Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

Salohiyat samaradorligining amaldagi testlari 
Kelajagini  taxmin  qilish:  salohiyatining  yuksak  samaralarining  amaldagi 
sinovlari,  muvaffaqiyat  testlar  kabi,  talabalar  nimani  oʻrganganini,  balki 
maktabda  oʻrgangan  muayyan  mavzudagi  e'tibor  ortiq  (masalan,  matematika, 
ilm-fan,  ingliz  yoki  ijtimoiy  tadqiqotlar),  test  natijasi  ogʻzaki,  miqdoriy, 
muammo  haqida  oʻylaab,  maktabda  yoki  umumiy  madaniyat  qobiliyati 
oʻrganishi hal qilinib xulosa qiladi (Linn & Miller, 2005).  
Bu  testlar  odatda  muvaffaqiyat  testlardan  qisqaroq  va  umumiy  maktab 
erishishi  mumkin  boʻlgan  yutuqlarni  taxmin  qilshda  foydali  boʻladi.    Agar 
bunaqa bashoratlarning maqsadi maxsus fan yutugʻini aniqlash boʻlsa (masalan, 
til san'at), eng yaxshi bashorat bu oʻtgan yilgi til- san'at yutuqlaridir va shunday 
muvaffaqiyat natija ham sinovlarda foydali boʻladi. Bashorati (kollejda masalan 
muvaffaqiyat)  umumiy  boʻlganda,  salohiyat  samaradorligi  testi  tez-tez 
ishlatiladi.  Test  ishlab  chiquvchilar,  ACT  va  SATR  testlariga  koʻra  kollejdagi 
muvaffaqiyatni  oldindan  bashorat  qilishda,  umumta'lim  ishlab  chiqish  va  uni 
shakllantirishga, tahlil  qilish  va  muammoni hal qilish, shuningdek  matematika 
savollar 
baholash 
uchun 
ishlatiladi: 
(//www.collegeboard 
.com; 

---

208 
 
http://www.act.org/).  Ingliz,  tarix,  matematika,  ilm-fan  va  til  kabi  aniq  fanlar 
mahorat  haqida  oʻylash  SAT  mavzu  testlar  mezonlari  sifatida  ba'zi  kollejlar 
tomonidan  ishlatiladi  va  ular  kelajakni  taxmin  qilish  uchun  ishlatilsa  boʻladi, 
yana  tegishli  koʻnikma  sinovlari  ortiq  muvaffaqiyat  test  sifatida  tasniflanadi. 
Umumiy  ta'lim  qobiliyatini  baholash  uchun  moʻljallangan  test  an'anaviy 
salohiyat  testi  deb  ataladi,  ammo  endi  oʻquv  qobiliyati  test  sinovi,  bilim 
qobiliyati sinovi, ilmiy amaliy koʻnikma sinovlari, yoki maktab qobiliyati sinovi 
deb ham ataladi. Terminologiyadagi oʻzgarishlar muddat oʻtgach qaysi ma’noda 
qoʻllanishi  keng  munozaralarga  sabab  boʻladi  va  uning  an'anaviy  foydalanish 
sohasiga  qarab  oʻzlashtiriladi  (Linn  &  Miller  2005).  Koʻproq  urgʻu  beradigan 
hozirgi  shartlar  testni  baholashda  tugʻma  qobiliyatni  rivojlantirishni  hisobga 
olmaydi.  Salohiyat  Testlari  K-12  talabalarning  qobiliyatini:  soʻzlar  bilan 
sababini, miqdor nazariyasini, rasmlar orqali baholaydi.  
Woodcock Johnson III salohiyat testini oʻzida qamragan boʻlib, 2 yoshdan 
to 90 yoshgacga boʻlganlarning natijasini aniqlaydi. (
http://www.riverpub.com
).