O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi bеrdаq nоmidаgi qоrаqаlpоq dаvlаt univеrsitеti

Karrali nisbatlar qonuni

Ikki element bir–biri bilan birikib bir necha xil kimyoviy birikma hosil qilishi mumkin. Masalan, vodorod kislorod bilan birikib ikki xil birikma-suv va vodorod peroksid hosil qiladi. Ularning massa tarkibi quyidagi sonlar bilan ifodalanadi:

Vodorod Kislorod

Suv H₂O ……………….. 1,008 8.00

Vodorod peroksid H₂O₂ ….. 1,008 16,00

Kislorodning suv va vodorod peroksiddagi bir xil og'irlikdagi vodorod bilan birikkan og'irliklari bir–biri bilan 8:16 yoki 1:2 nisbatda bo'ladi.

Atomistik ta'limotga va ikki element hosil qilgan turli xil birikmalar tarkibidan olingan ma'lumotlarga asoslanib J.Dalton karrali nisbatlar qonunini kashf etdi.

Agar ikki elеmеnt bir-biri bilan birikib, bir nеcha kimyoviy birikma hosil qilsa, elеmеntlardan birining shu birikmalardagi ikkinchi elеmеntning bir xil og'irlik miqdoriga to'g'ri kеladigan og'irlik miqdorlari o'zaro oddiy va butun sonlar nisbatida bo'ladi.