O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

shiga (koagulyatsiyaga) to ‘sqinlik qiladi, shuningdek, sem ent zarra­
chalarining va to'ldirgichlarning qatlam -qatlam bo'lib c h o ‘kishini
ham da qorishm adan suvning ajralib chiqishini kamaytiradi, ya ’ni
2 1 6

---

suv, sh ag‘al, qum va sem en t qorishm asining aloh id a-aloh id a
qatlam lanishiga y o ‘l q o ‘ymaydi.
Plastffikatsiyalangan sem en td an tayyorlangan b etó n zich ,
sovuqqa chidamli va kam suv o ‘tkazuvchan b o ‘ladi. Bunday sem ent
ishlatilganda 10% gacha b og‘lovchi material tejaladi.
Plastifikatsiyalangan sem ent 300, 400, 500, 600 markalarda
chiqariladi.
Portlandsement ochiq havoda k o‘p qolib ketsa, uning markasi
kun sayin pasayib boradi, chunki havodagi nam lik sem entdagi
minerallar bilan qisman birikadi. Buning uchun sem ent klinkerini
tuyish jarayonida uning 0,1—0,25 % miqdorida mahsus gidrofob
moddalar qo'shiladi. Bunday qo'shiimaiar sifatida quyidagi moddalar
ishlatilishi mumkin:
— atsidol 0 ,0 8 —0,12 % miqdorda;
— atsidol — m ilonaft 0 ,0 8 —0,12 % miqdorda;
— m ilonaft, sem ent m assasidan 0 ,1 —0,25 % miqdorda;
— o le in kislota yoki oksidlangan petrolatum , 0 ,0 6 — 1 %
miqdorda;
— oksidlangan petrolatum , 0,3% miqdorda.
K lin k ern i tu y ish ja ra y o n id a g id ro fo b m o d d alar se m e n t
zarrachasi yuzasini namlanmaydigan parda bilan qoplaydi. Shuning
uchun uni uzoq vaqt havoda saqlash m umkin. Bu vaqt ichida uning
mustahkamligi boshqa sementlar kabi kamayib ketmaydi. Gidrofob
sem entdan qorishma tayyorlanganda, qotish vaqtini 1,5—2 daqiqa
uzaytirish kerak, chunki sem ent zarrachalari sirtidagi gidrofob
parda qum va shag‘alning ishqalanishidan buzilib, suv bilan erkin