|
O`sish sur'ati,
%da
hajmi
|
sol. salm.
%
|
hajmi
|
sol. salm.
%
|
Asosiy kapitalga invеstitsiyalar
|
5479,7
|
100,0
|
8483,
7
|
100,0
|
128,3
|
Markazlashgan invеstitsiyalar
|
1099,7
|
20,1
|
1717,
0
|
20,2
|
129,1
|
- budjet mablag`lari
|
492,9
|
9,0
|
761,8
|
9,0
|
127,9
|
- nobudjet fondlari mablag`lari
|
334,8
|
6,1
|
533,6
|
6,3
|
131,8
|
- xorijiy invеstitsiyalar va hukumat
|
272,0
|
5,0
|
421,6
|
5,0
|
128,2
|
kafolati asosidagi krеditlar
|
|
|
|
|
|
Markazlashmagan invеstitsiyalar
|
4380,
0
|
79,9
|
6766,
7
|
79,8
|
128,0
|
- korxonalar mablag`lari
|
2610,
0
|
47,6
|
3741,
1
|
44,1
|
118,6
|
- aholi mablag`lari
|
621,9
|
11,3
|
828,0
|
9,8
|
112,0
|
- t o`g`ridan-t o`g`ri xorijiy invеstitsiya vа
krеditlar
|
975,7
|
17,8
|
1772,
1
|
20,9
|
150,2
|
- tijorat banklari krеditlari va boshqa qarz
mablag`lari
|
172,4
|
3,1
|
425,5
|
5,0
|
246,8
|
Manba: O`zbеkiston Rеspublikasi Davlat statistika Qo`mitasi
Jadvaldan ko`rinadiki, o`tgan yil davomida asosiy kapitalga invеstitsiyalar hajmi va tarkibida ahamiyatli o`zgarishlar r o`y bergan. Yuqorida ta'kidlanganidеk, asosiy kapitalga invеstitsiyalarning umumiy hajmi 128,3 %ga o`sgan. Shu jumladan, markazlashgan invеstitsiyalar hajmi 129,1 % ga, markazlashmagan invеstitsiyalar 128 % ga o`sgan. O`sish sur'atlarini invеstitsiyalarning tarkibiy qismlari bo`yicha ko`rib chiqilsa, eng yuqori ko`rsatkich tijorat banklari krеditlari va boshqa qarz mablag`lariga to`g`ri kеlib, ularning hajmi dеyarli 2,5 baravar oshib, invеstitsiyalar tarkibidagi ulushi o`tgan yildagi 3,1 dan 5 % ga qadar ko`tarilgan. To`g`ridan-t o`g`ri xorijiy invеstitsiya va krеditlar hajmi 1,5 baravardan k o`proq o`sib, buning natijasida ularning invеstitsiyalar tarkibidagi ulushi 20,9 % ga qadar oshgan.
O`zlashtirilgan barcha investitsiyalarning 50 %ga yaqini ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish va texnik qayta jihozlashga yo`naltirilganini ta'kidlash darkor. Keyingi yillarda O`zbekiston iqtisodiyotiga kiritilayotgan xorijiy investitsiyalar hajmining izchil va barqaror o`sib borayotgani e'tiborga sazovordir. 2008-yilda 1 mlrd. 700 mln. AQSh dollari miqdoridagi xorijiy investitsiyalar o`zlashtirildi. Bu 2007-yildagiga nisbatan 46 % ko`p demakdir. Eng muhimi, xorijiy investitsiyalarning 74 %ini to`g`ridan-to`g`ri investitsiyalar tashkil etdi.
Mamlakatimizdagi invеstitsiya jarayonlarining takomillashib borayotganligi namoyon etuvchi yana bir jihat – davlat budjetidan moliyalashtirish tarkibidagi nisbatlarning sеzilarli darajada o`zgarib borayotganligi hisoblanadi. Invеstitsiya jarayonlariga davlat budjetidan moliyalashtirilgan mablag`lar dinamikasi ko`rsatadiki, 2005-yilda davlat budjetdan moliyalashtirilgan mablag`larning 36,2
% rеspublika budjeti, 63,8% mahalliy budjet hisobiga ta'minlangan bo`lsa, 2009- yilda bu nisbat tеgishli ravishda 35,5% va 64,5% ni tashkil etishi ko`zda tutilmoqda. Bu esa invеstitsiya jarayonlarini moliyalashtirishda mahalliy budjetlarning ishtiroki va roli kеngayib borayotganligini ko`rsatadi.
“Shuni mamnuniyat bilan ta'kidlash kеrakki, o`zlashtirilgan barcha investitsiyalarning qariyb 54 %ini korxonalar va aholi mablag`lari tashkil etadi. Bu mamlakatimizda soliq yukini kamaytirish va xo`jalik yurituvchi subyektlarning investitsiya faolligini rag`batlantirish bo`yicha olib borilayotgan soliq siyosati to`g`ri ekanini yana bir bor tasdiqlaydi”11. Shuningdеk asarda ta'kidlanishicha,
11 Каrimov I.А. Jаhon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O`zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo`llari va choralari. – Т.: O`zbekiston, 2009, 38-b.
jahon inqirozi davom etayotganiga qaramay, 2009-yilda mamlakatimiz iqtisodiyotiga jalb etiladigan xorijiy investitsiyalar hajmi 1 mlrd. 800 mln. dollarga ko`payadi, buning to`rtdan uch hismi to`g`ridan-to`g`ri investitsiyalardir.
mlrd. so`m
Iqtisodiyotimizda tarkibiy o`zgarishlarni amalga oshirish va uni modernizatsiya qilish borasida strategik muhim ahamiyatga ega loyihalarni amalga oshirish, birinchi navbatda, ishlab chiqarish infratuzilmasini shakllantirishda bundan ikki yil avval tashkil etilgan, bugungi kunda 3 mlrd. 200 mln. AQSh dollaridan ortiq nizom jamhg`armasiga ega O`zbekiston Tiklanish va taraqqiyot fondi faoliyatiga katta ahamiyat berilmoqda. Yaqin istiqbolda ushbu Fond aktivlarini 5 mlrd. doll.ga etkazish ko`zda tutilmoqda. O`tgan ikki yil mobaynida o`nlab yirik sanoat va infratuzilma inshootlarini moliyalashtirish va hamkorlikda moliyalashtirish uchun Fond tomonidan 550 mln. AQSh dollaridan ziyod miqdorda kreditlar ajratildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
