingiz mumkin.
Fayl-server fayllar va ma’lumotlarni saqlash uchun muljallangan.
Izoxlar serveri katta xajmdagi ma’lumotlarni tuzilishi shaklida saqlaydi. Fayl-s yoki printer-serverlarda ma’lumotlar so`rayotgan kompyuterga to`laligicha nusxalanadi (nusxasini oladi) sharoit yaratadi. Ba’zi bir operatsiya siistemalar, masalan, Windows NT serwer, eng ilgor server texnologiyasi yutuqlaridan foydalanish uchun maxsus ravishda yaratilgan. Windows NT serwer 16 eksabattgacha (1 eksabayt -1 miliard gegabayt.)
Imkoniyatlarni ajratish. Ma’murchilik va ma’lumotlarga ruxsatni boshqarish markazlashgan ravishda amalga oshiriladi. Shuningdeg imkoniyatlar xam qoidaga muvofiq markaziy raviishda joylashgan bo`lib, ularni qidirish va qo`llashni osonlashtiradi.
Server asosidan tarmoqni tanlashning asosiy argumenti ma’lumotlarni ximoya qilishdir. Windows MT serwer singari tarmoqlarda xavfsizlik muammosi bo`yicha bitta ma’muriy shaxs shug`ullanishi mumkin.
U xavfsizlik siyosatini shakllantiradi va uni tarmoqlarning xar bir foydalanuvchisi munosabatida qo`llaydi.
Ma’lumotlarning rezerv nusxasi. Server asosidagi tarmoqlarda ma’lumotlar markaziy ravishda joylashgani uchun, ularni doimiy rezerv nusxasi bilan ta’minlash kiyin emas. 
Sistemaning mul-kulligi tufayli qiymatlar ixtiyoriy serverda real paytda nusxalanadi. Shuning uchun qiymatlar saqlanayotgan asosiy soxa buzilgan xolda xam ma’lumotlar yuqolmaydi,rezerv nusxadan osonlikga foydalaniladi.
Foydalanuvchilar soni.
Server asosidagi tarmoq minglab foydalanuvchilar bilan ishlash imkoniyatiga ega.
Kompyuter- klient (mijoz) kabi tarmoqlarda server funktsiyasini bajarmagan uchun, uning xarakteristikalariga bo`lgan talab foydalanuvchining o`ziga bog`liq. Namunaviy Kompyuter-mijoz 486 protsessorga va 8 dan 16 mbaytgacha operativ (tezkor) xotiraga ega.