O`zbekiston respublikasi oliy ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayot.


2019-yil holatiga koʻra, Koreya statistikasi aholining umumiy soni 51 709 098 oshganini eʼlon qildi. Dunyoning 194 davlati orasida 26-oʻrinni egalladi. Ozodlikka erishgach, xorijdagi koreyslar Koreyaga qaytishdi va Koreya urushi paytida Koreya Xalq Demokratik Respublikasining ko’plab aholisi Janubiy Koreyaga o’tib ketishdi. 2007 yil oktyabr oyining oxiriga kelib, metropoliya hududida yashovchi aholi soni 23,93,785 kishini yoki mamlakat aholisining 48,6% ni tashkil etdi. aholi. Aholi zichligi – 503 kishi/km.kv. 1990-yillarda pasayish tendentsiyasini ko’rsatgan Seul aholisi 2000-yillarda biroz o’sishni boshladi va 2009 yilda 10,46 millionga ko’tarilib, olti yil ketma-ket o’sdi. Metropolitan hududining umumiy aholisi aholi oqimi tufayli ko’paygan bo’lsa-da, Pusan aholisi doimiy pasayish tufayli 1995 yildagi 3,81 milliondan 2013 yilda 3,56 milliongacha keskin kamaydi, ammo qo’shni Kyonsannam-do aholisi ortib bormoqda. Daegu ham 2,53 milliondan 2,52 millionga kamaydi. Incheonda taxminan 2,98 million kishi istiqomat qiladi. Daejonda 1,55 million, Kvanjuda 1,48 million, Ulsanda 1,17 million aholi bor edi. Koreyaning urbanizatsiya darajasi 81,5% ni tashkil etadi, bu dunyodagi juda urbanizatsiyalashgan davlatdir. 2020 yil burilish nuqtasi sifatida Koreya aholisining o’sish sur’ati salbiy bo’ldi va 2045 yilga kelib 50 milliondan aholining qisqarishi kutilmoqda. 2018 yil holatiga ko’ra, tug’ilishning umumiy koeffitsienti (ayolning hayoti davomida tug’adigan bolalar soni) 0,98 ni tashkil etdi, bu uni dunyoda tug’ilish darajasi 0 dan 0 gacha bo’lgan birinchi mamlakatga aylantirdi va bu dunyoda kutilayotgan tug’ilishning eng past ko’rsatkichini qayd etdi, aholi sonining kamayishiga sezilarli ta’sir ko’rsatdi. Milliy statistika qoʻmitasi tomonidan oʻtkazilgan soʻrov natijalariga koʻra, 2017 yilda tugʻilganlar soni 400 000 qatorni kesib oʻtgan va 2017 yil fevral oyida Davlat boshqaruvi va ichki ishlar vazirligi maʼlumotlariga koʻra, hozirgi aholi soni 51 712 221 nafarni tashkil qiladi. Mamlakat iqtisodi chet el kapitaliga bog`liq (Yaponiya va Amerika). Iqtisodi militarizatsiya va industrializatsiyalashtirilgan. Eksport tarmog`i va og`ir sanoat tez sur’atlar bilan rivojlanmoqda. Yoqilg`i sanoatida elektr energiya va ko`mir qazib olish rivojlangan. Metallurgiya, mashinasozlik, neftni qayta ishlovchi va kimyo sanoati, to`qimachilik va oziq-ovqat sanoati tarmoqlari rivojlangan. Qishloq xo’jaligining asosiy tarmog’i dehqonchilik. Don (sholi, g’alla, arpa), dukkaklilar yetishtirish ustun turadi. Paxta, tamaki, kanop kabi texnika ekinlari yetishtiriladi. 1953 yildan 2007 yilgacha Janubiy Koreya YMM 2.3 mlrd.dan 1.2 trln AQSh dollariga o’sdi. Aholi boshiga YIM daromadi qiymati 67 AQSh dollaridan 24600 dollarga o’sganini ko’rsatadi. 1960 yillarda boshlangan iqtisodiy rivojlanish ishlab chiqarish sohasida o’z aksini topti, asosan avtomobilsozlik, neftni qayta ishlash, elektronika, kemasozlik, tekstil va po’latni qayta ishlash sohalari bunga misol bo’la oladi. YMM o’sishi 10.9%, 2000 yil 9.3%, 2001 yil 3%, 2002 yil 6.3%ni, 2007 yil 4.8%ni va miqdori 1.2 milliard AQSh dollarini tashkil etdi. YaIM 2011 yil ro’yhatiga ko’ra 1 556 trln. AQSH dollari (13-o’rinda), jon boshiga esa 29 140 AQSH dollari. 2008 yil ro’yhatiga ko’ra Koreaning YMM dunyo bo’yicha 13-o’rinda turadi.
Qishloq xo‟jaligi. 20-asr boshlarigacha Koreya Respublikasi qishloq xo’jaligida asosiy mahsulot guruch bo’lib keldi. Hozirgi kunda mahsulotlar turi bir muncha ko’paygan, ularga mevalarning va sabzavotlarning turli xillari, chorvachilik mahsulotlari va o’rmon xo’jaligi mahsulotlarini misol qilishimiz mumkin.2010-yilda qishloq xo’jaligi KRning YIM da 10% ulushni tashkil etdi. KRning qishloq xo’jaligida eng ko’p yetishtiriladigan mahsulot bu guruchdir. Yetishtirilgan guruch asosan ichki bozorda iste’mol qilinadi, narxining o’ta yuqoriligi tufayli tashqi bozorga chiqarilmaydi. Shaftolini asosan AQSH, Kanada, Tayvan va Indonezoyaga eksport qiladi. Tayvan, Singapur va Yaponiyga olma va mandarin eksport qiladi. Chorvachilik qishloq xo’jaligi sohasida daromad keltrish bo’yicha guruchdan keyin ikkinchi o’rinda turadi O’rmon xo’jligi 1960-yildan keyin rivojlana boshlagan. O’rmonlar davlatning 6,4mln gektar qismini egallagan.
Baliqchilik sohasida band bo’lganlar soni 140mln kishini tashkil etadi. Baliqchilik iqtisodiyotning asosiy tarmoqlaridan biridir. Davlat hududida 96 mingga yaqin baliqchilik uchun mo’ljallangan kemalar mavjud. Bundan tashqari baliqlarni sun’iy hovuzlarda yetishtirish ham keng tarqalgan. Misol uchun 2000-yilda sun’iy havzalarda yetishtirilgan baliqlar miqdori 560 mln dollarni tashkil qildi. Krning baliqchilik sanoati mahsulotlarini iste’mol qiluvchi asosiy davlatlar- Rossiya, Xitoy, Yaponiya va AQSH- bu davlatlarning hissasiga jami eksport qilingan mahsulotning 70% to’g’ri keladi.
Kemasozlik – Korea Respublikasi sanoatining eng asosiy sohalaridan biri bo’lib, shu sohaga aloqador metallurgiya, kimyo sanoati, elektronika tarmoqlarning ham rivojlanishiga turtki bo’lib kelmoqda. Kemasozlik sohasi 1970-yildan boshlab rivojlanib kelmoqda. Hozirgi kunda KRda sanoatning bu sohasida 3ta yirik kompaniya faoliyat yurgazmoqda. Bular: Hyundai Heavy, Marine engineering, Samsung Heavy Industries. Hyundai Heavy Industries jahondagi eng yirik kema ishlab chiqaruvchi kompaniyalardan biridir. 1980-yildan buyon KR kemasozlik sohasida jahonda 2-o’rinda turadi. 2005-yilda jahonda kema ishlab chiqarishning 59,3% KR hissasiga to’g’ri keldi. Nefttankerlari bozorida KRning hissasi 42,4%ni tashkil qiladi. Avtomobil ishlab chiqarish bo’yicha dunyoda 5-o’rinda turadi. Dunyo bo’yicha ishlab chiqarilgan avlomobillarning 5.4%ini tashkil etadi. Temir yo’llarning umumiy uzunligi – 6 240 km. Asosiy jamoa transporti metropoliten, avtobus va tramvay hisoblanadi. Havo transporti haqida to’xtaladigan bo’lsam 2 ta aeroprt mavjud. Bular Seul-Inchxon va Djimpo aeroportlaridir. Umumiy aeroportlar soni 108 tani tashkil etadi. 1997-yilda bo’lib o’tgan krizisda nisbatan barqaror o’sish sur’atlarini saqlab qolgan.1999-yilda kumush homashyosi ishlab chiqarish bo’yich jahonda 6-o’rinda turadi. Iqtisodiyotda metallurgiya sohasining ulushi 1998-yilda 7%ga yetdi.2002-yilda kumush xom-ashyosini ishlab chiqarish 51,1 mln tonnaga yetdi. Koreya Respublikasining foydali qazilmalar konlari nisbatan kam. Uning asosiy energiya resurslari toshko’mir konlari, uran zahiralari va gidroenrgiya resurslarini o’z ichiga oladi. Asosiy enrgiya manbai –neft (umuiy ishlab chiqarilgan enrgiyaning 51%ini tashkil qiladi). KR neft iste’mol qilish bo’yich oltinchi, import qilish bo’yich esa to’rtinchi o’rinda turadi. Neftni asosan yaqin sharq mamlakatlaridani import qiladi. Bundan tashqari KR jahonda tabiiy neftni import qiluvchi ikkinchi davlatdir. Toshko’mirni asosan Xitoy va Avstraliyadan import qiladi. 1978-yilda birinchi atom elektro stansiyasi ishga tushurilgan. Hozirgi kunda ularning soni 16ta. Ular butun elektr energiyaning 39%ini ta’minlab beradi. Hozirgi kunda KR maishiy elektronika mahsulotlari ishlab chiqarish bo’yicha yetakchi o’rinlarda turadi. Bu sohadagi eng yirik kompniyalar – LG, Samsung va Daevoo electronics. 2004-yilning sentabr oyida Samsung electronics, mobil telefonlar sotuvi hajmi bo’yicha amerika kompnaiyasi Motorollani ortda qoldirdi (sotuv hajmi 22,9mln donani tashkil tashkil etdi) va jahonda 2-o’ringa chiqib oldi. Eksport hajmi: 558,8 mlrd $, asosiy eksport qiladigan mahsulotlari: Yarim o’tkazgichlar ( tranzistor, diod, rezistor, mikrosxemalar va h.), simsiz telekomunikatsiya jihozlari, yengil avtomobillar, kompyuter, kumush, kemalar, neft mahsulotlari. Import hajmi: 525,2 mlrd$ Import qiladigan mahsulotlari: Ehtiyot qismlar, elektron qurilmalar, neft, kumush, transport jihozlari, plastmassa. Tashqi qarzi: 333.6 mlrd $. Importdagi hamkorlari Xitoy, AQSh, Yaponiya, Saudiya Arabistoni, BAA, Avstraliya davlatlari hisoblanadi. Janubiy Korea jahon moliyaviy inqirozini 1998-yildagi inqirozga qaraganda yengilroq boshdan kechirdi, lekin shunga qaramay Osiyo davlatlari ichida eng ko’p zarar ko’rgani bo’ldi.Inqiroz davrida horijiy to’g’ridan to’g’ri investitsiyalar 47%ga va portfel invetsitsiyalar 31%ga tushib ketdi.Dunyodagi moliya ishlari bilan shug’ulanuvchi yirik firmalardan biri bo’lmish Lehman Brotherning bankrotga uchrashi Koreya vonining dollarga nisbatan 25,4%ga qadrsizlanishiga olib keldi Eksport sohasi barqarorligini saqlab qoldi.Inqirozdan tezda chiqib ketishiga ham aynan eksportni qo’llab quvvatlanishi sabab bo’ldi. Janubiy Koreada banklar ish haftasi davomida 9:30 dan 16:30ga qadar, shanba kunlari 13:30ga qadar ishlaydi. Samsung Electronics, POSCO, Hyundai Motor, KB Financial Group, Korea Electric Po’ver, Samsung Life Insurance, Shinhan Financial Group, LG Electronics, Hyundai Mobis, LG Chem.
Sohalar bo‟yicha eng yirik kompaniyalari:

• 
  Oziq – Ovqat : Lotte Confectionery, Nam Yang, Pulmuone,
  
• 
  O‟t-otuvchi qurollar: Poongsan,
  
• 
  Sug‟urta: Samsung Fire & Marine Insurance, Samsung Life Insurance Co., Ltd.,
  
• 
  Transport: Hyundai Motor, Kia Motors, GM Dae’voo Auto & Technology, SsangYong Motor Company и Renault Samsung Motors.
  
• 
  Yog‟och & qog‟oz mahsulotlari: Hansol Paper,
  
• 
  Qurilish: ByuckSan Corp, Daelim Industrial, Hankuk Vetrotex, RH Cement Corp.,
  
• 
  Telekommunikatsiya xizmatlari: Hanaro Telecom, KT Corporation, Shinsegi Telecom, Inc,
  

Roh Moo - Myun ma’muriyati global ko’pikli iqtisodiyotning jadal rivojlanayotgan bosqichida barqaror iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish orqali. 2007-yilgacha joriy hisobning har yili 10 milliard dollardan ortiq profitsitga erishdi va iqtisodiy rivojlanish o’rtacha 4 %ga etdi. 2008 yilda Li Myon Bak ma’muriyati davridagi xalqaro moliyaviy inqiroz. 2007 yilda Goldman Sachs Koreya 2050 yilda ikkinchi yirik iqtisodiyotga aylanishini bashorat qilgan edi, BRICS+Next-Eleven+G7da jon boshiga nominal YaIM 90,294 AQSh dollarini, AQShdan keyin 91,683 AQSh dollarini tashkil qiladi. Xalqaro Valyuta Jamg’armasi (XVJ) tomonidan 2015 yilda e’lon qilingan ma’lumotlarga ko’ra, Koreyaning jon boshiga to’g’ri keladigan yalpi ichki mahsuloti 36,601 dollarni tashkil etdi va bu dunyoda 29-o’rinda turadi. Koreya kapital tanqis bo’lgan muhitga ko’ra iqtisodiy rivojlanishning o’ziga xos shaklida rivojlanmoqda. Pak Chung Xi davrida eksport orqali o’sish maqsadida rejalashtirilgan iqtisodiy tizim amalga oshirildi. U korporativ iqtisodiy tuzilmani yaratdi. Natijada, u eksport va importga juda bog’liq va uning asosiy savdo hamkorlari Xitoy Xalq Respublikasi, AQSh, Yaponiya, Germaniya, Buyuk Britaniya, Indoneziya va Malayziyadir. Uning bir qancha korporativ guruhlari, jumladan yarimo’tkazgichlar bo’yicha dunyoda 1-o’rinni egallagan Samsung, 1983-yildan beri kemasozlik bo’yicha dunyodagi 1-o’rinni saqlab kelayotgan Hyundai, oq maishiy texnika bo’yicha LG va dunyodagi to’rtinchi yirik po’lat ishlab chiqaruvchi POSCO, Fortune 500 kompaniyasidan 17 tasi koreys kompaniyalaridir. Koreyada ro’yxatga olingan kompaniyalarning aksariyati xususiy nazorat qiluvchi aktsiyadorlarga ega. Boshqa tomondan, nazorat paketi egalari va minoritar aktsiyadorlar o’rtasidagi manfaatlar to’qnashuvi muammosi juda jiddiy bo’lib, korporativ rivojlanishdan keyingi kapitalni tashqi xaridlar tufayli nazorat paketi egalari ulushining pasayishi muqarrar. Koreya iqtisodiyotining muhim qismini tashkil etuvchi yirik korporativ guruhlarga kelsak, boshqaruv tuzilmasi filiallar o’rtasida piramida va aylanma egalik tuzilmasi orqali boshqaruv huquqlarini ta’minlaydi, biroq bu naqd pul huquqlari va nazorat huquqlari o’rtasida sezilarli tafovut yaratadi, bu esa salbiy ta’sir ko’rsatadi. Korporativ qiymat xolding Koreya iqtisodiyotining halokatli zaifligi sifatida ko’rsatilishicha, boshqaruv huquqlarining haddan tashqari xususiy boshqaruv huquqlari tufayli kompaniya bankrot bo’lmasa, boshqaruv huquqlari almashtirilmaydigan samarasiz sanoat tuzilmasidir. 1990-yillardan boshlab, Koreyada ishchilarning maoshi oshgani sababli, kompaniyalar o’z fabrikalarini xorijga ko’chirishni boshladilar, bu erda ish haqi arzonroq. Xususan, Xitoy Xalq Respublikasiga kirgan ko’plab koreys kompaniyalari mavjud va ko’pchiligi Janubiy - Sharqiy Osiyoga Vetnam, Tailand va Indoneziyaga kirmoqda. Markaziy Yevropa davlatlari Yevropa Ittifoqiga qo’shilgani va tariflar bekor qilingani sababli, Markaziy Yevropaga tobora ko’proq kompaniyalar kirib bormoqda. Koreya Xalq Demokratik Respublikasining ochilishi tezlashgani sayin, Keson sanoat majmuasiga ko’chib o’tadigan kompaniyalar soni ortdi. Koreyaning uy xo’jaliklarining qarzi 1999 yildan 2001 yilgacha o’sdi, 2002 yildan 2004 yilgacha pasaydi va 2005 yildan 2007 yilgacha yana o’sdi va keyin 2008 yildagi moliyaviy inqiroz tufayli o’sishda davom etdi.2011 yilda uy xo’jaliklarining qarzi birinchi marta 50 million vondan oshdi. Buning sababi shundaki, qarzni to’lash qobiliyati yomonlashdi, chunki qarz aktivlar o’sishiga qaraganda tezroq o’sdi. Xususan, daromad qancha kam bo’lsa, qarzni to’lash qobiliyati shunchalik past bo’ladi. 2010-yilda daromadlar guruhining eng quyi 20 %ini tashkil etuvchi qarzning ixtiyoriy daromadga nisbati 279,5 %ga yetib, 2009 yilga nisbatan 68,2 %ga oshib, uch barobarga yetdi. Bu 20—30 yoshli kam taʼminlangan oilalarning moliyaviy barqarorligi yomonlashganini koʻrsatadi. Buning sababi, qurilish kompaniyalarining ketma-ket bankrotligi tufayli loyihani moliyalashtirish kreditlari nochor bo’lib qolganligi sababli jamg’arma kassalari yuqori %li uy xo’jaliklari kreditlari ulushini oshirdi. Uy xo’jaliklari qarzini to’lash qobiliyatining pasayishiga, yuqori daromadli uy xo’jaliklari uy xo’jaliklari qarzining qariyb 70 %ini tashkil qiladi, shuning uchun ular to’lash uchun yaxshi qobiliyatga ega. ularning qarzlari va aktivlar tengsizligi xorijiy davlatlarga nisbatan past. Biroq, ba’zilarning ta’kidlashicha, agar 20-30 yoshli odamlar va kam ta’minlanganlar oilasining to’lovga layoqatsizligi to’liq shakllansa, Qo’shma Shtatlar va Evropa kabi "uy xo’jaliklari qarzi inqirozi" haqiqatga aylanishi mumkin. Davlat qarzi va davlat korporatsiyalarining davlat sektori qarzi bor-yo’g’i bir yil ichida 9,2 %ga o’sib, 2017-yilning uchinchi choragi yakuniga ko’ra 500 trillion vonni, davlat sektorining qarzi esa bir yil ichida 14,4 %ga o’sib, 3638 ming trln vonni tashkil qildi. milliardlab dollarlarda hisoblangan. Davlat korporatsiyasi qarzining katta o’sishi hukumatning davlat obligatsiyalarini chiqarish orqali Bogeumjari uy-joyi va To’rt daryo qurilishi kabi milliy loyihalarni moliyalashtirish bilan bog’liq. 2003 yil holatiga ko’ra, daromadlarning qutblanish indeksi 2006 yilda 2,12%, 2008 yilda 2,05% va 2010 yilda 0,89% ga o’sishda davom etdi, ammo biroz sekinlashuvni ko’rsatdi. 2003 yil holatiga ko’ra, daromadlar tengsizligi darajasini ko’rsatadigan Jini koeffitsienti 2009 yilda 5,65% va 2010 yilda 2,73% yuqori o’sish sur’atlarini ko’rsatishda davom etdi. Davlat pensiya xarajatlari 30 mamlakat ichida 29-oʻrinni egalladi va ayollarning ish kuchi ishtiroki darajasi 30 mamlakat ichida 30-oʻrinni egalladi. Iqtisodiy markazi Seul va metropolitan shaharlar, maʼmuriy shahar Sejong maxsus oʻzini oʻzi boshqarish shahri. Koreya sanoati oʻrta darajadagi texnologiya talab qiladigan sohalarga ixtisoslashgan boʻlib, yirik sanoat tarmoqlariga kemasozlik, elektronika, avtomobilsozlik va yarimoʻtkazgichlar kiradi. Xususan, 2008 yil holatiga ko’ra, kemasozlik sanoati jahon bozoridagi ulushning yarmidan ko’pini egallagan, elektronika sanoatiga Samsung Electronics va LG Electronics kiradi. Avtomobil ishlab chiqarish quvvati dunyoda beshinchi o’rinni egallaydi, Hyundai va Kia Motors eksportda yetakchilik qiladi. So’nggi paytlarda robotlar va ekologik toza energiya kabi kelajak sohalarga investitsiyalar va qo’llab-quvvatlash ham ortib bormoqda. Boshqa tomondan, xizmat ko’rsatish sohasining milliy iqtisodiyotdagi ulushi milliy iqtisodiy rivojlanish darajasiga nisbatan juda past, rivojlanish darajasi ham etarli emas. Hozirda Koreya iqtisodiyoti Samsung va Hyundai Motor Company kabi konglomeratlarga juda bog’liq. Koreya sanoati tarixi aniq emas, lekin temir va eritish sanoati qadim zamonlardan beri rivojlangan. Kechki Koreya va Yaponiya mustamlakachilik davrida Yaponiya imperiyasini iqtisodiy ekspluatatsiya qilish maqsadida zamonaviy sanoat ob’ektlari qurildi va Yaponiya kapitali Koreyaga oqib keldi. Yaponiya kapitalining kirib kelishiga javoban, davlat obligatsiyalarini kompensatsiya qilish harakati ixtiyoriy ravishda tarqaldi va 1920 -yillarda Kim Seong-su milliy kapitalni shakllantirish uchun qattiq to’qimachilik va qattiq to’qimachilik kabi to’qimachilik va paxta sanoatini rivojlantirish uchun kapital kiritdi. 1923 yildan boshlab Man- Sik Jo, Jae-Hong An va Seong- Su Kim va boshqalar tomonidan mahalliy sanoat mahsulotlaridan foydalanishni rag’batlantirish harakati boshlandi. Ammo Yaponiyaning qit’aga bostirib kirishi uchun harbiy sanoatga aylantirilgan Koreya sanoati normal rivojlana olmadi. Koreyaning sanoat darajasi ozod bo’lganidan keyin ham ahamiyatsiz bo’lsa-da, 1960-yillardan keyin boshlangan Uchinchi Respublika hukumati iqtisodiy o’sishning asosi sifatida sanoatlashtirish siyosatini ilgari surdi. Keyinchalik 1960-yillarda asosan hunarmandchilik, hunarmandchilik sanoati, texnologiya va ishchilarni joʻnatish amalga oshirildi, oziq-ovqat, tamaki, toʻqimachilik sanoatiga asoslangan import oʻrnini bosuvchi tarmoqlar rivojlandi. 1970-yillarda ogʻir kimyo sanoati, ishlab chiqarish va eksportga qaratilgan sanoat siyosati olib borildi. 1980-yillarga kelib nafaqat toʻqimachilik va tikuvchilik sanoati, balki elektron mahsulotlar ishlab chiqarish, qurilish, ogʻir kimyo sanoati ham rivojlandi. Koreyaning xiyobon savdo tumanlari hukumat tomonidan aralashmaydigan yoki tartibga solinmaydigan bozor iqtisodiyotini qabul qildi. Shu sababli, korporativ supermarketlar (SSM) va novvoyxonalar kabi franchayzi va konglomeratlar turli sohalarda bozorni monopolizatsiya qilmoqda degan nuqtai nazar mavjud. Shunga ko’ra, hukumat 2010 yilda Birgalikda o’sish qo’mitasini ishga tushirdi, KO’K uchun mos korxonalarni tanladi va prezident ularni to’g’ridan-to’g’ri tilga oldi va sanksiyalar qo’ydi. Garchi ba’zi yirik kompaniyalar birin-ketin biznesni tark etayotgan bo’lsa-da, shuningdek, ko’plab yirik kompaniyalar hali ham chaqirilmayapti, masalan, korporativ supermarket kompaniyalari kichik va o’rta kompaniyalarni sotib oladi. Koreyada siz o’ng tomonda yurasiz, haydovchi o’rindig’i esa chap tomonda. Koreyada uzunligi 4000 km boʻlgan 31 ta avtomagistral, milliy yoʻllar va mahalliy yoʻllar mavjud boʻlib, u Koreyada transport uchun javobgardir. Hozirda Gyeongbu ekspress yoʻli AH1 yoʻnalishining bir qismi, 7-sonli milliy avtomagistral esa AH6 marshrutining bir qismidir. 1990-yillardan boshlab xususiy avtomobil yoʻllari va xususiy vokzal obʼyektlari xususiy kapital qoʻyilmalari hisobidan foydalanila boshlandi, davlat korporatsiyasi boʻlgan Yoʻl harakati korporatsiyasi esa boshqa avtomobil va temir yoʻl obʼyektlarining xavfsizligini boshqaradi. Ilgari, kuponlar va tokenlar naqd pul bilan birga ishlatilgan, ammo yaqinda ko’pchilik hududlarda transport kartalaridan foydalaniladi va ularning aksariyati naqd pulni qabul qiladi, ammo pul o’tkazmasidan foyda yo’q. Bundan tashqari, foydalanuvchilarni transport kartalari orqali chegirmalarni o’tkazishga undaydi. Bundan tashqari, bu orqali shahar temir yo’llari bilan bog’lash maqsadida Seulning sobiq meri Li Myon Bak boshchiligida metropolitendagi avtobus yo’nalishlari tizimi butunlay qayta tashkil etildi va metropoliten uchun integratsiyalashgan yo’l haqi tizimi o’rnatildi. Amaldagi avtobus tizimini keng ko’lamda shahar avtobuslari va shaharlararo avtobuslarga bo’lish mumkin va shahar avtobusi ma’lum bir hududning litsenziyasiga tegishli. Bundan tashqari, nisbatan kichik hududlarda ishlash uchun qishloq avtobuslari Pusa, Seul va Kyonnggido shaharlarida ishlaydi. Shahar avtobuslari uchun, agar soat soatdan oshib ketgan bo’lsa, qo’shimcha to’lov olinadi, Seul, Gyeonggi - do va Incheon shaharlarida avtobuslar uchun masofaga qarab qo’shimcha to’lov olinadi. Shaharlararo avtobuslar odatda shaharlararo avtovokzallarda yoki shaharlararo avtobus bekatlarida joylashtiriladi va tushadi. Ularning ko’pchiligi transport kartalarini qabul qilmaydi, lekin vaqti-vaqti bilan foydalanish mumkin bo’lgan yo’nalishlar mavjud. Hozirda Koreya avtobus kompaniyalari orasida KD Group eng yirik hisoblanadi va Koreyadagi yo’lovchi avtobuslarining 10 %iga egalik qiladi va Kyonnggi-dodagi yo’nalishlarning yarmini boshqaradi. Bundan tashqari, hozirgi avtomobil foydalanuvchilarini jamoat transportidan foydalanishga undash uchun faqat avtobuslar uchun yo’lak tizimi joriy etildi. Yaqinda mahalliy hukumatlar nogironlarga g’amxo’rlik qilish uchun past polli avtobuslarni yo’lga qo’ymoqdalar va poytaxtning ayrim hududlarida Koreya Respublikasining ahvoliga mos keladigan bo’g’inli avtobuslar yo’lga qo’yildi. metropolitenning shahar markazidagi hudud og’ir, ammo ularning aksariyati xarajat muammolari tufayli bekor qilindi. 2016 yil dekabr oyida Korea Railroad Corporation tomonidan moliyalashtirilgan xususiy kompaniya SR tomonidan boshqariladigan Suseo tezyurar temir yoʻli ochildi va temir yoʻl raqobati davri keldi. Koreyaning vakili temir yo’l liniyalariga Gyeongbu liniyasi, Honam liniyasi, Chungbuk liniyasi, Kyonjon liniyasi, Janghang liniyasi, Jeolla liniyasi, Kyonchun liniyasi va Jungang liniyasi kiradi. va boshqalar. Xususan, Gyeongui Line temir yo’li Pyeongbu liniyasi va Pyeongui liniyasi va Trans-Sibir temir yo’lining ulanishiga yordam beradi. Janubiy Koreyaning shahar temir yo’llari odatda aniq ish vaqtlari, sanitariya muhiti va umumiy foydalanish uchun ijobiy baholanadi, ammo yaxshilanishlar ham ta’kidlangan, masalan, ichki changning yuqori ifloslanishi va ish vaqti davomida ko’p foydalanuvchilarga ega bo’lgan ba’zi stantsiyalarda tartibsizliklar. Bundan tashqari, yong’in tarqalishining oldini olish uchun, 2003 yilda Daegu metrosida sodir bo’lgan yong’indan so’ng, poezdlarning ichki materiallari yonmaydigan materiallardan tayyorlangan, shuningdek, stansiya va ichkarisida gaz niqoblari va o’t o’chirish moslamalari bilan ta’minlangan. mashina. Temir yo’l hodisalari va o’z joniga qasd qilishning oldini olish chorasi sifatida mamlakat bo’ylab barcha shahar temir yo’l stantsiyalarida platforma xavfsizlik eshiklari o’rnatildi Asiana Airlines 2007 yil holatiga ko’ra, Korean Air 10 milliard tonnaga yaqin yuk tashilgan. Yaqinda Jin Air va Air Busan kabi bir qancha arzon aviakompaniyalar ham ishlamoqda. Import/eksport yuk tashishda mutlaq o’rinni egallagan kemachilik sanoati, kemalarning qarishi, ekipaj yetishmasligi va xarajatlarning og’irligi kabi ichki muammolar tufayli milliy bo’lmagan kemalar sonining ko’payishi tufayli rahbariyat tomonidan bosim ostida. 2002 yil oxirida butun mamlakat bo’ylab jami 49 ta port mavjud bo’lib, ulardan 27 tasi savdo portlari va 22 tasi qirg’oq portlari edi. Bu portlarning yillik yuklash-tushirish quvvati 272 million 595 ming tonnani tashkil etib, 1988 yildagi 170,77 million tonnadan qariyb 1,6 baravar oshdi. Roʻyxatga olingan kemalarning umumiy soni 7 637 549 tonnani (6 792 ta kema), shundan 124 513 tonnasi (190 ta) yoʻlovchi kemalari va 5 214 636 tonnasi (725 tasi) yuk kemalari uchun. Kemalar, 48 tasi Janubiy-Sharqiy Osiyo, 5-Yaponiya. marshrutlar. 2010-yil oktabr oyida Koreya Respublikasi aholisining umumiy soni rezidentlar roʻyxatidan oʻtgan maʼlumotlarga koʻra 50 milliondan oshdi. Koreya Respublikasining barcha fuqarolari avtomatik ravishda tibbiy sug’urtaga yoziladi va davlat tomonidan qaramog’ida bo’lgan shaxslar sifatida belgilanadi. 6 yillik boshlangʻich maktab va 3 yillik oʻrta maktab bepul va majburiy taʼlimdir. Demokratiyadan keyingi Koreya jamiyatida konservatorlar va progressivlar o’rtasidagi ekstremal mafkuraviy to’qnashuvlar natijasida yuzaga kelgan ijtimoiy ziddiyatlar mavjud. Ko’pchilik koreyslar bo’lib, ular koreys tilini o’z ona tili sifatida biladilar. Qadim zamonlardan beri Xitoyning materik aholisi ham tez-tez kirib kelgan, ammo ular bir xil etnik guruhga birlashgan. Biroq, 1990-yillardan boshlab, rivojlanayotgan mamlakatlardan, jumladan, Xitoy va Janubi-Sharqiy Osiyodan immigratsiya kuchayganligi sababli, ko’p millatli element ham ortib bormoqda. 2018 yil holatiga ko’ra, Milliy statistika boshqarmasining umumiy aholisi 51 629 512 kishini tashkil etdi. Etnik tarkibi boʻyicha 49.977.951 (96.8%) koreyslar, 1012.000 (2.5%) xitoylar, 169.177 (0.33%) vetnamlar , 151.104 (0.3%) tailandlar , 66.003 (0.19%) amerikaliklar ( 0,19 %) 5. , Filippinlar, 47,532 (0,09%), Kambodjaliklar, 45,144 (0,087%), Indoneziyaliklar, 38,890 (0,075%), Nepallar , 37,346 (0,072%), Mo’g’ullar, 32,704 (0,063%)Myanma 25 874 (0,05%), qozoq 25 850 (0,05%), Shri-Lanka 24 727 (0,047%), yapon 18801 (0,036%), rus 18615 (0,036%), kanada 13602 (0,026%), Bangladesh va 0,0026 %, Bangladesh51. Pokistonlik 10550 (0,02%). 2016 - yil avgust oyi holatiga ko’ra, Koreyada 19,627,000 nafar ish haqiga ega ishchilar bo’lib, ulardan 2,664,000 nafari eng kam ish haqidan kam ishlagan, deya xabar beradi Koreya statistikasi. Bandlik va mehnat vazirligi tomonidan e’lon qilingan " 2016 yilgi milliy kasaba uyushma tashkiloti maqomi" ga ko’ra, Koreyada kasaba uyushmalarining umumiy ko’rsatkichi 2015 yilga nisbatan 0,1 %ga ko’p, 10,3 %ni tashkil etdi. Kasaba uyushmalari a’zolari soni 1966681 nafarni tashkil etib, o’tgan yilga nisbatan 28136 nafarga (1,5%) ko’paydi. Butun KTU qonundan tashqari kasaba uyushmasiga aylangani uchun bu raqam statistikadan olib tashlandi. 2017-yilda prezident Mun Chje Inning saylanishi, qisman uning ish haqi va davlat xarajatlarini oshirish bo’yicha muvaffaqiyatli harakatlari tufayli iste’molchilar ishonchini oshirdi. Bu omillar eksport o’sishi bilan birlashib, Janubiy Koreyada AQShning raketaga qarshi mudofaa tizimini joylashtirishi sababli Janubiy Koreyaning Xitoy bilan savdosidagi uzilishlarga qaramay, yalpi ichki mahsulotning real o’sishini 3 %dan oshib ketdi. 2018-yilda va undan keyingi yillarda Janubiy Koreya iqtisodiy o’sish sur’atlarining sekin-asta sekinlashishi bilan kurashadi 2-3% oralig’ida ilg’or iqtisodlar uchun odatiy hol emas. Bu aholining tez qarishi, mehnat bozorining moslashuvchanligi, chaebollarning doimiy hukmronligi va ichki iste’molga emas, balki eksportga katta bog’liqlikdan kelib chiqadigan muammolarni hal qilishga qaratilgan sa’y-harakatlar bilan qisman qoplanishi mumkin. Ijtimoiy-iqtisodiy muammolar ham saqlanib qolmoqda va ular tengsizlikning kuchayishi, keksalar o’rtasida qashshoqlik, yoshlar o’rtasidagi ishsizlikning yuqori darajasi, uzoq ish soatlari, ishchilarning past mahsuldorligi va korruptsiyani o’z ichiga oladi.
Ba’zi ko’rsatkichlarga ko’ra, Janubiy Koreya - Koreya Respublikasi - dunyodagi eng ma’lumotli davlat. Iqtisodiy Hamkorlik va Taraqqiyot Tashkiloti (OECD) maʼlumotlariga koʻra, 51,5 million kishilik mamlakatdagi 24 yoshdan 35 yoshgacha boʻlgan yoshlarning 70 %i oliy taʼlimning qaysidir shaklini tamomlagan, bu butun dunyo boʻylab eng yuqori % va 20 % punktdan yuqori. Qo’shma Shtatlardagi o’xshash yutuqlar. Koreyada, shuningdek, standartlashtirilgan testlarda o’quvchilarning samaradorligi bilan o’lchanadigan yuqori sifatli maktab tizimi mavjud: Mamlakat OECDning Xalqaro talabalarni baholash dasturida doimiy ravishda eng yaxshi natijalarga erishgan davlatlar qatoriga kiradi. Oliy o’quv yurtlarida Koreya universitetlari jahon miqyosida obro’ga ega emas; shunga qaramay, mamlakatda 21-ta tadqiqot universitetlari tarmog’i tomonidan Milliy oliy ta’lim tizimlarining 2018 yilgi reytingida 50 mamlakat orasida 22- o’rinni egalladi. Shu bilan birga, Economist Intelligence Unit yaqinda Koreyani Amerika Qo’shma Shtatlari bilan tenglashgan "Dunyo bo’ylab kelajak uchun ta’lim indeksi"da 35 mamlakat ichida 12- o’rinni egalladi. Ta’limga lazerli e’tibor bu favqulodda iqtisodiy yuksalishning muhim ustuni edi. 1980-yillarda Koreya hukumati inson kapitalini rivojlantirish, tadqiqot va texnologik innovatsiyalarga strategik sarmoya kirita boshladi. Koreyalik uy xo’jaliklari bir vaqtning o’zida o’z resurslarining katta qismini ta’limga bag’ishladilar va shu bilan ta’limda ishtirok etishning keskin kengayishiga yordam berdilar. 1980-yillarning boshi va 2000-yillarning oʻrtalari oraligʻida mamlakatning oliy taʼlim muassasalariga yalpi qabul qilish koeffitsienti besh baravarga oshdi, oliy taʼlimdagi talabalar soni esa YuNESKO maʼlumotlariga koʻra, 1980-yildagi 539000 nafardan 2015-yilda 3,3 million kishiga koʻtarildi. Darhaqiqat, dunyoda ta’limga Janubiy Koreyadan ko’ra ko’proq e’tibor beradigan boshqa davlatni topish qiyin. Zamonaviy Koreyada ta’lim darajasi muhim ijtimoiy ahamiyatga ega va ijtimoiy harakatchanlik, daromad darajasi va hokimiyat pozitsiyalari bilan kuchli bog’liqdir. Koreyaning eng yaxshi uchta universitetining bitiruvchilari mamlakatda hukmronlik qiladilar va Koreyaning kuchli biznes konglomeratlarida yuqori martabali davlat lavozimlari va boshqaruv lavozimlarining aksariyat qismini egallaydilar. Shunday qilib, eng yaxshi universitetlarga kirish uchun raqobat nihoyatda shiddatli bo’lib, Koreyaning dunyodagi eng shafqatsiz ta’lim tizimlaridan biriga ega bo’lgan obro’sini ta’kidlaydi odatda "stressli, avtoritar, shafqatsiz raqobatbardosh va meritokratik" deb ta’riflanadi. Tasavvur qilinga, mamlakat talabalari boshqa OECD mamlakatlaridagi bolalarga qaraganda ko’proq vaqtini o’qishga bag’ishlaydi, ota-onalar esa o’z daromadlarining katta qismini " ta’lim qurollari poygasi " deb nomlangan xususiy repetitorlik uchun sarflashadi. Mamlakat dunyodagi eng yirik xususiy repetitorlik sanoatiga ega ekanligi aytiladi. Ba’zi ma’lumotlarga ko’ra, ko’plab koreys bolalar maktabda va darsdan keyingi tayyorgarlik maktablarida kuniga 16 soat yoki undan ko’proq vaqt o’tkazadilar. 2014-yilda Koreyaning Yoshlar siyosati milliy instituti tomonidan o’tkazilgan so’rov shuni ko’rsatdiki, o’rta maktab o’quvchilarining qariyb 53 %i tunda o’qiganlari uchun yetarlicha uxlamaydilar; Respondentlarning 90 %i ish kunlarida ikki soatdan kam bo’sh vaqtlari borligini aytdi. Shunday qilib, kuzatuvchilar Koreya jamiyatini " ta’limga deyarli sig’inish" deb ta’riflashdi, talabalar esa "o’qituvchi-baholik" ota-onalar tomonidan boshqariladigan " imtihon baholari". Hagvonlarda uzoq vaqt o’qish shunchalik keng tarqalgan va haddan tashqari ko’p bo’lib qolganki, 2000-yillarda Koreya hukumati odatda soat 22:00 da komendantlik soati joriy etishni va Seulning Gangnam tumani kabi bu maktablarning ko’plari to’plangan joylarda patrul tayyorgarlik maktablarini joriy etishni zarur deb hisoblagan. Ushbu o’ta raqobatbardoshlik bir qator ijtimoiy muammolarni keltirib chiqardi: O’z joniga qasd qilish, masalan, Koreyada o’smirlar o’limining asosiy sababi bo’lib, butun OECD mamlakatlarida o’z joniga qasd qilish darajasi eng yuqori. Talabalar so’rovlari shuni ko’rsatdiki, yomon baho va muvaffaqiyatsizlik qo’rquvi o’z joniga qasd qilish fikrining asosiy sabablari bo’lib, Koreyada bir vaqtning o’zida o’smirlar orasida ichkilikbozlik muammosi o’sib bormoqda. Shu bilan birga, mehnat bozorida muvaffaqiyatga erishish uchun ijtimoiy bosimlar “mehnat kosmetikasi" deb nomlangan hodisani keltirib chiqardi, bu Koreyaning kosmetik jarrohlikdagi gullab-yashnashining harakatlantiruvchi omillaridan biri, chunki ishga da’vogarlar odatda shaxsiy guvohnoma fotosuratini taqdim etishlari kerak va ko’plab ish beruvchilar ishga qabul qilish qarorlarida jismoniy jozibadorlik omili har qanday holatda ham raqobatning yana bir belgisi sifatida Koreyada xususiy uy xo’jaliklarining qarzlari o’sib bormoqda, bu qisman ta’lim va xususiy repetitorlik xarajatlarining ortishi bilan izohlanadi. Ijtimoiy bosim Koreyadagi nisbatan yuqori yoshlar ishsizlik darajasi bilan yanada kuchaydi, bu 2016 yilda 11,2 %ni tashkil etdi - bu 1990-yillarning oxiridagi Osiyo moliyaviy inqirozidan beri kuzatilmagan rekord ko’rsatkich. Ta’limga sarflangan vaqt, moliyaviy va hissiy resurslarga qaramay, koreys yoshlari uchun kerakli sifatli, ijtimoiy nufuzli ishlarni ta’minlash tobora qiyinlashmoqda. Mamlakatning oliy ta’limga bo’lgan inflyatsiyasi " kollej ta’limi inflyatsiyasini " saqlab qolishda davom etmoqda, bu esa Koreya mehnat bozorini daromadlari pasayib borayotgan qiymat darajasiga ega bo’lgan universitet bitiruvchilari bilan to’ldirishda davom etmoqda. Universitet darajasi Koreyada ijtimoiy muvaffaqiyatning mustahkam poydevori bo’lgan bo’lsada, kuzatuvchilar ko’pchilik hozirgi bitiruvchilar zamonaviy axborot jamiyatida ishga joylashish uchun zarur bo’lgan ko’nikmalarga ega emasligini va ta’lim tizimi universitet ta’limiga juda tor yo’naltirilganligini, shu bilan birga, bu boradagi ta’limga e’tibor yetarli emasligini ta’kidladilar. Koreyaning Konfutsiy ta’siri ostidagi tizimi, shuningdek, ijodkorlik va mustaqil fikrlash hisobiga eslab qolish va universitetga kirishga tayyorgarlik ko’rishga juda ko’p tayanganligi uchun tanqid qilingan. Koreya dunyodagi eng tez qariydigan jamiyatlardan biri bo’lishiga qaramay, yaqinda universitet bitiruvchilari o’rtasida o’sib borayotgan ishsizlik darajasi va Koreya ta’lim tizimidagi tobora shafqatsiz raqobat mavjud. Mamlakatda tug’ilish ko’rsatkichlari tez pasaymoqda va kollej yoshidagi aholi qisqarmoqda. 2060 yilga borib Koreya aholisining 40 %dan ortig’i 65 yoshdan oshgan bo’lishi kutilmoqda, mamlakat aholisi esa 13 %ga qisqarib, 2050 yilda 42,3 million kishiga yetishi kutilmoqda. Ushbu halokatli demografik siljish allaqachon maktablar va universitetlarning yopilishiga, shuningdek, universitetlarga qabul kvotalari qisqarishiga sabab bo’lmoqda. Agar bu qarish tendentsiyasini qaytarib bo’lmasa, bu jiddiy ishchi kuchi tanqisligiga olib kelishi va Koreyaning gullab-yashnashiga xavf tug’dirishi mumkin, agar mamlakatni vayron qilmasa. Koreyalik yoshlarga ish topish ancha osonlashadi, lekin ular mamlakatning tez o’sib borayotgan keksa aholisini qo’llab-quvvatlashning og’ir yukini o’z zimmalariga olishadi. Hozirgi vaqtda Koreyada hozirgi vaziyatga, xususan, Koreyaning qudratli chaebollarini yollash amaliyotidagi keng tarqalgan favoritizm va qarindosh-urug’chilik va Koreya hukumatidagi korruptsiyaga qarshi jinoiy o’g’irlash janjalida allaqachon aniq bo’lgan keskin siyosiy zarba mavjud. Prezident Pak Kin Xega impichment e’lon qilindi. Janjaldan so’ng, so’l prezident Mun Chje In 2017-yilning may oyida ta’lim tizimini isloh qilish va yoshlar ishsizligini kamaytirish va’dalarini o’z ichiga olgan korruptsiyaga qarshi platformada saylovda g’alaba qozondi. Munning jasur ta’lim islohoti takliflari oxir-oqibat barcha davlat universitetlarini bitta yirik universitet tizimiga birlashtirishga intiladi. Maqsad institutlar o’rtasidagi raqobatni kamaytirish va Seulning eng yaxshi universitetlari bitiruvchilariga nisbatan jiddiy qarama-qarshi bo’lgan Koreyaning eng og’ir mehnat bozorida bitiruvchilarning imkoniyatlarini tenglashtirish. Hukumat, shuningdek, universitetlarga kirish toʻlovlarini kamaytirishni, maktab oʻquv dasturlarini ixchamlashtirishni va koʻproq tanlov fanlarini joriy etish orqali ularni yanada moslashuvchan qilishni rejalashtirmoqda. Elita xususiy litseylar (avtonom maktablar) va xorijiy oʻquv dasturlarini oʻrgatuvchi xalqaro maktablar elita maktablarini jilovlash maqsadida milliy oʻquv dasturlarini oʻqiydigan toʻlovsiz maktablarga aylantirilishi rejalashtirilgan. Hukumat tarkibidagi o’zgarishlardan qat’i nazar, islohotlarning uzoq umr ko’rishini ta’minlash uchun ularni siyosiy nazorat ostidagi Ta’lim vazirligi (MOE) emas, balki yangi mustaqil davlat ta’lim qo’mitasi amalga oshirish ko’zda tutilgan. Joriy siyosat tashabbuslari oliy o’quv yurtlariga qabul qilishda raqobatni kamaytirishga, shu orqali ta’lim va ish bilan ta’minlanish imkoniyatini ijtimoiy jihatdan tenglashtirishga va nufuzli universitetlarning, xususan, mamlakatning eng yaxshi uchta instituti: Seul milliy universiteti, Koreya universiteti va Yonsey universitetining ta’sirini kamaytirishga qaratilgan. "SKY universitetlari" sifatida. Eng yaxshi universitetlarga kirish imtihonlari shunchalik talabchanki, ularni faqat keng qamrovli xususiy repetitorlik yordamida topshirish mumkin, hukumat 2017 yilda bir nechta universitetlarga kirish testlarini engillashtirishni buyurdi. kam ta’minlangan uy xo’jaliklari, qimmat tayyorgarlik maktablarini sotib olishga qurbi yo’q. Boshqa so’nggi islohotlar davlat sektorida "ko’r-ko’rona yollash" tartib-qoidalarini qabul qilishni o’z ichiga oladi - hukumat bu amaliyotni xususiy sektorga ham qo’llashni xohlaydi. Yangi yo’riqnomaga ko’ra, abituriyentlar endi o’z arizalarida o’z universiteti nomini yoki GPAni ko’rsatishi, yoshi, vazni yoki oilasi haqida shaxsiy ma’lumotlarni ko’rsatishi yoki bosh suratini topshirishi shart emas. Islohotlarning maqsadi ishga qabul qilish bo’yicha qarorlarni asosan ish bilan bog’liq bo’lgan aniq ko’nikmalarga asoslangan holda qabul qilishdir. Ba’zi xususiy ish beruvchilar nomzodlarni akademik va shaxsiy ma’lumotlardan ko’ra ko’proq tinglov turidagi taqdimotlar yoki ko’nikmalar imtihonlari asosida yollay boshladilar, ammo shunga qaramay kompaniyalar va oliy o’quv yurtlarining imtiyozli bitiruvchilari tomonidan ko’r-ko’rona ishga yollanishiga kuchli qarshilik mavjud. Prezident Munning ta’lim islohoti dasturi shubhasiz ulug’vor va asosli, lekin hukumat o’zining barcha maqsadlarini amalga oshirishda g’alaba qozona oladimi yoki yo’qmi, buni haligacha ko’rish kerak, chunki chebollar va oliy o’quv yurtlaridagi elitistik "eski bolalar tarmoqlari" ning shaxsiy manfaatlarini hisobga olgan holda. Yaqinda koreyslik talabalarning xorijga oʻqishga kirishi qisqarganiga qaramay, Koreya Xitoy, Hindiston va Germaniyadan keyin dunyo boʻylab xalqaro talabalarni eng koʻp joʻnatuvchi mamlakatlardan biri hisoblanadi. YuNESKO Statistika Instituti tomonidan taqdim etilgan ma’lumotlarga ko’ra, xorijdagi diplom dasturlarida o’qiyotgan koreyslar soni 1997 yilda 64,943 nafardan ikki baravar ko’payganidan keyin 2011 yilda 128,994 nafarga yetdi. O’shandan beri koreyslik chet ellik talabalar soni 15,8 %ga kamayib, 2017 yilda 108 608 nafar talaba bo’ldi. Koreyadan tashqariga chiqish harakatchanligi tendentsiyalari bir qator ta’sirlar, jumladan, iqtisodiy omillar, ishtirok etish darajasining ortishi va oliy ta’limdagi talab-taklif tafovutlari, demografik tendentsiyalar va ingliz tilidagi ta’limga talabning ortishi bilan bog’liq. 2011-yilning eng yuqori cho’qqisiga qadar bo’lgan o’n yilliklarda o’rta maktabni tamomlagan koreys yoshlari soni ko’payib, potentsial xalqaro talabalar safini keskin oshirdi, shu bilan birga ta’minot tanqisligini kuchaytirdi, bu esa sifatli universitet ta’limiga kirishni tobora qiyinlashtirdi va raqobatbardosh qildi. Kuchli iqtisodiy o’sish va farovonlikning oshishi bir vaqtning o’zida ko’proq odamlarga chet elda ta’lim olish imkoniyatini berdi. Oliy ta’lim tizimining jadal kengayishi, shuningdek, eng yaxshi o’quv yurtlariga qabul qilingan eng yaxshi talabalarning ozchiliklari bilan sifatsiz xususiy muassasalarning ko’payishiga olib keldi. Bu tendentsiya ko’proq talabalarni chet elda ta’lim olishga undadi, ayniqsa Koreya jamiyati ingliz tilidagi ta’limni qadrlay boshlagan. Ushbu ishlanmalar Koreyadan tashqariga chiquvchi talabalarning harakatlanishi uchun qulay muhit yaratdi. Koreyadagi demografik pasayish kollej yoshidagi aholini qisqartirdi va koreyslik talabalar sonini kamaytirdi, bu nafaqat mahalliy ro’yxatga olishlarga, balki chet elga ketayotgan talabalarning umumiy soniga ham ta’sir ko’rsatdi: Mamlakatdagi talabalarning harakatchanlik koeffitsienti 2011 yildagi 3,8 %dan kamaydi. 2016 yilda 3,3 %. Ya’ni, hozirgi tanazzul nafaqat demografik o’zgarishlarga bog’liq. Bu qisqarishning sabablaridan biri shundaki, koreyslar uchun qimmat chet elda ta’lim olish tobora qiyinlashib bormoqda. Koreyaning iqtisodiy ekspansiyasi soʻnggi yillarda oʻz kuchini yoʻqotdi, bu ikki xonali oʻsish surʼatlarini oʻtmishda qoldirdi YaIM oʻsishi 2010-yildagi 6,5 %dan 2017-yilda 3 %ga tushdi. Koreyaning iqtisodiy sekinlashuvi uy xo’jaliklari qarzining o’sishi bilan birga keldi, bu 2017-yilda rekord darajaga yetdi, bunga uy-joy narxining oshishi, yuqori % stavkalari va ta’limga, jumladan, xususiy repetitorlik xarajatlarining o’sishi sabab bo’ldi. McKinsey Global Instituti (MGI) 2013 yilgi tadqiqotida ta’kidlaganidek, o’rta sinf uy xo’jaliklarining 50 %dan ortig’i "naqd pul oqimi cheklangan" va hozirda Koreya OECDda eng past shaxsiy jamg’arma darajasiga ega. Bundan tashqari, MGI ma’lumotlariga ko’ra, universitet bitiruvchilari o’rtasidagi ishsizlik nafaqat yuqori, balki kasb-hunar maktablari bitiruvchilari orasidagi ishsizlik darajasidan oshib ketadi, bu ko’plab oilalarda qimmat universitet diplomi hali ham bunga loyiqmi yoki yo’qligiga shubha qiladi. Chet elda ta’limga kelsak, bu kabi mulohazalar ba’zi koreyalik ish beruvchilarning chet el maktablari bitiruvchilarini ishga olishni istamasligi bilan bog’liq. Aslida, Koreyaning ierarxik ish muhitida chet el diplomi majburiyat bo’lishi mumkin. Chet el maktablari bitiruvchilari mahalliy talabalar rivojlana oladigan ijtimoiy aloqalarga ega emaslar - bu Koreyada ish topish uchun juda muhimdir. “Nyu-York Tayms” gazetasi ta’kidlaganidek, “Janubiy koreyalik bitiruvchiga chet ellik diplom berish imkoniyati” chet ellik diplom olgan koreyslar sonining tobora ortib borishi ortidan eskirdi. Ko’pgina koreys oilalari endi "xorijda o’qish endi iqtisodiy xavfsizlikning kafolati emas" deb xavotirda. Qolaversa, Koreya universitetlari ingliz tilida o’qitiladigan dasturlarni taklif qilayotgani sababli, ingliz tilini yaxshilash uchun chet elda o’qishga unchalik rag’batlanmaydi. Talabalar sonining kamayib borishi esa, oliy ta’limdagi talab va taklif tafovutini shu darajada qisqartirdiki, Koreya hukumati endi ko’payib borayotgan universitetlarni yopishga majbur bo’ldi. Bu, ayniqsa, Koreya hukumati bir vaqtning o’zida oliy ta’lim muassasalari (OTMlar) sifatini yaxshilash bo’yicha kuchaytirilgan sa’y-harakatlarni amalga oshirayotgani va shu bilan birga stipendiyalarni moliyalashtirishni ko’paytirayotgani uchun foyda-xarajat hisob-kitoblariga ta’sir qilishi aniq. Koreya hukumati yaqinda Seul yaqinidagi Incheon erkin iqtisodiy zonasida yangi tashkil etilgan “global universitet kampusi” da xorijiy filiallar kampuslarini tashkil etishni ham subsidiya qildi. Koreyada xorijiy filiallar kampuslariga ega bo’lish, endi koreyslar mamlakatdan chiqmasdan chet ellik diplom olishlari mumkinligini anglatadi. Stoni Brukdagi Nyu-York shtat universiteti, Jorj Meyson universiteti, Yuta universiteti va Belgiyaning Gent universiteti hozirda Incheonda filiallar kampuslari faoliyat yuritmoqda. Bundan tashqari, Germaniyaning Nyurnberg universiteti Pusanda filial kampusini boshqaradi, STC-Niderlandiya dengiz universiteti esa Gvanyang shahrida kampusni boshqaradi va Shotlandiyaning Aberdin universiteti tez orada Xadongda kampus ochishi kutilmoqda. Koreya hozirda 2023 yilga kelib mamlakatdagi xalqaro talabalar sonini 200 000 ga oshirishga intilayotgan xalqarolashtirish strategiyasini amalga oshirmoqda. Ko’proq chet ellik talabalarni jalb qilish mahalliy o’quvchilar sonining kamayishini qoplash va Koreya ta’lim tizimining xalqaro raqobatbardoshligini kuchaytirish uchun zarur deb hisoblanadi. Ushbu maqsadlarga erishish uchun turli chora-tadbirlar qabul qilindi. Ular stipendiya dasturlari va marketing kampaniyalaridan tortib, talabalik vizasi talablarini yumshatish va oʻqishdan keyingi ishlarga cheklovlar, shuningdek, Koreya universitetlariga xalqaro talabalar uchun maxsus boʻlimlar va dasturlarni tashkil etish imkonini beradi. Bu sa’y-harakatlar o’z samarasini bermoqda. Koreyada bugungi kunda 2006 yilga nisbatan to’rt barobar ko’p xalqaro talabalar bor va u Osiyodagi tobora muhim xalqaro ta’lim markaziga aylanib bormoqda. Koreyaning ambitsiyalari 2012 va 2014 yillar oralig’ida xalqaro talabalar soni kamayganida orqaga chekindi, biroq o’sha paytdan boshlab kirish harakatchanligi sezilarli darajada oshdi. 2018-yilda ilmiy daraja va nomaqbul dasturlarga qabul qilingan xalqaro talabalar soni 2014 - yilga nisbatan 70 %ga o’sib, rekord darajadagi 142 205 nafarga yetdi. Mavjud boʻlgan soʻnggi davlat statistik maʼlumotlariga koʻra, 2016-yilda xalqaro talabalarning 37 %i bakalavriat dasturlariga oʻqishga kirgan boʻlsa, bu koʻrsatkich magistratura dasturlarida 23 % va diplomdan tashqari dasturlarda 39,5 % boʻlgan. Koreyadagi xalqaro talabalarning katta qismi boshqa Osiyo davlatlaridan kelgan – 2018 yilda talabalarning 48 %i Xitoydan, ikkinchi o’rinda Vetnam (19 %), Mo’g’uliston (5 %) va Yaponiyadan (3 %) kelgan. Boshqa jo’natuvchi davlatlar qatoriga AQSh, O’zbekiston, Tayvan, Fransiya, Indoneziya va Malayziya kiradi. 2016-2017 yillarda xitoylik talabalar soni 13 %dan oshdi, Vyetnamdan kelganlar esa 96 %ga oshdi. Xalqaro talabalarning 57 %dan ortig’i Seul metropoliyasida o’qiydi. Xalqaro talabalar oqimining ko’payishiga qaramay, Koreya hali ham tashqi dunyoga to’liq ochilish va ta’lim tizimini xalqarolashtirish uchun kurashmoqda. Tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, Xitoy va boshqa Osiyo davlatlaridan kelgan talabalar ko’pincha o’zlarini kamsitilgan his qilishadi va o’qishni tugatgandan so’ng ish qidirishda katta to’siqlarga duch kelishadi. Xabarlarga ko’ra, xorijlik G’arb fakulteti esa o’zini yaxlit his qiladi; ularning ko’pchiligi qisqa muddatdan keyin ketishadi. Koreyalik tadqiqotchilar ta’kidlaganidek, Koreyaning ba’zan eksklyuziv madaniyatida mahalliy va xalqaro talabalar o’rtasida madaniyatlararo almashinuv etarli emas. Ular tanqid qilishadiKoreya kampuslaridagi o’sib borayotgan xilma-xillik "shunchaki ko’rsatish uchundir ... Koreya universitetlari birinchi navbatda chet ellik talabalarni maqsadlarni aniqlash vositasi sifatida jalb qiladi. Universitetlar ularni universitet obro’sini oshirish yoki "ta’lim markazlari"ni yaratish va xalqaro oliy ta’lim reytinglarini uchun kelishlarini xohlaydilar.
Koreya urushi tugaganidan beri Koreyaning ta’lim tizimi juda kengaydi. 1945 yilda Koreyada kattalarning savodxonlik darajasi atigi 22 %ni tashkil etgan. Aholining 2 %dan kamrog’i oliy o’quv yurtlariga tahsil olgan. Bugungi kunda mamlakatda 98 dan 100 %gacha bo’lgan umumiy kattalar savodxonligiga erishildi va oliy o’quv yurtlariga yalpi qamrab olish darajasi yuqori 93 %ni tashkil etdi (2015).
1960-yillardan boshlab maktab tizimiga qabul qilish ko’rsatkichlari jadal sanoatlashtirish va umumbashariy boshlang’ich ta’limga erishish bilan birga keskin oshdi. Koreya MV tomonidan taqdim etilgan ma’lumotlarga ko’ra, Koreyadagi o’rta maktablar soni 1960 yildagi 640 tadan 2007 yilda 2218 taga ko’paygan. Bu keskin kengayish tizimni haddan tashqari yuklashtirdi va sinf xonalarining haddan tashqari ko’pligi va o’qituvchilar etishmasligiga olib keldi - bu muammolar Koreya hukumatini o’sib borayotgan talabni qondirish uchun daromad olish uchun 1982 yilda maxsus ta’lim soliqlarini undirishni boshlashiga olib keldi. O’shandan beri aholining qarishi bosimlarni biroz yumshatdi va maktab tizimiga kiradigan bolalar sonining sezilarli darajada kamayishiga olib keldi - bu quyida muhokama qilinadigan boshqa muammolarga olib keldi. YuNESKO ma’lumotlariga ko’ra, boshlang’ich sinf o’quvchilari soni 2005 yildagi 4 milliondan 2015 yilda 2,7 millionga kamaydi, yuqori o’rta maktab o’quvchilari soni esa yaqinda 2009 yildagi 2 milliondan 2015 yilda 1,8 millionga kamaydi. Ushbu demografik o’zgarish butun Koreya bo’ylab minglab maktablarning yopilishiga olib keldi, ularning deyarli 90 %i qishloq hududlarida joylashgan bo’lib, shaharlarga tez migratsiya tufayli tobora ko’proq qon ketmoqda. 2015 yilda Nev York Times ta’kidlaganidek, 1982 yildan beri "Janubiy Koreya bo’ylab 3600 ga yaqin maktab yopildi, ularning aksariyati qishloq shaharlarida bolalar etishmasligi uchun. Bugungi kunda ko’plab qishloqlar arvoh shaharlarga o’xshaydi, bir vaqtlar gavjum maktablar begona o’tlar bilan qoplangan ...". Biroq, ushbu demografik o’zgarishlarga qaramay, 2015 yilda Koreya hali ham eng katta o’rta maktab sinfiga ega edi. OECDda, shuningdek, o’rta ta’limda o’qituvchi-talaba nisbati o’rtachadan yuqori bo’lgan holatlar - bu shaharlarda o’quvchilar sonining tez o’sib borishi bilan bog’liq bo’lishi mumkin. An’anaga ko’ra, Koreya maktablari jinsiy aloqa bo’yicha ajratilgan - qo’shma maktablar 1980-yillarga qadar paydo bo’la boshlagan. 1996 yilga kelib Koreya maktablarining atigi 5 %i qo’shma ta’limga ega edi. O’shandan beri qo’shma maktablar soni sezilarli darajada oshdi, ammo Koreyadagi maktablarning aksariyati hali ham bir jinsli. Hatto qo’shma maktablarda ham individual sinflar qizlar va o’g’il bolalar uchun alohida o’qitilishi mumkin. Seulda o’rta maktablarning uchdan bir qismi qo’shma ta’limda, shahardagi o’quvchilar tasodifiy ravishda bir jinsli va qo’shma ta’lim maktablariga tayinlangan. Koreyada 17 ta maʼmuriy boʻlinma mavjud: toʻqqizta viloyat, viloyatlar bilan teng maqomga ega boʻlgan oltita metropolitan shahar va maxsus shahar sifatida belgilangan Seul. Bundan tashqari, Sejong maxsus avtonom shahri mavjud bo’lib, u yaqinda Koreyaning yangi ma’muriy poytaxti bo’lish uchun Koreyaning yuqori iqtisodiy va ma’muriy markazi Seulning ta’sirini kamaytirishga urinishda yaratilgan. Yana bir maqsad - mamlakatning boshqa hududlarida iqtisodiy rivojlanishni rag’batlantirish. Sejong shahrida hozirda davlat vazirliklari va idoralarining aksariyati, jumladan, ta’limning ko’p jihatlarini nazorat qiluvchi MOE ma’muriy shtab-kvartirasi joylashgan. Vazirlik veb -saytiga ko’ra, u "ta’lim siyosatini rejalashtiradi va muvofiqlashtiradi, boshlang’ich, o’rta va oliy o’quv yurtlarini boshqaradigan siyosatni shakllantiradi, darsliklarni nashr etadi va tasdiqlaydi, maktab tizimining barcha darajalariga ma’muriy va moliyaviy yordam beradi, mahalliy ta’lim idoralarini qo’llab-quvvatlaydi. va milliy universitetlar, o’qituvchilar tayyorlash tizimini boshqaradi va umrbod ta’limni nazorat qilish va inson resurslari siyosatini ishlab chiqish uchun mas’uldir. Koreya tarixan markazlashgan boshqaruv tizimiga ega. Biroq, Koreyaning ma’muriy bo’linmalari va munitsipal hukumatlariga o’nlab yillar davomida mahalliy ehtiyojlarni yaxshiroq qondirish uchun byudjetlashtirish va maktab tizimini boshqarish nuqtai nazaridan ancha katta avtonomiyalar berildi. 2016 yilda mahalliy darajada ta’limni boshqaradigan 17 viloyat va poytaxt idoralari va 176 tuman bo’limlari mavjud edi. Ya’ni, mahalliy avtonomiya cheklangan va umumiy ta’lim siyosati milliy darajada belgilanadi, oliy ta’lim esa milliy MOE homiyligida qolmoqda. Siyosatlarni ishlab chiqishda MOE ta’lim siyosati bo’yicha maslahat kengashining maslahatiga tayanadi, bu organ ta’limning turli sohalaridagi mutaxassislarni almashtiradi. Universitetlar sifatini ta’minlash va akkreditatsiya qilish Koreya Universitet ta’limi kengashi (KCUE), mustaqil, nodavlat universitetlar uyushmasi vakolatiga kiradi.
Boshlang’ich ta’lim davlat maktablarida bepul beriladi va olti yil davom etadi. Bu olti yoshdan boshlanadi, garchi iqtidorli talabalarga ba’zan besh yoshdan kirishga ruxsat berilishi mumkin. Maktabgacha ta’lim majburiy bo’lmasa-da, uch yoshdan besh yoshgacha bo’lgan bolalarning qariyb 90 %i unga boradi. Ko’pgina o’quvchilar ko’pincha butun kun davomida xususiy bog’chalarga boradilar, ammo hukumat so’nggi o’n yilliklarda davlat imkoniyatlarini kengaytirdi va 2012/13 yildan boshlab bolalarni kam ta’minlangan bolalardan mahrum qilmaslik uchun universal, bepul, yarim kunlik maktabgacha ta’lim dasturlarini taqdim etdi. uy xo’jaliklari. Ayni paytda bepul davlat to’liq kunlik dasturlari ham rejalashtirilmoqda. Talabalar har 10 yilda yangilanadigan milliy o’quv dasturini o’rganadilar; Oxirgi tahrir 2015-yilda qabul qilingan. Dastlabki ikki yil davomida o’quvchilar koreys tili, matematika, axloq va umumiy ijtimoiy shakllanish fanlarini “dono hayot”, “rohat yashash” va “biz birinchi sinf o’quvchilarimiz” deb ataydilar. Uchinchi sinfga ingliz tili, ijtimoiy fanlar, fan, san’at, musiqa va jismoniy tarbiya qo’shiladi, bu vaqtda ijtimoiy shakllanish fanlari taklif etilmaydi. Ko’tarilish va bitiruv Koreya maktab tizimining barcha bosqichlarida maktabda o’tkaziladigan ichki testlar va baholashlarga asoslanadi. Haddan tashqari sinovga asoslangan tizimdan uzoqlashishga harakat qilib, joriy o’quv dasturi ijodiy fikrlashni rivojlantirishga urg’u beradi va ko’p tanlovli testlardan ko’ra insholarga ustunlik beradi.
Oʻrta taʼlim uch yil davom etadi (7-9 sinflar) va oʻrta maktabni tamomlaganlik toʻgʻrisidagi guvohnoma berish bilan yakunlanadi. O’qitiladigan fanlar boshlang’ich ta’limdagi kabi, texnik ta’lim yoki uy fanlari qo’shilishi bundan mustasno. Shunisi e’tiborga loyiqki, o’quvchilar endi yozma imtihonlarni topshirishlari yoki boshqa maktab baholashlarini topshirishlari shart bo’lmagan "bepul semestr"dan bahramand bo’lishadi - bu " barcha bolalar uchun baxtli ta’lim " ni targ’ib qilish uchun kiritilgan o’zgarish.
Toʻliqsiz oʻrta taʼlim davlat maktablarida ham, xususiy maktablarda ham bepul beriladi va boshlangʻich taʼlimni tugatgan barcha oʻquvchilar uchun ochiqdir kirish imtihonlari yoʻq. Istalgan maktablarga qabul qilish uchun raqobatni oldini olish uchun Koreya hukumati 1970-yillardan boshlab maktabga qabul qilish to’g’risidagi qarorlarni maktablardan olib tashlab, ularni hukumat nazorati ostiga qo’yadigan maktab “tenglashtirish siyosati”ni amalga oshirdi. Bugungi kunda ushbu siyosat barcha o’rta maktablarni qamrab oladi, ya’ni barcha boshlang’ich maktab bitiruvchilari kompyuterlashtirilgan lotereya tizimi orqali o’z tumanlaridagi maktablarga biriktiriladi. Xususiy maktablar davlatdan subsidiyalar olish evaziga milliy oʻquv dasturlarini oʻqitish va bepul taʼlimni taklif qilishlari shart. YuNESKO ma’lumotlariga ko’ra, 2015-yilda o’rta maktab o’quvchilarining 18 %i va yuqori sinf o’quvchilarining 43 %i xususiy maktablarda o’qishga kirgan.
Koreyada oʻrta taʼlim majburiy ham, bepul ham emas. Bu quyi o’rta ta’limga qaraganda ancha xilma-xildir. Barcha o’rta maktab dasturlari uch yil davom etgan bo’lsa-da (10-12-sinflar), ular chet tillari, san’at kabi sohalarda ixtisoslashtirilgan ta’limni taklif qiluvchi umumiy akademik litseylar va maxsus maqsadli litseylar kabi turli xil maktablar tomonidan o’qitiladi. Bundan tashqari, bandlikka qaratilgan ta’limni taklif qiluvchi ixtisoslashtirilgan kasb-hunar litseylari, shuningdek, o’quv rejalari bo’yicha ko’proq avtonomiyaga ega bo’lgan xususiy boshqaruv elita institutlari bo’lgan va Koreyada maktab imkoniyatlarini diversifikatsiya qilish uchun dastlab yaratilgan avtonom o’rta maktablar mavjud. Biroq, bu avtonom institutlarning kelajagi hozircha noaniq. Oy ma’muriyati avtonom maktablarni eng yaxshi universitetlarga kirish uchun eksklyuziv tayyorgarlik maktablaridan boshqa narsa emasligi uchun tanqid qildi va ularni oddiy maktablarga aylantirishga harakat qilmoqda. Avtonom maktablar juda qimmat va elitist bo’lib, faqat eng yuqori ball olgan talabalarni qabul qiladi va shuning uchun ijtimoiy tengsizlikni kuchaytiradi. 2016 yilda o’rta maktab o’quvchilarining 71,7 %i umumta’lim maktablarida, ixtisoslashtirilgan kasb-hunar maktablarida 16,6 % va avtonom maktablar va maxsus maqsadli maktablarda 11,5 %ga yaqin bo’lsa-da, bu %lar yildan-yilga o’zgarib turadi. Masalan, kasb-hunar maktablariga qabul qilish 1990-yillardan beri keskin kamaydi, ehtimol universitetda ta’limga bo’lgan ijtimoiy imtiyozlar va Koreyaning sanoatdan xizmat ko’rsatishga asoslangan iqtisodiyotga o’tishi tufayli. Koreya o’rta maktablariga qabul qilish talablari turlicha bo’lib, maktab turi va joylashgan joyiga bog’liq. Koreya hukumati o’rta maktablarga qaraganda o’rta maktablar uchun maktablarni tenglashtirishni amalga oshirishda unchalik kuchli emas - hozirda o’rta maktablarning atigi 60 %i " tenglashtirish zonalari " deb ataladigan hududda joylashgan. Ushbu tumanlarda o’quvchilar umumiy malaka imtihonidan o’tgan taqdirda, lotereya tizimi asosida qabul qilinadi. Biroq, tenglashtirish zonalaridan tashqarida, qabul yuqori raqobatbardosh va erkin bozor mexanizmlari bilan boshqariladi, ya’ni muvofiqlik odatda GPA va kirish imtihonlari, shuningdek, suhbatlar yoki o’qituvchilar tavsiyalari bilan belgilanadi.
Umumiy akademik litseylarning barcha o’quvchilari 10-sinfda umumiy asosiy o’quv dasturini o’rganadilar, unda asosan o’rta maktab o’quv dasturi bilan bir xil fanlar mavjud. 11 va 12-sinflarda o’quvchilar koreys tili, matematika, ingliz tili va ikkinchi chet tili kabi umumiy fanlardan tashqari tanlov fanlarini ham tanlaydilar. Yaqin vaqtgacha talabalar tabiiy fanga yo’naltirilgan oqim yoki liberal san’atga yo’naltirilgan oqim o’rtasida tanlov qilishlari kerak edi, ammo joriy o’quv rejasiga ko’ra bu oqimlar bekor qilindi. Ta’limni yanada yaxlit qilish va ijodiy fikrlashni rivojlantirish uchun talabalar endi ikkala oqimdan ham mavzularni erkin tanlashlari mumkin. Mavjud fanlarga fizika, kimyo, biologiya, yer haqidagi fan, tarix, geografiya, iqtisod yoki siyosat kiradi. Aksariyat talabalar universitetda o’qish uchun mo’ljallangan yo’nalishlari asosida o’z tanlovlarini tanlaydilar. Keyingi sinfga ko’tarilish ta’limni baholash va baholash asosida, har bir semestr oxirida oraliq nazorat va yakuniy imtihonlar o’tkaziladi. Akademik transkriptlar odatda akademik natijalar, sinflar reytingi va davomat haqida batafsil ma’lumot beradi. Barcha talab qilinadigan 204 kredit birliklarini to’ldirgan talabalarga o’rta maktabni bitirganlik to’g’risidagi guvohnoma beriladi.
Kasb-hunarga yo’naltirilgan litseylarning nomi yillar davomida o’zgarib bordi, ular avvallari kasb-hunar litseylari, keyin esa texnik litseylar deb atalgan, ammo hozirda “ixtisoslashtirilgan maktablar” deb yuritiladi. O’rta maxsus kasb-hunar ta’limi o’quvchilarni malakali ishchi sifatida mehnatga kirishish, shuningdek, keyingi ta’lim olish uchun tayyorlaydi. O’quv rejasi taxminan 32 % umumiy ta’lim komponentiga bo’lingan. Taxminan 42 %i kasbiy ta’lim, qolgan qismi esa sanoat amaliyotini o’z ichiga olishi mumkin bo’lgan boshqa o’quv faoliyatiga bag’ishlangan. O’quvchilar 11 va 12-sinflarda biznes, qishloq xo’jaligi, muhandislik, texnologiya, baliqchilik yoki dengiz transporti kabi kasbiy sohaga ixtisoslashishdan oldin 10-sinfda standart akademik asosiy o’quv dasturini o’rganadilar. vazirlik va Koreyaning kasbiy ta’lim va ta’lim bo’yicha Koreya ilmiy-tadqiqot instituti Koreyaning Milliy kompetensiya standartlari asosi asosida. Bitiruvchilarga rasmiy ravishda boshqa turdagi maktablarning o’rta maktab diplomlariga tenglashtirilgan va oliy ta’lim olish imkoniyatini beruvchi bitiruv sertifikatlari beriladi. Biroq, kasb-hunar yo’nalishi bo’yicha bitiruvchilarning ancha kam (va kamayishi) oliy ma’lumotga ega. Ko’pchilik to’rt yillik universitetlarda emas, balki kichik kollejlarda o’qishni davom ettirmoqda. Koreya hukumati o’rta maktabdan so’ng to’g’ridan-to’g’ri mehnat bozoriga kirishni rag’batlantirishga va "avval bandlik, keyinroq universitetga ko’tarilish " yondashuvi bilan kasbiy ko’nikmalarni oshirishga intiladi. Shu maqsadda Koreya 2008 yilda bank, ijtimoiy xizmatlar, stomatologiya gigienasi, dengiz sanoati yoki yarimo’tkazgichlarni rivojlantirish kabi sohalarda sanoat ehtiyojlariga moslashtirilgan o’quv dasturlarini o’rgatuvchi Meister maktablari deb ataladigan yangi turdagi kasb-hunar maktabini yaratdi. Ushbu o’quv dasturlari mahalliy kompaniyalar bilan kelishilgan holda ishlab chiqilgan va sanoat amaliyotini o’z ichiga oladi; o’qituvchilar tarkibiga soha mutaxassislari kirishi mumkin.
Universitetga hujjat topshirmoqchi bo’lgan barcha koreys o’rta maktab o’quvchilari Koreya o’quv dasturlari va baholash instituti (KICE) tomonidan boshqariladigan, odatda koreys tilida Suneung deb ataladigan milliy Universitet kolleji o’qish qobiliyati testidan (CSAT) o’tishlari kerak. Har yili noyabr oyida boʻlib oʻtadigan ushbu yuqori baholi imtihon muhim voqea boʻlib, unda tirbandliklarning oldini olish maqsadida korxonalar va fond bozori kech ochiladi, avtobus va metro xizmatlari esa talabalarning oʻz vaqtida yetib borishini taʼminlash uchun koʻpaytiriladi. 2017 yilda 593 000 ga yaqin o’rta maktab o’quvchilari Suneungga ro’yxatdan o’tgan. Imtihonlarning muhimligini ta’kidlagan holda, sakkiz soatlik testning tinglash bo’limida Koreyada havo qatnovi to’xtatiladi. Talabalar oʻzlari xohlagan akademik yoʻnalishlariga qarab koreys tili, matematika, ingliz tili, “tekshiruv” (yaʼni ijtimoiy fanlar, fan yoki kasb-hunar taʼlimi) va ikkinchi chet tili yoki xitoycha belgilar sohalaridan toʻqqizta imtihon fanini tanlaydilar va adabiyot klassiklari. Koreya tarixi barcha nomzodlar uchun majburiy fandir. Ba’zi mavzular ikki xil qiyinchilik darajasida olinishi mumkin. CSAT ni topshirgan talabalar bir vaqtning o’zida uchta turli universitetga hujjat topshirishlari mumki Test asosan bir nechta tanlov formatida; yakuniy CSAT hisobotida ingliz va koreys tarixidan tashqari barcha fanlar bo’yicha ballar va foiz reytinglari keltirilgan. Nomzodlarning aksariyati testdan muvaffaqiyatli o’tgan bo’lsa-da, muvaffaqiyatsizlikka uchragan talabalar uni qayta topshirishlari mumkin. Talabalar soni ortib borayotgani ham o’z ballarini yaxshilash uchun yoki mutaxassislikni o’zgartirish istagi tufayli imtihonlarni qayta topshirmoqda. CSAT ballari ko’plab universitetlarga kirishning asosiy mezoni hisoblanadi; deyarli mukammal CSAT ballari SKY universitetlari kabi eng yaxshi institutlarga kirishning asosiy chegarasidir. Koreyaning bir nechta oliy o’quv yurtlari talabalarni o’rta maktab yozuvlari va CSAT kombinatsiyasi asosida qabul qiladi. Umuman olganda, vazirlik tomonidan davlat va xususiy muassasalar uchun belgilangan Koreya universitetlariga qabul kvotalari hozirda aholining qarishi va shu bilan birga oliy o’quv yurtlariga qabul qilishning kamayishi sababli keskin qisqartirilmoqda. 2018-yil avgust oyida Koreya hukumati 50 dan ortiq OTMda 2019-yilda talabalar qabulini 35 %gacha qisqartirishini eʼlon qildi. Boshqa muassasalar o’z ixtiyori bilan qabul qilishni kamaytirishga chaqiriladi yoki birlashtiriladi, professorlarni bo’lishish buyuriladi yoki butunlay yopiladi. 2017-yilda MOE sakkizta "yashovsiz" universitetlarni yopdi. Koreya Taʼlimni Rivojlantirish Instituti 2011 yilda 2040 yilgacha 100 ga yaqin universitet yopilishi kerakligini taxmin qilgan. Ba’zi ma’lumotlarga ko’ra, Koreyada oliy o’quv yurtlari talabalari soni 50 %dan ko’proqqa qisqaradi.
Koreyaning maktab tizimi kabi oliy ta’lim tizimi ham Qo’shma Shtatlarnikidan keyin shakllangan. Uning standart tuzilmasi kichik kollejlar tomonidan beriladigan dotsent darajalarini va universitetlar tomonidan beriladigan to’rt yillik bakalavr, magistr va doktorlik darajalarini o’z ichiga oladi. 2011-2016 yillarda oliy taʼlim dasturlariga oʻqishga kirgan koreyalik talabalar soni 10 %ga kamaydi. 1980 yildan 2000 yilgacha tez sur’atlar bilan 419 %ga o’sgandan so’ng, Koreya Ta’lim statistikasi xizmati ma’lumotlariga ko’ra, Koreyada oliy o’quv yurtlariga qabul qilinganlarning umumiy soni ham yaqinda 2013 yildagi 3,7 milliondan 2017 yilda 3,4 millionga kamaydi. Bu talabalarning qariyb 60 %i oliy o’quv yurtlarining bakalavriat yo’nalishlarida, 30,5 %i kollej va boshqa muassasalarda, 9,5 %i esa magistratura yo’nalishlarida tahsil oladi. YuNESKO ma’lumotlariga ko’ra, 2016 yilda oliy o’quv yurtlari talabalarining 58 %dan ortig’i erkaklar edi, garchi so’nggi yillarda ayollar soni sezilarli darajada oshgan bo’lsa-da 2000 yilda ayollar oliy o’quv yurtlari talabalarining atigi uchdan bir qismini tashkil qilgan.

2.