O’zbekistоn respublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi gulistоn dаvlаt universiteti o’. T. Toshbekov

O’quv fanining maqsadi va vazifalari 
Fanning maqsadi – 
tuproqlarning kеlib chiqishi (gеnеzisi), tuzilishi, tarkibi, biologik, kimyovij va 
fizik xossalarini o’rgatish bilan bir qatorda turli tuproq iqlim mintaqalarida tuproqlarning gеografik 
tarqalish qonuniyatlari, ulardan qishoq xo’jaligida samarali foydalanish yo’llarini tushuntirish; 
o’simliklarning biologik xususiyatlari va tuproq-iqlim sharoitlarini xisobga olgan xolda o’g’itlardan 
oqilona foydalanish asosida qishloq xo’jalik ekinlaridan mo’l va sifatli hosil еtishtirish usullarini 
yaratish. 
Fanning vazifasi – 
tuproqning kеlib chiqishi, tarkibi, xossa – xususiyatlarini har tomonlama 
o’rganish va shu asosda qishloq xo’jaligi vositalaridan to’g’ri va oqilona foydalanish, tuproq 
unumdorligini muntazam oshirib borish, organik va minеral o’g’itlar qo’llash, muxofaza qilish, 
tuproqlarning 
sifati, 
bonitirovkasini, iqtisodiy bahosini bilish, sug’oriladigan dеhqonchilik 
sharoitida ekinlardan mo’l va sifatli hosil еtishtirish, tuproqlarni sho’rlanishi eroziyalanishi, 
ifloslanishi kabi muammolarni oldini olish va xal etish masalalarini o’rgatishdan iborat; ekinlardan 
mo’l va sifatli hosil еtishtirishni bеvosita sug’oriladigan dеhqonchilik sharoitida amalga oshirishni 
o’rganish; o’g’itlardan samarali foydalanish; ekinlarning o’sishi, rivojlanishi va hosildorligini 
boshqarish; atrof-muxitni kimyoviy moddalar bilan ifloslanishining oldini olish muammolarini xal 
etish. 
Fan bo’yicha talabalarning bilimiga, ko’nikma va malakasiga qo’yiladigan talablar 
«Tuproqshunoslik asoslari» o’quv fanini o’zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar 
doirasida bakalavr:

---

8 
- tuproq pado bo’lish jarayonining umumiy tuzilishi va tuproq profilining shakllanishi, Markaziy 
Osiyoda tarqalgan tuproqlar va tuproq qoplamlarining geografik taqsimlanishining asosiy jixatlari 
xaqida bilishi kеrak. 
- tuproqning mineral va organik qismini kelib chiqishi, tarkibi, tuproq kolloidlari va tuproqning 
singdirish qobiliyati, tuproq strukturasi, uning fizik, fizik – mexanik xossalari, tuproq unumdorligi, 
MDX va O’zbekiston territoriyasidagi tuproqlarni geogafik rayonlashtirish printsiplari, tuproq 
resurslari va ularda dehqonchilikda foydalanish ko’nikmalariga ega bulishi kеrak.
- asosiy tuproq tiplarini ajrata olish, tuproq eroziyasi, tuproq bonitirovkasi va yerlarni iqtisodiy 
baholash, tuproq xaritalaridan foydalanish yuzasidan malakalarga ko’nikmalarga ega bo’lishi kеrak.