Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti



Download 4,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/241
Sana29.12.2021
Hajmi4,82 Mb.
#83061
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   241
Bog'liq
kasbiy psixologiya

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                                 
1
 
T. Melchert. Fondations of Professional psychology. 2011. 1-bet. 



 
I BOB. KASBIY PSIXOLOGIYANING NAZARIY ASOSLARI. 
1.1 KASBIY PSIXOLOGIYA FANIGA KIRISH 
 
1.1.1. Kasbiy psixologiyaning tarixi 
Kasbiy  psixologiyaning ta’limni  yangi  mazmunda  joriy  qilish yuzasidan 
soʻngi  yillarda  qoʻlga  kiritgan  yutuqlari  buning  yaqqol  dalili  boʻla  oladi. 
Ma’lumki,  keyingi  oʻn  yil  mobaynida  mamlakatimizdagi  barcha  ta’lim 
tizimlarida  ta’lim  ishlarining  mazmuni  tubdan  oʻzgardi.  Ta’limning 
eksperimental ravishda tekshirilgan yangi usullari (masalan muammoli interfaol 
ta’lim metodlari) keng joriy qilinmoqda: 
Kasbiy  psixologiya  –  psixologiya  ilmining  tarmogʻi  sifatida,  ta’lim  va 
tarbiyaning  shaxsga  samarali  ta’sir  etuvchi  omillari,  qonuniyatlari  va 
mexanizmlarini  oʻrganuvchi  fandir.  Bolalar  va  yoshlarning  maktabdagi hamda 
ta’lim – tarbiya muassasalaridagi faoliyat va xatti  – harakatlarining psixologik 
qonuniyatlarini oʻrganuvchi pedagogik psixologiya ikki fanni, ya’ni psixologiya 
va  pedagogika  fanlarining  tutashgan  joyidan  oʻrin  egallagandir.  Kasbiy 
psixologiyaning  predmeti  bilim,  koʻnikma  va  malakalarning  egallash 
qonuniyatlarini,  bu  jarayonlarda  sodir  boʻladigan  individual  tafovutlarni, 
oʻquvchilarda faol, mustaqil va ijodiy tafakkurni tarkib toptirish qonuniyatlarini 
tadqiq  etishdir.  Shuningdek,  Kasbiy  psixologiya  ta’lim  –  tarbiyaning  ta’siri 
oqibatida  oʻquvchilar  psixikasida  sodir  boʻladigan  oʻzgarishlar,  oʻquv 
materiallari  oʻquvchilarning  yosh  davrlariga  mos  kelishi,  turli  ta’lim 
metodlarining  psixologik  jihatdan  samaradorligi,  darsliklar,  oʻquv  qurollari, 
asbob  –  uskunalar  va  oʻquv  ishlarining  tartibiga  nisbatan  boʻlgan  psixologik 
talablar kabi muammolarni ham Kasbiy psixologiya oʻrganadi. 
Hozirgi vaqtda Kasbiy psixologiya muhim vazifalaridan biri – maktabdagi 
ta’lim  jarayonini  yanada  takomillashtirishning  psixologik  asoslarini  ishlab 
chiqishdan iborat boʻlib, bu hol yangi ta’lim dasturiga oʻtish munosabati bilan 
bogʻliqdir. Kasbiy psixologiya shu bilan birga talabalar shaxsining tarkib topish 
jarayonini  turli  tarbiyaviy  tadbirlarning    talabalarga  koʻrsatadigan  ta’sirini 
oʻrganadi hamda talabalarning oʻz – oʻzini tarbiyalashning psixologik asoslarini 
tadqiq etadi. Shuningdek, “Kasbiy psixologiya”  ta’lim va tarbiya jarayonining  



 
tashkilotchisi  boʻlgan  oʻqituvchi  shaxsini,  uning  pedagogik  faoliyat 
xususiyatlarini ham oʻrganadi. Bunda oʻqituvchining ta’lim – tarbiya ishlaridagi 
yutuqlarni  ta’minlovchi  sifatlariga    urgʻu  berish  bilan  birga,  uning  bilim, 
koʻnikma,  malaka  va  qobiliyatlarining  tarkib  topishi  hamda  taraqqiyotining 
psixologik  jarayonlari  aniqlanadi.  Kasbiy  psixologiya    umumiy  psixologik 
qonuniyatlarni  yoritib  beradigan,  psixik  jarayonlarni,  holatlarni  va  shaxsning 
individual  psixologik  xususiyatlarini  oʻrganadigan  umumiy  psixologiyaga 
asoslanadi. Shu bois pedagogik psixologiya fanini oʻrganish ham nazariy, ham 
amaliy  ahamiyatga  ega  boʻlib, u boshqa fanlar  singari  taraqqiyotning umumiy 
tamoyillariga:  oliy  nerv  faoliyati  va  psixofiziologiya  qonunlariga,  bu  sohada 
toʻplangan  ilmiy  ma’lumotlarga  tayanib,  inson  psixikasining  kechishi, 
rivojlanishi, oʻzgarishi yuzasidan bahs yuritadi. 
Respublikamiz  aholisining  aksariyati  agar  xoʻjalik  sohasi  bilan 
shugʻullanayotganligi tufayli uning tarmoqlariga oid mutaxassislarni tayyorlash 
uchun  kasbning  psixologik  xususiyatlari,  mehnat  koʻnikmalari  va  malakalari 
bilan  boʻlgʻusi  ixtisos  egalarini  qurollantirish  muhim  ijtimoiy  vazifalardan 
biridir.  Boʻlgʻusi  agronom-pedagogni  kasbiy  tayyorlash,  kasb-hunar  oldiga 
qoʻyiladigan  talablarga  mutanosib  insonlar  qilib  shakllantirish  davlat 
ahamiyatiga  molik  muammo  boʻlib  hisoblanadi.  Oʻzbekistonning  issiq  iqlim 
sharoitining  biologik-tibbiy  jihatlari  birmuncha  oʻrganilganligiga  qaramay, 
ularning  mexanizmlari,  akseleratsiya  hodisasi,  qishloq  aholisining  jismoniy 
rivojlanishi, mehnatkashlarning issiq sharoitga moslashishlari, mehnatni tashkil 
qilishning oqilona yoʻllari, mehnat unumdorligini oshirishning samarali usullari, 
ekologiyaning  oʻzgarishiga  oʻxshash  muammolar  qariyb  oʻrganilmagan. 
Quyidagi  mavzular  yuqoridagi  muammolarning  aksariyatiga  javob  berishga 
xizmat qiladi.  
Inson-tabiat munosabatini  oʻzida aks ettiradi, shaxs omili va uni hozirgi 
davrda  ishlab  chiqarishda  hisobga  olish  mehnat  samaradorligini  oshirish, kasb 
mahoratini  takomillashtirish  uchun  negiz  boʻlib  hisoblanadi.  Kasb-hunar 
mohiyatini  ochib  beruvchi  professiogramma,  professiografiya,  psixogramma 
asosida  mutaxassislarni  tayyorlash  uchun  texnik  oliy  ta’lim  muassasalari 
intilmoqlari lozim. 



 

Download 4,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   241




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish