O‘zbekiston respublikasi oliy

ASOSIY VOSITALAR ESKIRISHINING HISOBGA OLINISHI

Asosiy vositalar ishlab chiqarish jarayonida va tabiat kuchlari ta’sirida asta-sekin eskirib boradi. O‘zining qiymatini ishlab chiqa- rilayotgan mahsulot yoki bajarilayotgan ish qiymatiga sekin-asta o‘tkazadi. Ular ikki xil – jismoniy va ma’naviy eskiradi.

Obyektlarning foydalanish jarayonidagi eskirishi jismoniy eskirish

deyiladi.

Yuqori mehnat unumdorligini ta’minlaydigan, tuzilishi jihatidan avval foydalanishda bo‘lgan eski obyektlar ularni jismoniy jihatdan to‘la eskirgunga qadar ishlab chiqarishdan siqib chiqaradi. Bu ma’naviy eskirish deyiladi.

Asosiy mahsulotlarning mahsulot qiymatiga o‘tkazilgan qismi ularni qayta tiklash manbayi hisoblanadi.

Mahsulot yoki bajarilgan ish tannarxiga o‘tkazib beriladigan asosiy vositalar eskirgan qismiining qiymati amortizatsiya ajratmalari deyiladi. Amortizatsiya summasi obyektning dastlabki qiymatini qayta tiklash va kapital ta’mir bilan bog‘liq xarajatlarni qoplashi lozim. Amortizatsiya summasi avval belgilangan me’yor asosida aniqlanadi.

Uy-joy, bino bo‘yicha amortizatsiya summasi faqat kapital ta’mir xarajatlarini qoplash uchun ajratiladi. Yangi binolarni qurish bilan bog‘liq sarflar esa kapital qo‘yilmalar hisobidan amalga oshiriladi.

O‘zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksining 23-moddasiga binoan asosiy vositalarning amortizatsiya normalari quyidagicha belgilangan: