O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

sharoitida portlandsem ent gidratatsiyasida hosil bo'ladigan barcha
kalsiy gidrosilikatlar kiradi. Shuningdek, mazkur guruh taxm inan
C 5S6H n tarkibli krístall va am o rf gidrosilikatlarning bir qancha
fazalarini o ‘z ichiga oladi. Tabiatda C 5S H 3 — riversaydit, C .S 6H5 5
— toberm orit, C 5 S6H I05 — plom biyerit uchraydi.
Toberm oritlarning bárchasi O H guruhi va har xil m iqdorda
H 20 ga ega. Ular tarkibiy tuzilishiga ko'ra m ontom orillionit gillari
va verm ikulitni eslatadi. Suv turli oraliqdagi qatlamlar o'rtasida
bo'ladi. Bitta S i 0 2 m olekulasiga 2 H 20 - H 20 - 0 ,5 H 20 to‘g ‘ri keladi.
Bu juda murakkab guruh b o ‘lib, uning tarkibi ham aniq em as.
M asalan, C S H (B ) uchun G . K alouzek t o ‘rtta individual faza
b o ‘lishini ko'rsatadi. U lar 800°C va 900°C haroratdagi ekzoeffekti
bilan farqlanib turadi, boshqa barcha xossalari esa bir xil. Bu
m o d d a n in g tabiiysida qatlam lar o ‘rtasidagi m asofalar o ‘zaro
farqlanadi: plombiyeritda qatlamlararo niasofa 14 Á, tobermoritda
11,3 Á, riversayditda 9,35 Á. Suvsizlantirilganda tobermorit 9,35 Á.
ga barobar. Suvsizlantirilganda tobermoritlar 550°C haroratga qadar
o ‘z turini saqlab qoladi, harorat ko'tarilgan sari yangi turlar hosil
boTaveradi.
T eylor tarkibi CaO • 2 S i 0 2 • n H 20 dan 3CaO • 2 S i 0 2 • n H 20
gacha tarkibli gidratni 1 kalsiy gidrosilikat yoki qisqacha C S H ( l)
deb atadi. K eyinchalik Bogg uni C S H (B ) deb belgiladi, hozirda
shu narsa aniqlandiki, bu birikma tarkibining chegaralarí C a O :S i0 2
ning eng quyisi 0,8 ga teng nisbatga qadar yetishi m umkin ekan.
O hagi kam b o ‘lgan qattiq fazalar shu birikm aning quyuqlashgan
qum tuproq bilan aralashmasidan iborat.
Yuqori asosli gidrat 2CaO * S i 0 2 ■ n H 20 ning borligi k o ‘pgina