O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi bеrdаq nоmidаgi qоrаqаlpоq dаvlаt univеrsitеti

Magnit kvant soni (m_e). Biz ko'rdikki, orbital kvant soni ℓ berilgan qavatdagi orbitalar shaklining turli-tumanligini ko'rsatadi. Biroq har bir elektron qavatda bir xil formadagi bir necha orbital bo'lishi mumkin. Lekin, bu orbitalarning shakli (formasi) bir xil bo'lgani, ular fazoda turli xil joylashishi mumkin. Berilgan elektron qavatdagi orbitalarning bu oriyentasiyalarqning soni magnit kvant soni bilan aniqlanadi (m_e). Magnit kvant soni -ℓ, 0, +ℓ qiymatlarni qabul qilishi mumkin. Masalan, agar ℓ=0 (doiraviy orbital) bo'lsa, m_e=0 dir.

Bu demak, doiraviy orbital bo'lgan paytda uning atomning magnit o'qiga nisbatan oriyentasiyasi (joylashishi) atigi 1tadir degan so'zdir. Bu s qavatcha uchun xarakterlidir, orbitalsi 1ta doiraviy orbitaldan tashkil topgan. ℓ ning qiymati qancha katta bo'lsa,(ya'ni orbital qancha cho'zilgan bo'lsa) m_e shuncha ko'p qiymatlarni qabul qiladi. ℓ=1 bo'lsa, m_e =-1,0,+1 ya'ni p qavatcha 3ta elliptik orbitalni o'z ichiga oladi. Bu orbitalar fazoda turlicha joylashgandir. ℓ=2 bo'lsa, m_e =-2,-1,0,+1,+2 ya'ni d qavatchada 5ta elliptik orbital bo'lib, bu orbitalar fazoda turlicha joylashgan. ℓ=3 bo'lsa, m_e =-3,-2,-1,0,+1,+2,+3. Demak, (ℓ=3 f qavatchaga to'g'ri keladi) f qavatchada 7 ta elliptik orbital bor bo'lib, bu orbitalar fazoda turli xil joylashgan.

Ko'rinib turibdiki, ℓ ning qiymati oshishi bilan m_e (ya'ni orbitalar soni) arifmetik progressiya bilan oshayapti 1,3,5,7.. ℓ ning biror qiymatiga muvofiq keladigan bir xil shakldagi orbitalar sonini quyidagicha formuladan aniqlash mumkin. m_e=2ℓ+1

Yuqorida biz ko'rib chiqqan 3a kvant sonlar (n, ℓ,m_e)dan foydalanib electron qavatlardagi orbitalar sonini hisoblab chiqish (ularning formasini ham e'tiborga olgan holda) mumkin. Shunday hisoblash tablitsada keltiriladi.

2–jadval

Elektron qavat	Shu qavatga muvofiq kel-n bosh kvant soni	Elektron qavatchalar			Elektronlarning maksimal soni
		Orbital tipi (qavatcha)	Orbital kvant son	Orbitalar soni	Berilgan qavatchada	Elektron qavatcha