O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi farg’ona davlat univеrsitеti

5. Deviant (og‘ish, chetlanishlar) yomon axloqqa odatlanishi
6. Katta yoshdagi jinoyatchilarga bo‘ysunishi.
7. Huquqiy bilimi pastligi.
8. Tashkilot tarbiyasi va tartibiga qarshi bo‘lish.
9. Tashkilot sharoitlariga moslashib olish imkoniyatlari.
10. Hukm etilganlarning stratifikatsiyasi (status-rolli munosabatlar)
11. Ma’lum hayotiy rejalarning yo‘qligi.
Balog‘at yoshiga yetmagan xuquqbuzarning shaxsiga individual profilaktik ta’sir ko‘rsatish.
Profilaktika (lotincha prophlaktikos – oldini oluvchi, saqlovchi) –tarbiyasi qiyin o’smirlar delikvent (noqonuniy) va deviant (o’quvchi) xulqlarini yuzaga kelishi, tarqalishini oldini olishga qaratilgan choratadbirlar to’plami. A.S.Makarenkoning fikricha ikkita xato juda ko‘p uchraydi: birinchi xato «hammani bir xil teng ko‘rish»dan iborat bo‘lib, odamni standart namunaga kiritish, inson turlari tor seriyasinitarbiyalashga intilish hisoblanadi. Ikkinchisi - har birindividning xususiyatlariga passiv e’tibor qilish, har bir odambilan alohida tartibsiz shug‘ullanish bilan hammani bir vaqtda boshqarishga natijasiz urinish. Profilaktika (lotincha prophlaktikos – oldini oluvchi, saqlovchi) – tarbiyasi qiyin o’smirlar delikvent (noqonuniy) va deviant (o’quvchi) xulqlarini yuzaga kelishi, tarqalishini oldini olishga qaratilgan choratadbirlar to’plami.
Rrofilaktik metodlar Ma'naviy ongini ishlab chiqish. Pozitiv xulqi ko’nikma va odatlarini shakllantirish Jamoyatchilik tartibiga zid ta'sirlarga qarshi tura olishga imkon beruvchi irodaviy kuchlarini tarbiyalash.Mikromuhitni ijtimoiy sog’lomlashtirish.
Huquqbuzarlikni profilaktika qilish asosiy vazifalari:
Yosh insonning jamiyat bilan kelishmovchiligiga yo‘l qo‘ymaslik, bunga imkon yaratuvchi sabablar va holatlarga yo‘l quymaslikmaqsadida balog‘atga yetmagan huquqbuzarlarning shaxsi yoshiva psixologik xususiyatlarini o‘rganish
Huquqbuzarlarga va uni o‘rab turgan muhitga individualtarbiyaviy profilaktik ta’sir ko‘rsatish dasturini ishlab chiqish. Tarbiyaviy va profilaktik ishlarda ijtimoiy-pedagogik faoliyathamma sub’ektlarining birgalikdagi harakatlarini va mosliginitashkil etish, hulqi buzilgan o‘smirlar hayot kechirishini kundalik, muntazam nazorat qilishni amalga oshirishni tashkil qilish.

1. 
   Jazo olib tarbiyalash koloniyalaridan qaytib kelgan, lekin ularning hulqlari tashvish uyg‘otadigan shaxslarga.
   
2. 
   Ozodlikdan mahrum etish hukmini ijro etish kechiktirilgan balog‘atga yetmagan huquqbuzarlarga nisbatan.
   
3. 
   Jinoyat sodir etib, lekin jinoiy javobgarlikdan jamoatchilik yoki administrativ ta’sir ko‘rsatish, yoki amnistiya sababli ozod etilgan hamda jinoiy javobgarlikka tortilishimumkin bo‘lgan yoshgacha ijtimoiy xavfli harakatlar sodir etganlarga..
   

4. 
   Maxsus o‘quv-tarbiyaviy tashkilotlardan qaytib kelganlarga.
   
5. 
   Jamoatchilik yoki administrativ ta’sir ko‘rsatish choralariga olib keluvchi huquqbuzarlik sodir etganlarga nisbatan.
   
6. 
   Spirtli ichimlik yoki narkotik moddalar iste’mol qiluvchilar.
   
7. 
   Ilgari sudlanmagan, lekin bir yil davomida ikki marta administrativ javobgarlikda ayblangan, yoki rasmiy ogohlantiriga takror olib keluvchi shaxslar.
   
8. 
   O‘qishni doimiy qodiruvchilar.
   
9. 
   Doimiy qimor o‘ynaydigan va jamoatchilik tartibiga rioya qiymay hayot keradiganlar.