O‘zbеkistоn rеspublikasi оliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi urganch davlat univеrsitеti

4. Maltodekstrinlar (urtacha molekulyar massasi 1000 u.b) – yod ta’sirida deyarli bo‘yalmaydi, Feling reaktivini maltozaga nisbatan 30-40% ga qaytaradi.
β– ammilaza unayotgan donli urug‘lar, soya urug‘larida va kartoshka mevasida ko‘proq uchraydi.
β – amilaza fermenti kraxmaldagi α –glikozid 1:4 bog‘larini tartibli ravishda, bir chetdan ketma-ket maltoza qoldiqlarini polisaxaridlar zanjiridan gidrolizlaydi. Β-amilazani qandlovchi ferment deb ataydilar.
Glyukoamilaza fermenti ko’prok mog’or zamburuglarida uchraydi.
Glyukoamilaza fermenti ta’sirida kraxmalning-1:6 va 1:4 glyukozid gidroksil bog‘lari gidrolizlanib glyukoza molekulalari hosil bo‘ladi.
Amilaza fermentlari preparatlari oziq-ovqat sanoatida keng qo‘llaniladi. Spirt sanoatida kraxmalni qandlashda, non tayyorlashda xamir tarkibidagi bijg‘iydigan
qandlar miqdorini oshirishda ishlatiladi.
Undirilgan bug‘doy va arpa aktiv holatdagi á- va â- amilazalar bo‘lib, ular suvda yaxshi eriganligi uchun, suvli eritma holida ajratib olinadi. á- va â- amilaza fermentlari har xil temperaturada va muhitlarda o‘z aktivligini namoyon qiladi.
Ularning shu xususiyatlaridan foydalanib bir-biridan ajratish mumkin. â-amilaza 70° C gacha qizdirilganda parchalansa, á-amilaza aktiv holda saqlanib qoladi. â- amilaza muhitning pH 4,8 qiymatida optimal aktivlikka ega bo‘lsa, á-amilaza aktivligini yo’qotadi.Tekshiriladigan mahsulotlar: kraxmal eritmasi, undirilgan arpa
Reaktiv va asboblar:
1. 0,1 N HCl eritmasi.
2. 0,15M Na2HPO4 eritmasi,
3. pH 5,6 bufer eritmasi,
4. 1/4000 N yod eritmasi, 5. 20%-li HCl erimasi
Ishning bajarilishi.
I. á- va β- amilazalar eritmalarini tayyorlash.
Amilaza fermentlarini undirilgan arpadan ajratib olish uchun, spool xavonchaga 20g undirilgan arpa solinadi. Ustiga 100 ml suv kuyib, 15 minut davomida aralashtirilib eziladi. Aralashma 2 soatga sovutgichga kuyiladi. So’ngra aralashma mato filtrdan sikib, suyuklik kog’oz filtrdan yana bir marta o’tkaziladi.
Filtrat á- va β-amilaza fermentlari eritmasidir.
Fakat á-amilazali eritma tayyorlash uchun, yuqorida tayyorlangan eritmaning yarmi olinadi va 70°C li (bu temperatura anik saklanishi shart) suv xammomida 15 minut ushlab turiladi. So‘ngra eritma sovutilib, kraxmalni dekstrinlashda ishlatiladi.
Fakat β- amilazali eritma tayyorlash uchun, fermentlar aralashmasi eritmasidan 15 ml olib, ustiga 3 ml 0,1 N HCl eritmasi va 12 ml distillangan suv quyiladi (bunda eritmaning muhiti pH 3,3 bo‘ladi). Stakan 15 minutga sovutgichga qo’yiladi. So‘ngra eritmaga 6 ml 0,15 M Na2HPO4 eritmasi ko‘shilib, pH 6 ga yetkaziladi. Eritma kraxmalni maltozalarga parchalashda ishlatilishi mumkin.