O‗zbеkistоn rеspublikasi оliy vа o‗rtа mахsus tа‘lim vаzirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot univеrsitеti

Oziq –ovqatlarni saqlash muddati jadval 9.1
Oziq-ovqat 
mahsulotlari 
Mahsulotlarning sahanshp 
muddati, sutka 
Go‘sht mahsulotlari 
2-3 
Baliq 
1-2 
Sut-yog‘ 
2-5 
Suv 
0.5 
Sabzavot 
5-10 
Ko‘katlar 
1 
Meva-chevalar 
1-2 
Non mahsulotlari 
1 
Ayniqsa, tez buziluvchi mahsulotlarni saqlash muddatiga rioya qilish kerak: go‘sht, 
Baliq, tvorog, sabzavot, chala tayyor mahsulotlar, sut-katiq mahsulotlari, kulinar, kan-
dolat mahsulotlari, kalla-pochalar. Yuqoridagi mahsulotlarni ~ 4 dan + 6° S gacha 
bulgan ob-havo sharoitida saklash mumkin. 
Go‘sht va go‘sht mahsulotlari muzlatgich kameralarida sarutanadi. Go‘shtlar kanaraga 
osiladi yoki stellajlarga joylanadi. Muzlatilgan go‘shtdar butunlayicha brezentga uralgan 
holda sakdanadi. Agar go‘shtni muz ustida sakla-nadigan bulsa yoki muzdan tushirilgan 
bulsa, toza kleyonka yoki yogoch stellajlarga qator kilib tahlanadi. 
Taomlar tayyorlash uchun muljallangan go‘shtlarni salqin stehdan tezlikda issiq stehga 
utkazish lozim. Hom go‘sht yoki Baliqni pishirishga tegishli bulmagan mahsulotlar bilan 
birga kuyish takikdanadi (sarieg, zaimok, mayonez, mevalar va hokazo). Muzlatilgan 
yoki sovutilgan par-randa go‘shtlari taralarda saklanadi. Saklash muddati go‘shtga 

---

174 
tenglashtiriladi. Kalla-pochalar ham turlarga ajratiladi, kutilarga solinib, omborhonaning 
belgilangan honasida sakdanadi. Sovutilgan kalla-pochalar 12 soat, muzlatilgani 24 soat 
sahanishi mumkin. Dudlangan go‘shtlar sovutgich kameralarida 20 sutkagacha saklansa 
buladi. 
Pishirilgan kolbasalar osilgan holda sakdanadi, muddati 48 soatdan oshmasdan 
sotilishi kerak. Sovutgich ka-meralar bulmasa, kolbasa kabul kilish mumkin emas. 
Sosiskalar uchun muddat 48 soatdan oshmasligi lozim. Sovutilgan yoki muzlatilgan 
Baliqlarni saklash muddati 2 sutka. Sovutilgan kameralarda harorat 2° S bulganda - 3 
sutkagacha. Tirik bilikdar ham akvariumlarda sakhtanadi. Sut mahsulotlari 0 dan 8° S 
gacha bulgan ob-havo sharoitida sakdanadi, havo namligi 80—85 % bo‘lishi kerak. 
Sariyoglar mahsus pergament kotozga uralgan hholda boshka mahsulotlardan ajratilib 
saklanadi. Sovutgich kameralarida 10 sutkagacha turishi mumkin. Yirik pishloklar 
idishsiz mahsus tahta javonlarda sakdanadi, oralariga karton kuyiladi. 
Kaymok, tvoroglar bochkachalarda kopqoq bilan yopilgan holda turadi. Kopkok ostida 
pergament yoki stellofandan parda bo‘lishi lozim. Bu mahsulotlarni chinni va yorochdan 
ishlangan sigimi 20 l gacha bulgan idishlarda ham saklash mumkin. Tuhumlar ham 
idishlarda 2° S haroratda saklanadi. 
Omborhonadagi ishlarda kuyidagi hilma-hil asbob-anjomlardan foydalaniladi: 
turli hil pichokdar, go‘sht chopadigan bolta, arralar, yogoch kurakchalar, zanglamaydi-
gan pulatdan yasalgan koshiklar, taralarni ochadigan as-boblar, termometr, areometr, 
psihrometr, yog, pishlok, un, yormalarni sinovchi asboblar, yog keskichlar, usimlik 
moylari kuyish uchun nasoslar, kanara, go‘shtilgichlar. Omborhona hujaligi ishlarini 
unumli amalga oshirish uchun yuk ortish-tushirish jarayoni mehanizastiya va 
avtomatizastiya orqali bajariladi. Bu ishlarda kul aravachalari yordam beradi, 
yuktashuvchiliftlar, transportyorlar, yirikkor-honalarda yanada murakkabrok mashinalar 
ishlatiladi. Eshik eni 1,5 m gacha, yo‘lak kengligi 3 m gacha budadi.
Ikki va undan ortiq qavagli binolarda yuklar qanday, kurinishda bulmasin vertikal 
yuk kutaruvchi pod’yomniklarda olib chikiladi. Bular juda kulay hisoblanadi. Yuk 

---

175 
kutargichlarning boshka hillari ham mavjud, ular kul mehnatini engillashtiradi, Yuklar 
odatda konteynerlar-da, tur haltalarda, savatlarda, kop va kutilarda tashiladi. Yirik 
korhonalarda un bunkerlarda sakdanadi. Idishsiz tashiladi. Omborhonadan mahsulotlarni 
ishlab chi-karishga tezrok, chikarish maksadida doimo ishlatiladigan, tortib kuyilgan 
idishlardan foydalaniladi. Omborhona hujaligidan foydalanishda kator sanitariya-gigiena 
talablariga rioya kilish zarur. Eng avvalo omborhonaning hamma honalari har kuni 
supurilib-tozalanib turilishi shart. Haftada bir marta katta toza-lov, oyda bir marta bino 
ichi dezinfekstiya kilinadi. Bu kun sanitariya kuni deb e’lon kilinadi. Omborhonalada 
doimo shamollatiladigan va sun’iy ventilyastiya urnatilgan bo‘lishi shart Sovutish 
kameralarida sabzavot, meva chevalar, Ovqat chiqindilari alohida-alohida saklanishi va 
alohida ventilyastiya urnatilishi kerak. 
Omborhonani idishlar yuviladigan hona va sanitarhI uzeli ostiga joylashtirish 
mumkin emas. isitish 
BOCIHB 
talari va dushlar yonida ham bulmasligi kerak. 
Homashyo va boshka tovarlarni omborhonadan ishlab chiqarish stehiga, Shuningdek 
filial, bufetlarga talabnohhI asosida ishlab chikarish mudiri yozib beradi, direktor qo‘l 
qo‘yadi. Sungra talabnoma buhgalteriyaga keladi, bu yerda talabnoma-yukhat yoziladi, 
katta buhgalter, direktor kul kuyadi, omborchi tomonidan hujjat egasiga mahsulot beri-
ladi. Molni khabul kilib oluvchi mas’ul shahe uning as-eortimenti, massa, sifatini 
tekshirib kabul kiladi. Umumiy ovqatlanishning yirik korhonalarida rahbar tomonidan 
tasdiklangan grafik buyicha omborhona mudiri mol tarkatadi. Ishni engillashtirish uchun 
omborhona hodimlari oldindan mollarni navlarga ajratib tayyor-lab kuyadilar.
 
Mahsulot 
yuboruvchining idishidan qabul 
hilib oluvchi uzining toza idishlariga solib olishi kerak. Mol yuboruvchining idishi 
stehlarga kiritilmaydi.