O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta mahsus ta'lim vazirligi cm. Mustafayev, O'. A. Ahmedov, M. S. Mustafayeva, M. T. Yulchiyeva

Амалий машғулотни бажариш тартиби.
Гул формуласи ва диаграммасини аниқ қилиш учун намуна сифатида нўхатнинг гулини олиш мумкин. Бу тирик зигоморфгул. Формулада гулнинг зигоморфлиги ↑ белгиси билан белгиланади. Стериоскопик микроскопик ёрдамида гул қисмлари обдон кузатилади. Унинг гул косача, гултож, чангчиси ва уруғчиси аниқланади. Шундан сўнг гулда уларни неча даврада жойлашгани ва уларни бир–бирига нисбатан жойлашуви косача, тожбарг ва чангчини жойланиш ўрни ва уларни бир–бири билан туташ ёки алоҳида жойлашганлиги аниқланади.
Гул қурғонини обдон кузатгач гул қурғонини биттасини лаборотория нинаси билан эҳтиёдкорлик билан ажратиб олиб, предмет ойнасига қўйилади ва анализ қилинади. У давра бўлиб жойлашган битта ўзаро туташ гул коса баргидан иборат. Шунга кўра гул формуласида уни Са деб кўрсатилади. Тож барги ҳам 5 та СО₅ бўлиб, гулкосача барги билан навбатлашиб жойлашган. Алоҳида такидлаш жоизки тож баргларнинг шакли бир хил эмас. Энг каттаси (улкани) байроқ ёки парус икки ён томондагиси–эшкак, иккита тўташ тож барг қайиқча деб юритилиб, унда чангчилар ва уруғчи жойлашган.
Шундай қилиб улар (тожбарглар) нинг сони 5 та ва формуласи СО₃₊₂ бўлади.
Шундай сўнг андроцей тузилиши кузатилиб, унда чанчиларнинг сони ўнта эканлигини аниқланади. Уларнинг тўққизтаси ўзаро қўшилиб най ҳосил қилганлиги ва биттаси алоҳида жойлашганлигича эътибор берилади.
Тугунча шаклланган гул чангчилари бир даврада ҳосил қилган ҳолда жойлашган, шундай экан андроцейнинг формуласи А ₁₊₉
Кузатилаётган ўсимликнинг гулқўрғонида геницей фақат битта мева баргидан шаклланган. Геницей–уруғчи эркин на косача ва на тож барг билан тўташ бўлмаган ҳолда жойлашган. У фақат ўзининг туб қисми билан гул ўрни билан тўташган. Шунга кўра нўхатнинг уруғчиси устки деган ҳулосага келиш мумкин. Шундан келиб чиқиб нўхатнинг гулқўрғони формуласини ↑ СА ₍₅₎ СО₃₊₍₂₎ А₁₊₍₉₎ G₁ шаклида ёзилса ҳато бўлмайди.
Гул қўрғонида гул қисмларининг сони ва уларнинги ўзаро жонланишини билсангиз, гул диограммасини чизиш қийин бўлмайди.