O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi toshkent tibbiyot akademiyasi

Nazorat savollari:

1. 
   Shifobaxsh (davolovchi) ovqatlanishning asosiy tamoillari qaysilar?
   
2. 
   Muvozanatlashgan oziqlanishformulasiqanday?
   
3. 
   Xirurgik va terapevtik parhez stollari turlari haqida gapirib bering.
   
4. 
   Yara kasalligida qaysi stol buyuriladi?
   
5. 
   O’gir yotgan bemorlarni ovqatlantirish
   

1.17. Dori vositalarini qo'llash usullari
Zamonaviy amaliy tibbiyotda dori-darmonlar muvaffaqiyatli ishlatilmaydigan birorta soha mavjud emas. dori-darmonlar davolash terapiya jarayonining muhim qismidir. Dori vositalarini qo’llashning quyidagi usullari mavjud.
1. Tashqi usul:
• teri ustida;
• quloqlarda;
• ko'zning konjunktivasiga, burun bo'shlig'i va vagina shilliq qavati.
2. Enteral yo'l:
• og'iz orqali (per os);
• til ostiga;
• lunj orqasiga (trans bukkaning)
• to'g'ri ichak orqali.
3. Nafas olish usuli - nafas yo'llari orqali.
4. Parenteral yo'l:
•Teri ostiga;
• mushak ichiga;
• tomir ichiga;
• arteriyalarga;
• bo'shliqda;
• suyak ichiga;
• subaraknoid bo'shliqda.
Dori vositalarini ishlatishning umumiy qoidalari
Bemorlarga dori vositalarini berish (kiritish) uchun muayyan qoidalar mavjud.
Kasalga dori berishdan avval siz qo'lingizni yaxshilab yuvishingiz kerak, yorliqni diqqat bilan o'qib chiqing, muddati tugaganligini, belgilangan dozani tekshiring va bemorni preparatni qo'llashini kuzatib boring (u preparatni hamshira oldida q’abul q’ilishi kerak). dori, uning dozasi va uni q’abul q’ilish tartibi.
Bemor dorini qabul qilgandan so’ng kasallik tarixida, sana va vaqt, dori nomi, dozasi va uni q’abul q’ilish tartibi (muolaja varaqida) qayd qilinishi kerak.
Och qoringa qabul qilish uchun tavsiya etilgan preparatlar ertalabki nonushtadan 30-60 daqiqa oldin berilishi kerak.
Agar shifokor ovqatni iste'mol qilishdan oldin dori ichishni tavsiya qilsa, bemor ovqatdan 15 minut oldin q’abul q’ilishi kerak. Ovqatlanish vaqtida buyuriladigan dorini bemor oziq-ovqat bilan q’abul q’iladi. Ovqatdan keyin buyurilgan vositalarni ovqatdan 15-20 daqiqa keyin ichishi kerak. Uxlatuvchi dorilar yotishdan 30 daqiqa oldin bemorlarga beriladi. Bir qator dori vositalari (masalan, nitrogliserin) bemorning qo'lida doimiy bo'lishi kerak. In'ektsiya amalga oshirilganda dezinfektsiyali eritma yordamida qo'lni yaxshilab yuvib tashlash kerak, aseptik qoidalarga rioya qilish lozim.
In'ektsiya qilish jaryonida qo'llarini yaxshilab yuvish va dezinfeksiyalovchi eritma bilan ishlov berish kerak, aseptika qoidalariga (steril qo'lqop va niqob kiyib) rioya qilinishi shart , steril flakoni yorliqli yorlig'ini tekshirish , ochilish sanasi va amal qilish muddatini tekshirish lozim. Preparatni kasallik tarixiga (belgilash varaqning) sana va vaqt, dori, doza va yuvorish yollini qayd etish kerak.
Dori vositasining dorixonadan jonatilgan qutida saqlash lozim. Dori vositalarini boshqa idishlarga quyish, tabletkalarni ajratish, kukunlarni paketga joylash, qutidagi yozuvlarni ozgartirish mumkin emas; dori vositalarini alohida javonlarda (steril, ichki, tashqi, guruh A) saqlanishi kerak.
Bemorda anafilaktik shok alomatlari paydo bolganda TEZKOR:

• 
  Navbatchi xodimlar orqali shifokorni chaqiring;
  
• 
  Bemorni yotqizish va oyoq qismini ko'tarish;