O‗zbеkistоn rеspublikasi оliy vа o‗rtа mахsus tа‘lim vаzirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot univеrsitеti

6.3. Umumiy ovqatlanish korhonalariga mahsus tsehlar 
Salqin steh.
Sovuq, taomlar va gazaklar, buterbrod, shirin taomlar, sovuk 
shurva tayyorlash uchun salkin steh tashkil kilinadi. Uning mahsulotlari tugridan-
tugri zal-da, Shuningdek bufet va kulinar magazinlarida sotiladi. 
Salkin steh mahsulotlarini tayyorlashda issiqlik be-rish talab kilinmaganligi uchun 
tehnologik jarayonlar-ni tashkil kilishda sanitariya kridalariga kat’iyan rioya kilish 
zarur. Salkin stehning derazalari shimol yoki shimoliy-garbga karagan bo‘lishi kerak. 
Sovuk taomlar, gazak, salatlar iste’molchilarga berish oldidangina tayyorlanadi. 
Bunga rioya kilmaslik salkin steh ish rejimi-ga salbiy ta’sir etadi. Salkin steh issiq 

---

117 
steh bilan yakin borlanishi shart. Bunday kulay boglanish Ovqat tarqatuvchi bulim va 
oshhona idish-tovoklarini yuvadigan joy bilan ham bo‘lishi kerak. 
Ishlab chikarishning tehnologiya sharoiti bu stehni muzlatgich shkaf, past haroratli 
peshtahta bilan ta’min-lashni talab kiladi. Sovuk, taom va gazaklarni tuzash, tashki 
manzarali kurinishga keltirish mahsulotning rangi, tugralishi, kuyiladigan 
kismlarning bir-biriga mos kelishiga boglq. Shuning uchun salkin stehda ishchi urni, 
ishlatiladigan anjomlar did bilan tanlanishi zarur. Zallari keng korhonalarda modul 
sekstiyalari sovutkichi bor shkaf-stollardan foydalanidadi, ularda sovuk, taomlar: 
meva konservalari, kukatlar, limon va boshkalar sakda-nadigan bulimlar ham buladi, 
modul sekstiya — stollari ikki bulimdan iborat: chap kis,mida idish yuvadigan vanna, 
uning tepasida sovuq va issiq suv oqib tushadigan Dushsifat shlang buladi. Stol 
ichida idish solinadigan - harakat kiluvchi quti buladi, stol urtida ikki qavat javonli 
kurilma urnatiladi.
Sekstiya-stol
ziravorlar, oshhona idishlari, anjomlar elektr anjomlarini sakdash 
uchun muljallangan. Stol ustiga javonli peshtahta urnatiladi. Pastki tomoniga hts hil 
narsalar solish uchun beshta kuti urnatiladi. 
OSHHONA 
anjomlari
stol ichidagi uchta 
harakatlanuvchi kutilarda saqlanadi. Kutilar tagida yordamchi javonlar buladi, pas' 
ung tomonidagi mahsus joyda tahtakachlar turadi. 
Tayyor taomlar va stehdagi gazaklarni tarkatish uchu» sekstiya modul peshtahtasi 
urnatilishi mumkin. Ovqatlanish korhonasida shirin taomlardan bir kanchalari, kom-
pot, hul mevalar va meva konservalari, muzkaymoq Shuningdek, ut kokteyli va 
boshkalar sotiladi. Bularni tayyorlashda mahsus asbob-moslamalar kerak: sikib 
sharbat chikaruvchi asbob, lotoklar, pichok-kurakchalar, taomlarni soladigan 
buyumlar, kisib oladigan mahsus mosla-malar. Shirin taomlar tayyorlaydigan 
oshpazning ii urnida vanna, sovutadigan shkaf bilan ishlab chikarii stoli, tarozi, turli 
idishlar, mevalarni tozalaydiga] mahsus anjomlar bo‘lishi kerak. Limonli va boshka 
ichim-liklar, kompotlar khozonlarda tayyorlanadi, sung salkin stehga utkaziladi. Bu 
yerda hhissalarga ahratiladi, stakan-larga kuyiladi. 
Yirik korhonalarda kuruk, va suyuh; aralashmalardan muzkaymoklar tayyorlanadi- 
Kichik tashkilotlarda muzkay-mokdarni kombinatlardan olib kelinadi. Ularni naci 

---

118 
hharoratl i sekstiyalarda saqlanadi, mahsus idishlarda tarqatiladi. Shirin taomlar 
oldinrokh taiyorlab kuyilsa, mijozlar kup keladigan soatlarda shoshilib kolinmaydi: 
sharbat-larni stakanlarga kuyish, konserva bankalarini oldin ochib kuyish va hokazo. 
Zahiradagi mahsulotlarni stol-sekstiyada yoki sovutkich-larda saklanadi. Salkin 
stehda jiddiy e’tibor shirin taomlarni realizastiya kilish muddatiga, Shuningdek sa-
nitariya, shahsiy gigiena khoidalariga rioya kilishga k,ara-tiladi, Chunki bu yerda 
saklanayotgan mahsulotlar mikro-organizmlar tarkalishi, jonlanishiga sabab bo‘lishi 
mumkin. Hom va pishirilgan sabzavot, go‘sht, baliq, mahsulotlariga juda ehtiyot 
bo‘lish kerak. Bu kuyidagi jarayonlarda yakkol seziladi: hom yoki pishirilgan 
sabzavotlar tugralishida; salat qismlarini, vinegretlarni aralashtirilganda; kaymokka 
boshk,a kismlar kushilganda; sovuq, taomlarni, gazak, sovuq suyuq, ovqatlarni, shirin 
taom va sovuq, ichimliklarni h,issalarga bulinganda. Non, yog, gastronom 
mahsulotlarini kesishda elektr non kesgich, pishlokh, kolbasa va boshkalarni 
kesadigan ma-shinalardan foydalaniladi.
 
Bu mashinalar stol ustida buladi. Uncha 
katta bulmagan ovk,atlanish tashkilotlarida non pichoklar bilan kesiladi, tarkatilishiga 
30—40 daqiqa Kolganga qadar tayyorlanadi va sovutgich shkaflar-da saklanadi. 
Salkin steh ishiga brigadir rah,barlik k.iladi. U taomlar tarkatishni tashkil kiladi, 
ovk,at sifatini nazorat ostiga oladi. V—VI darajali oshpazlar ancha murakkab 
buyurtma va banket taomlarini tayyorlaydi. III darajali oshpazlar kartoshka, 
sabzavotlar pishiradi, sovuk, taomlar uchun go‘sht va baliqdan chala tayyor 
mahhsulotlar tayyorlaydi.