O`zbekistоn respublikаsi оliy vа o`rtа mахsus tа’lim vаzirligi аndijоn mashinasozlik instituti

Avtomarkazlar va avtomobillarga texnik xizmat ko`rsatish stansiyalarida 

ishlab chiqarish uchastkalari.  

ATXKSlarida  avtoservis  xizmat  turlarining  eng  muximlari  avtomobillarga 

TXK  va  ularni  ta`mirlash  xisoblanadi.  Xizmatni  boshqa  turlari  tijorat  va  texnik 

ahamiyatga ega bo`lsada, shu ikki xizmatga yo`ldosh sifatida bajariladi. 

 

TXK  va  ta`mirlash  ishlari  ishlab  chiqarish  binosining  maxsus  jixozlangan 

ishchi postlari va ustaxonalarida bajariladi. 

 

Avtomobillarni o`zida bajariladigan ishlar post ishlari deb ataladi va maxsus 

postlarda bajariladi. Avtomobillardan chiqarib olingan agregatlar, asbob-uskunalar 

va turli qismlar esa maxsus ustaxonalarda ta`mirlanadi va sozlanadi. ATXKS larda 

ishlab-chiqarishini  tashkil  etish  texnologiyasi  avtomobilni  tozalash-yuvish-

yig`ishtirish,  qabul  qilish  uchun  ko`rib  chiqish  va  zarur  bo`lgan  xollarda 

avtomobilni  diagnostika  postidan  o`tkazib  bajariladigan  ishlar  xajmini  oldindan 

taxminiy  aniqlash  hamda  ularni  bajarish  shartlarini  mijoz  bilan  kelishishdan 

boshlanadi.  Shuni  aytish  zarurki,  qaysi  va  qanday  ishlarni  bajarilishni  tanlash  va 

buyurish  mijozning  xuquqidir.  Bunda,  albatta  servis  xodimi  unga  malakali 

tushintirish yordamini ko`rsatishi mumkin. 

 

Mijoz bilan servis qabul qiluvchi mutaxassisi barcha asosiy masalalar (ishlar 

xajmi,  bajarish  muddati  va  xizmat  narxi)  bo`yicha  kelishilib  kerakli  xujjatlar 

to`ldirilgandan  so`ng  (texnik  xolat  dalolatnomasi,  buyurtma-naryad)  avtomobil 

TXK  yoki  ta`mirlash  mintaqasiga  (uchastkasiga)  jo`natiladi.  Birinchi  navbatda 

ta`mirlash ishlari bajarilib so`ngra TXK ishlari bajariladi. 

TXK  va  ta`mirlash  ishlari  ishlab  chiqarish  binosining  maxsus  jixozlangan 

ishchi postlari va ustaxonalarida bajariladi. 

 

Ayrim  ishchi  postlari  ba`zi  ishlarni  bajarishga  ixtisoslashgan  bo`lishlari 

mumkin,  masalan, moylash  va  moylarni  almashtirish  posti, tormozlarni  tekshirish 

---

6 

 

va  sozlash,  oldingi  g`ildiraklarni  o`rnatish  burchaklarini  nazorat  qilish  va  sozlash 

postlari va x.k. 

 

TXK va ta`mirlashning barcha umumiy ishlari (sozlash, qotirish, agregatlar, 

qismlarni  o`rnidan  ajratib  olish  va  o`rniga  qo`yish  va  x.k.)  universal  postlarda 

bajariladi va bu ishlar ko`pchilikni tashkil etadi. Kichik quvvatli stansiyalarning (2-

6  postli)  postlari  asosan  universal  postlardan  iboratdir.  Yirik  va  ba`zan  o`rta 

quvvatli    ATXKS  larida  avtomobillardagi  mayda  ta`mirlash  ishlarini  bajarish 

uchun  aloxida,  kirish  va  chiqish  uchun  qulay  bo`lgan  joyda,  maxsus  postlar 

ajratiladi.  Bunda  avtomobil  yuvish-tozalash  va  qabul  qiluvchi  bilan  kelishgan 

xolda bo`sh turgan postga kiritiladi yoki bo`shi bo`lmagan xolda kutib turiladi. Shu 

joyni  o`zida,  aynan  shu  postda,  barcha  ishlar  bajariladi  va  avtomobil  ATXKSdan 

chiqib ketadi. 

  Ba`zan,  asosan  chet  amaliyotida,  shu  postlarni  qatorida  o`z-o`ziga  xizmat 

ko`rsatish  postlari  ham  ajratiladi,  ya`ni  mijoz  o`zi  yoki  yordamchisi  bilan  o`zlari 

mo`ljallangan ishlarni o`zlari bajarib olishadi.  

Avtomobillarga to`la ravishda (kompleks) xizmat ko`rsatuvchi korxonalarda 

quyidagi ishlab chiqarish uchastkalari tashkil etiladi: 

-avtomobillarni yuvish va quritish; 

-avtomobillarni TXKga qabul qilish va ularni egasiga topshirish; 

-maxsus diagnostika uchastkasi; 

-texnik xizmat ko`rsatish postlari; 

-ta`mirlash va agregatlarni almashtirish postlari: 

-kuzov  elementlarini  (eshiklari,  kanotlari,  bamperlari  va  x.k.)  ta’mirlovchi 

postlar; 

-agregatlar va detallarni ta`mirlovchi ustaxonalar; 

-g`ildiraklar va shinalarga xizmat ko`rsatuvchi ustaxonalar; 

-akkumulyatorlarni ta`mirlovchi va zaryadlovchi ustaxonalar; 

-elektr jixozlariga xizmat ko`rsatuvchi ustaxonalar; 

-dvigatelning ta`minot tizimi priborlari (karbyurator, injektor, benzonasos va 

x.k.) ga xizmat ko`rsatuvchi ustaxonalar; 

-kuzovni  ta`mirlash  kompleksi  (tunukasozlik,  payvandlash,  armatura, 

bo`yashga tayyorlash, bo`yash va quritish). 

Avtomarkazlarda,  yirik  va  o`rta  ATXKS  larda  yuqorida  keltirilgan  ishlab 

chiqarish uchastkalarining barchasi to`la va mustaqil ravishda tashkil etiladi. Lekin 

uning bir qancha turlari ham bo`lishi mumkin, masalan, mayda ta`mirlash ishlarini 

TXK  postlarida  yoki  aloxida,  kirishga  va  chiqishga  qulay  bo`lgan  postlarda 

bajarishni  tashkil  qilish  mumkin.  Ba`zi  ustaxonalar  kichik  ATXKS  larda 

birlashtiriladi, masalan, akkumulyator  ustaxonasi  elektr  jixozlari  ustaxonasi bilan, 

ta`minot tizimi asboblarini ta`mirlash agregatlar ustaxonasida baja-rilishi mumkin. 

Shuningdek  TXK  ishlari  ta`mirlash  ishlari  bilan  birgalikda  bir  postning  o`zida 

tashkil etilishi ham mumkin. 

Avtoservis korxonalarida hamma xollarda ham avtomobilni yuvish tozalash, 

qabul  qilib  ko`zdan  kechirish  ishlari  bajariladi,  xavfsizlikni  ta`minlovchi 

mexanizmlari  va  tizimlari  diagnostika  qilinadi,  zarurat  bo`lsa  chuqur  diagnostika 

qilib  so`ng  ishchi  postlarga  yoki  kutish  joylariga  jo`natiladi.  4.1-rasmda 

ATXKSlarida  avtoservis  xizmatini  tashkil  qilishning  texnologik  jarayoni 

keltrilgan.  

---

7 

 

Ishlab-chiqarishni  tashkil  etilishining  texnologiyasi,  ya`ni  barcha  ishlar 

bajarilishining  ketma-ketligi,  tartibi  ishlab  chiqilar  ekan,  bu  texnologiya,  ya`ni 

texnologik jarayon ratsional, eng maqsadga muvofiq bo`lishi kerak.