O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

Egiluvchanlikni tarbiyalash 
Egiluvchanlik deganda tayanch-harakat apparatining morfo-funksional xususiyatlari 
tushunilib, bu xususiyatlar Shu apparatning zvenolari harakatchanligini belgilaydi. Harakatlarning 
maksimal amplitudasi egiluvchanlikning mezoni bo‘lib xizmat qiladi. Amplituda burchak 
o‘lchovlarida yoki chiziqli o‘lchovlarda ifodalanadi. Egiluvchanlikning ikki turi farqlanadi: faol va 
sust egiluvchanlik. 
Faol egiluvchanlik kishining o‘z mushaklari kuch berishi hisobiga namoyon bo‘ladi. Sust 
egiluvchanlik gavdaning harakatla-nayotgan qismiga tashqi kuchlar–og‘irlik kuchi, Sherikning 
Qarshiligi va shu kabi kuchlardan foydalanganda namoyon bo‘ladi. 
Egiluvchanlik mushak va to‘qimalarning elastikligiga bog‘liq bo‘ladi. Mushaklarning 
elastiklik xususiyatlari ko‘p darajada markaziy nerv tizimining ta’sirida o‘zgarishi mumkin. 
Egiluvchanlikning namoyon bo‘lishi muhitning tashqi haroratiga ham bog‘liq bo‘ladi. 
Egiluvchanlik charchaish ta’sirida sezilarli o‘zgaradi, jumladan, faol egiluvchanlik ko‘rsatkichlari 
kamayadi, sust egiluvchanlik ko‘rsatkichlari ortib boradi. 
Egiluvchanlikni tarbiyalash uchun harakat amplitudasi oshirilgan (cho‘ziluvchanlikni 
oshiradigan) mashqlardan foyda-laniladi. Harakatlarda biror bo‘g‘indagi harakatchanlikning ortishi 
Shu bo‘g‘indan o‘tadigan mushaklarning qisqarishi hisobiga ro‘y beradi. Harakatlar bajarilish 
xarakteriga ko‘ra bir-birlaridan farq qiladi: bir fazali mashqlar va prujinasimon mashqlar; silkinish 
va ma’lum holatlarni qayd qilib turish; og‘irliklar bilan mashqlar. Cho‘ziluvchanlikni oshiradigan 
mashqlarni seriyalar bilan har birini bir necha marta takrorlab bajarish tavsiya etiladi. Bunda 
seriyadan seriyaga o‘tgan sari harakat amplitudasi orttirib boriladi. Har bir mashg‘ulotda 
cho‘ziluvchanlik mashqlarini sal-pal og‘riq paydo bo‘lguncha bajarish lozim. Egiluvchanlik 
mashqlari mustaqil bajarish uchun topshiriq sifatida berilishi mumkin. Egiluvchanlik mashqlari 
tayyorgarlik qismida, asosiy qismning oxirida va boshqa mashqlar oralig‘ida bajariladi.