O`zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o`rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt mоliya instituti

Tayyor mahsulotlarni idishsiz (qopsiz) saqlash hamda unni va qadoqlangan mahsulotlarni berish operatsiyalarini rasmiylashtirish
Unni(tayyor mahsulot) idishsiz saqlash qurilmalari saqlash sig‘imi, unni tegirmondan silosga uzatish uskunalari, shuningdek unni silosdan avto un tashuvchilarga ortish uskunalarini o‘z ichiga oladi. Unni (tayyor mahsulot) idishsiz saqlash ombori ishlab chiqarish sexi boshlig‘i ixtiyorida bo‘lgan va tortish faqat sotilayotganda amalga oshiriladigan korxonalarda ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori jo‘natishda aniqlangan miqdor asosida hisoblanadi, kamayish hisobiga hech bir hisobdan chiqarilishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Un(tayyor mahsulot)ning sifati va miqdorini aniqlash uchun namunalar mazkur tegirmonni nazorat qilishning texnologiya sxemasida nazarda tutilgan yerlardan olinadi.
Ishlab chiqarilgan un miqdori va sifati bo‘yicha unni idishsiz saqlash omborxonalariga beriladigan va moddiy javobgar shaxs tomonidan qabul qilinadigan korxonalarda idishsiz saqlovchi omborxonalar bo‘yicha miqdor-sifat hisobi yuritiladi hamda faqat mahsulot namligi pasayishi hisobiga belgilangan tartibda chiqim qilinadi.
Unni (tayyor mahsulot) idishsiz saqlash omborida belgilangan shakl bo‘yicha siloslarni to‘ldirish va un sarfi daftari yuritiladi. Idishsiz saqlash ombori bo‘yicha kirim qismi (36-shakl) siloslarni to‘ldirishni hisobga olish daftari ma’lumotlari bo‘yicha, un namligi esa o‘rtacha smena namunalari bo‘yicha to‘ldiriladi. Saqlash uzoq davom etmasligi tufayli omborlarning siloslarida idishsiz saqlashda unning tabiiy kamayish normasi belgilanmagan va shu munosabat bilan ushbu ko‘rsatkich bo‘yicha kamayish hisobiga hisobdan chiqarilmaydi.
Un va yorma moddiy javobgar shaxslar tomonidan qoplar soni va standart og‘irlik bo‘yicha qadoqlash uchun qabul qilinadi
Unni qadoqlash vaqtida og‘irligi bo‘yicha yo‘l qo‘yiladigan chetga chiqishlar quyidagi foizlarda, biroq undan ortiq bo‘lmasligi kerak:
tortib solishda + 1%;
hajmiy solishda + 2%;
0,5 kg va 1,0 kg netto og‘irlikdagi yormani qadoqlashda alohida paketlar uchun chetga chiqish + 1% dan ortiq bo‘lmasligi kerak;
0,3 netto og‘irlikdagi talqonni qadoqlashda netto og‘irlikdan chetga chiqish + 2% dan oshmasligi shart.
Miqdor-sifat hisobi un va yormaning har bir turi va navi bo‘yicha hisobga olish daftari (36-shakl) ma’lumotlari bo‘yicha yuritiladi, daftarda qoplar soni, unning (yormaning) qayta ishlashda kirim bo‘yicha standart og‘irligi, namligi hamda qadoqlash vaqtidagi haqiqiy og‘irligi, namligi chiqim bo‘yicha aks ettirilmog‘i lozim.
Ishlab chiqarishda un (yorma)ning namligi, un (yorma) ishlab chiqarish korxonasining ishlab chiqarish-texnologiya laboratoriyasi tomonidan berilgan sifat guvohnomasi ma’lumotlari bo‘yicha inobatga olinadi, qadoqlash vaqtidagi un (yorma)ning namligi, qadoqlanayotgan korxona laboratoriyasi tomonidan aniqlanadi.
Unni (yormani) qadoqlash paytida, to‘qilish va yo‘qotishlarning oldini olish choralarini ko‘rish zarur.
Korxonalarning rahbarlari va mas’ul shaxslari qadoqlashni doimiy ravishda nazorat qilib borishlari, un (yorma) solingan qog‘oz xaltachalarning belgilangan netto og‘irligini ta’minlashlari, mahsulotning to‘qilishiga yo‘l qo‘ymasliklari va sifat-miqdor hisobi aniq yuritilishini ta’minlashlari lozim.
Tabiiy kamayish - utkazish tartibi va muddati tegishli kursatmada berilgan. Tabiiy kamayish belgilangan me’yor darajasidan oshmasligi lozim. Aniqlangan kamomad 5910 “Boyliklarning kamomadi va buzilishidan kurilgan zararlar” schetining debetiga yoziladi va tegishli schetlar kreditlanadi, ya’ni 2800 “Tayyor mahsulot”, 2900 “Tovarlarni hisobga oluvchi”kabi schetlar.