O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

2.
 
Psixologiya fanning yirik namoyandalari to‘g‘risida talabalar bilan suhbat 
uyushtirish 
 
№ F.I.O. 
To‘g‘ilga
n yili 
Millat
i
Ma’lumot
i 
Ilmiy 
darajasi 
Ilmiy 
unvoni 
Ish joyi 
1 
TOKAREVA 
VALENTINA 
ANDREEVNA 
1935 
Rus 
Leningrad 
DU, 
psixolog, 
1958 
Psixologiy
a 
fanlari 
doktori, 
1992. 
Professo
r 1996. 
Pensiyada
.
2 
QODIROV 
BOTIR 
RAXMANQULOVIC
H 
1943 
Uzbek SamDMI, 
1967 
Psixologiy
a 
fanlari 
doktori, 
1992. 
Professo
r
MDU 
filiali, 
Toshkent 
3 
G‘OZIEV ERGASH 
G‘OZIEVICH 
1944 
Uzbek Nizomiy 
nomidagi 
TDPI, 
1969. 
MDU, 
1973. 
Psixologiy
a 
fanlari 
doktori, 
1992. 
Professo
r 1994. 
Ulugbeka 
nomidagi, 
MU 
4 
SHOUMAROV 
G‘AYRAT 
BAXROMOVICH 
1947 
Uzbek Nizomiy 
nomidagi 
TDPI, 
1973. 
Psixologiy
a 
fanlari 
doktori, 
1990. 
Professo
r 1993. 
Nizomiy 
nomidagi 
TDPU 
5 
KARIMOVA 
VASILA 
MAMANOSIROVNA
1955 
Uzbek MDU, 
1977. 
Psixologiy
a 
fanlari 
doktori, 
1994. 
Professo
r 2001. 
Pensiyada
. 
6 
JABBOROV 
AZIM 
MEYLIQULOVICH 
1957 
Uzbek TashDU, 
1980. 
Psixologiy
a 
fanlari 
doktori, 
2000. 
Professo
r 2006. 
KarDU. 
7 
SUNNATOVA 
RANO IZZATOVNA 
1959 
Uzbek TashDU, 
1982 
Psixologiy
a 
fanlari 
doktori, 
2002. 
Professo
r 
Pensiyada
. 
8 
SAFAEV NURITDIN 
SALIXOVICH 
1959 
Uzbek MDU, 
1981. 
Psixologiy
a 
fanlari 
doktori, 
2005. 
Professo
r 
Nizomiy 
nomidagi 
TDPU 
9 
BARATOV SHARIF 
RAMOZANOVICH 
1960 
Uzbek BuxDPI, 
1983 
Psixologiy
a 
fanlari 
doktori, 
1998. 
Professo
r 2003 
BuxdDU 
1
0 
UMAROV 
BAXRITDIN 
MENGBAEVICH 
1961 
Uzbek TashDU, 
1988. 
Psixologiy
a 
fanlari 
doktori, 
2008. 
Professo
r 2015. 
TTMA 
1
1 
NISHONOVA 
ZAMIRA 
TASKARAEVNA 
1964 
Qozoq TashDU, 
1984 
Psixologiy
a 
fanlari 
doktori, 
2005. 
Professo
r 2007. 
Nizomiy 
nomidagi 
TDPU 
1
MUXAMMEDOVA 
Uzbek Ulugbeka 
Psixologiy
Dotsent 
Ulugbeka 

---

79 
Vilgelm Vund 
(1832-1920)
 
2 
DILBAR 
G‘AFURJANOVNA 
nomidagi, 
MU 
a 
fanlari 
doktori, 
2015. 
nomidagi, 
MU 
 
6
 
mavzu. Psixologiya fakultetlari va bo‘limlari hayoti va faoliyati to‘g‘risida 
ma’lumot berish 
 
 
 
1.
 
Chet elda psixologlar tayyorlash tarixi. 
 
Psixolog mutaxassislik albatta ikkita savolga javob berishi zarurdir: 
Birinchidan,
psixologiya tushunchasi inson faoliyatida kerakligi aniqlanishi zarur. Bu faoliyat o‘zining maxsus 
holatlariga ega bo‘lishi talab qilinadi, u boshqa fanlardan ajralgan holda bo‘lishi zarur. 
Ikkinchidan,
shu soha bilan shug‘illanadigan insonlar jamiyati bo‘lishi zarur. 
Uchinchidan,
mutaxassislarni tayyorlash tizimi bo‘lishi talab qilinadi. Bunday holatlarni 
asoschisi sifatida Vilgelm Vundning (1832-1920) tashkilotini 
misol qilib ko‘rsatishimiz mumkin. Bu Leypsig eksperimental 
psixologiya laborotoriyasi hisoblanadi u 1879 yilda ochilgan. 
Shundy qilib Wund tashkil etgan laboratoriya va uning 
dastlabki 
talabalaridan 
boshlaymiz. 
Ancha 
oldin 
psixologiyaning yangi ilmi turli xil sohalar, maktablarga 
tarqaldi. Dastlabki 2ta maktablar 1)strukturaviy, 2)funksiyaviy 
Fizik 
va 
kimyogarlar 
hodisaning 
strukturasini 
ilg’ashganda Wilgelmning talabasi Edward miya strukturasini 
kashf qildi. U odamlarni o’z-o’zini kuzatishga jalb qildi, 
tajribalarning elementlarini aytishni mashq qildirdi, attir hidini 
sezish, moddalarni tatib ko’rish kabi. Ularning hislari, 
tasvirlari, tezkor sezgilari qanday bo’ldi? Ular bir-biriga qay 
jihatdan bog’liq? 
O’zini kuzatish maum darajada ishonchsiz chiqdi. U 
aqlli odamlarni talab qiladi va natijalar turli odamlarda va turli tajribalarda farq qiladi.
Idrokning strukturasini oddiy misollar orqali tushunishga umid qilamiz. Faylasuf-psixolog 
William James o’y-hayollarimiz va xis-tuyg’ularimizning rivojlangan vazifalariga etibor bermoq 
samaraliroq ekanini aytib o’tgan. Hid bilish burunning vazifasi, o’ylash miyaning funksiyasi. Lekin
nima uchun burun va miya bu funksiyalarni bajaradi. Charles Darvin nazariyasiga aosan, James 
o’ylash, hid bilish rivojlanggan chunki ular moslashtirilgan degan fikrni aytgan. James hislarni 
xotiralar, odatlar, iroda, onglilik ruuhlantiradi degan. Jamesning merosi yozma asarlariga qisman 
asoslangan. 1880-yilda Garward prezidentining etiroziga ko’ra, u Mary Wiliamni o’zining 
bitiruvchi seminariga joylashtirdi.
James Maryning afsonaviy o’qituvchisi bo’lib, u Mryning Amerika Psixologik 
Asotsiatsiyasining birinchi ayol prezidenti bo’lishiga hissasini qo’shgan. 
11
11
David G. Myers. Psychology. Tenth Edition // Hope College Holland, Michigan. – NY.: Worth Publishers, 2013. – P. 
3 
•