O‘zbекisтоn rеspubliкаsi оliy vа o‘rта махsus та’liм vаzirligi

Ikki mentalitet
Fuqarolar urushi voqealari uzoq o'tmishda qolganiga qaramay, Amerika jamiyatini hali ham bir hil deb atash mumkin emas. Janubliklar va shimolliklar turli qadriyatlarga ega va turli siyosiy kuchlarni qo'llab-quvvatlaydi. 150 yil oldin, bu farqlar ancha aniq edi. Shunday ekan, fuqarolar urushining asosiy sabablari aynan ikki xil iqtisodiy tizim, ikki turmush tarzi va ikki xil tafakkurning to‘qnashuvida yotadi.
O'tmishi qorong'u bo'lgan juda rang-barang tomoshabinlar to'plangan Shimolda tadbirkor biznesmenlar sinfi - Yankilar paydo bo'ldi. Yankilar asosan protestantlar - anglo-sakslar edi. Ularning ko'plari samaradorligi, ambitsiyalari va ba'zi tijoratchiligi tufayli ijtimoiy tubdan ko'tarilishga muvaffaq bo'lishdi. Shimolda kuchli markaziy hokimiyat instituti rivojlangan. U bir vaqtning o'zida hamma uchun shaxsiy (va tadbirkorlik!) erkinligini kafolatladi va har doim ham qonunga bo'ysunishni istamaydigan fuqarolarni jilovladi.
Aholisi an’anaviy asoslar asosida yashagan janubda esa vaziyat butunlay boshqacha edi. Yirik plantatorlarning aksariyati qadimgi Yevropa aristokratiyasidan kelib chiqqan va katolik edi. Bu odamlar erni boylikning eng yuqori ko'rsatkichi deb bilishgan, ular shovqinli shaharlardan uzoqda osoyishta, o'lchovli hayotni va Eski Dunyoning jasur g'oyalarini qadrlashgan. Janubliklar shimolliklarning merkantilizmini tushunmadilar va undan nafratlandilar.
Iqtisodiy qarama-qarshiliklar
Fuqarolar urushigacha bo'lgan o'n yillikda mamlakatning har ikki qismida ham iqtisodiy tiklanish kuzatildi. Shimolda yangi zavodlar ochildi, temir yo'llar qurildi, foydali qazilmalarning yangi konlari ochildi. Janubda yangi ekin maydonlarini ekspluatatsiya qilish hisobiga yetishtirilgan paxta miqdori keskin ortdi.
Ammo janubiylarning o'z sanoati deyarli yo'q edi, bu esa o'z erlarini asta-sekin Shimolning xom ashyo qo'shimchasiga aylantirdi. Bu yerga deyarli barcha ishlab chiqarilgan mahsulotlar shimoliy shtatlardan kelgan. Paxta yetishtirish, albatta, juda foydali edi, lekin ba'zi qiyinchiliklar ham bor edi. Paxtani qayta ishlash va uni xorijga eksport qilish janubiylarning o‘zlari tomonidan emas, balki to‘quv fabrikalari va zarur sanoat quvvatlariga ega bo‘lgan shimoliy burjuaziya tomonidan amalga oshirilgan. Ushbu bosqichda Shimoliy tadbirkorlar hatto qullikni saqlab qolishdan manfaatdor edilar. Zero, janubiy plantatsiyalardan yetkazib berilgan arzon xomashyo ularga katta daromad keltirdi. Lekin ma’lum bir vaqtda ekishchilar paxtani Yevropaga vositachilarsiz jo‘natib, u yerdan mashina va mashinalarni olib chiqib keta boshladilar. Ushbu iqtisodiy aloqalarning o'rnatilishi shimolliklarni ogohlantirmay qolmadi, ularning tovarlari janubning ichki bozoridan tezda siqib chiqarila boshlandi.
Har yili vaziyat yanada keskinlashdi. Har ikki tomondan tahdidlar va baland ovozda bayonotlar eshitildi, bu oxir-oqibat fuqarolar urushiga olib keldi.