O‟zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‟rtа mахsus tа‟lim vаzirligi urgаnch dаvlаt univеrsitеti

20–moddasi:    «Turistlarni  sug‘urta  qilish».
 
Turistlarni  sug‗urta  qilish 
majburiydir  va  u  turistik  faoliyat  sub‘ektlari  tomonidan  sug‗urta  faoliyati  olib 
borish  huquqiga  ega  bo‗lgan  tegishli  sug‗urta  tashkilotlari  bilan  tuziladigan 
bitimlar asosida amalga oshiriladi. 

---

343 
 
O‗zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  «Turizm  tashkilotlari 
faoliyatini  tashkil  etishni  takomillashtirish  to‗g‗risida»gi  qaroriga
55
  muvofiq 
quyidagi moddalar turistlarning hayoti xavfsizligini ta‘minlashga qaratilgan: 

 
xavf-xatar  manbalari  bo‗lgan  hududlarga  chet  ellik  sayyohlarni  olib 
chiqishlaridan  oldin,  O‗zbekiston  Respublikasi  Favqulodda  vaziyatlar 
vazirligining  tegishli  boshqarmalaridan  baxtsiz  hodisalar  yoki  havf-xatarlar  kelib 
chiqishi mumkin bo‗lishi yoki bo‗lmasligi yuzasidan tegishli ma‘lumotlar olish; 

 
ruxsat  etilgan  xavfsiz  yo‗nalishlar  bo‗yicha  O‗zbekiston  Respublikasi 
Favqulodda vaziyatlar vazirligining tegishli hududiy boshqarmasi bilan kelishilgan 
holda belgilangan xavfsiz yo‗nalish bo‗yicha sayyohat qilishni ta‘minlash; 

 
belgilangan  yo‗nalishning  xususiyati  va  sayyohlarning  xatti-harakatiga 
bog‗liq  holda  yuzaga  kelishi  mumkin  bo‗lgan  havf-xatar  manbalari  haqida 
ularning o‗zini xabardor qilish va xavfsizligini ta‘minlash; 

 
qabul  qiluvchi  turistik  tashkilot  chet  el  sayyohlari  bilan  xavfsizlik 
choralariga  rioya  etishlari,  O‗zbekiston  Respublikasida  bo‗lish  tartibi,  ekologik 
xavfsizlik  talablari,  milliy  urf-odatlarga  hamda  sanitariya-gigiyena  qoidalariga 
amal qilishlari to‗g‗risida tegishli tushuntirish ishlarini o‗tkazadi. 
Ekologik turizm marshrutlarini ishlab chiqish mavzusida – «Ekologik turizm 
marshrutlarida  turistlarning  hayoti  xavfsizligini  ta‘minlash»  yuzasidan  marshrut 
rahbari  amalga  oshiriladigan  ishlar  ro‗yxati  keltiriladi.  Turistik  marshrutlarning 
barchasida  turistlarning  hayoti  xavfsizligini  ta‘minlash  chora  tadbirlari  ishlab 
chiqilishi  va  marshrutni  o‗tkazadigan  turistik  tashkilot  rahbarining  imzosi  va 
gerbli muhri bilan rasmiylashtirilishi lozim. 
«Forma»  lotin tilidan  tarjima  qilinganda  o‗rnatilgan tartib  ma‘nosini  beradi. 
«Formalniy»  o‗rnatilgan  namuna  bo‗yicha  bajarilgan  demakdir.  «Formalnosti»  - 
«Rasmiyatchilik»  -  biror  bir  muhim  va  ma‘suliyatli  ishni  bajarishda  talab 
qilinadigan, qonunchilik tomonidan o‗rnatilgan shartlar yoki harakatlar majmuidir.  
Xorijiy mamlakatga birinchi marta turist sifatida tashrif buyurmoqchi bo‗lgan 
shaxslar  odatda  faqat  chegaraga  oid  va  bojxona  rasmiyatchiliklari  mavjud  deb 
                                                 
55
 http//www.Lex.uz 

---

344 
 
o‗ylashadi. Biroq, turist o‗z davlatiga olib kirishi mumkin bo‗lgan bir talay hayot 
uchun o‗ta xavfli kasalliklar mavjud, tropik mamlakatlarga kirishni tartibga solib 
turadigan sanitar  –  epidemiologik  qoidalar  ham  juda  muhim  ekanligiga  e‘tirozlar 
bo‗lmasa  kerak.  Tibbiy  sanitar  qoidalarini  bilish  va  ularga  qat‘iy  amal  qilish 
turistni sayohat chog‗idagi ko‗plab ko‗ngilsizliklardan saqlaydi.  
Chegaradan  hayvonot  va  o‗simliklar  namunalarini  o‗tkazishning  qat‘iy 
belgilangan tartibi ham xorijga safar chog‗ida sug‗urta qilish masalasi ham turist 
uchun muhim ahamiyatga egadir. Bundan tashqari, bir qator boshqa, qonunchilik 
tomonidan  davlat  manfaatlari  va  jamoat  xavfsizligi  hamda  sayohat  qilayotgan 
shaxslar  va  atrof-muhit  muhofazasi  nazarda  tutilgan  xalqaro  turizmning  keng 
ommaga deyarli noma‘lum shartlari va qoidalari ham mavjud.