Oʻzbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi chirchiq davlat pedagogika universiteti

3. 64 ning chorak qismini toping
a) 16
b) 6
d) 25
4. 2 soat 40 minutni minutlarda ifodalang
a) 80 minut
b) 160 minut
d) 200 minut










Rasmda qanday shakllar tasvirlangan?

To‘g‘ri to‘rtburchaklar bir-biridan nimasi bilan farq qiladi?

Har bir to‘g‘ri to‘rtburchak nechta teng (bir xil) qismga bo‘lingan.
Haqiqatan ham birinchisi 15 ta, ikkinchisi 6 ta, uchinchisi ... ta qismga bo‘lingan.
Har bir rasmda to‘g‘ri to‘rtburchakning qanday qismi bo‘yalgan?
To‘g‘ri, birinchi rasmda to‘g‘ri to‘rtburchakning o‘n beshdan bir qismi; ikkinchisida oltidan bir qismi bo‘yalgan va h.k. Buni qanday matematik belgi bilan yozish mumkin?
Eslang: buning uchun matematiklar kasrlar deb ataluvchi sonlarni o‘ylab topdilar. Kasrlarni yozish uchun raqam va chiziqlardan foydala-niladi. Chiziq tagiga bir butun narsa, shakl yoki miqdor nechta teng qismga bo‘linganligini ko‘rsatuvchi son yoziladi. Bu son maxraj deb ataladi. Chiziq ustidagi son shunday qismdan nechta olinganligini ko‘rsatadi. Bu son surat deb ataladi. Biz birinchi rasmda to‘g‘ri to‘rtburchakning 1 qismi, ikkinchisida 1/15 qismi, uchinchisida 1/6.... qismi bo‘yalganligini ko‘rib turibmiz. De-mak, agar birinchi to‘g‘ri to‘rtburchakning ikki qismi bo‘yalsa, u holda „To‘g‘ri to‘rtburchak-ning 2/15 qismi bo‘yalgan“ deyiladi. Agar uch qismi bo‘yalsa, u holda „To‘g‘ri to‘rtburchakning 3/15 qismi bo‘yalgan“ deyiladi. Agar to‘g‘ri to‘rtbur-chakning hamma qismlari bo‘yalsa, u holda bi-rinchisida , ikkinchisida 6/6 , uchinchisida esa 15/15 va h.k kasr hosil bo‘ladi. 12/12
Yodingizda tuting! Agar har bir to‘g‘ri to‘rt-burchakning hamma qismlarini bo‘yasak, unda bir butun to‘g‘ri to‘rtburchak hosil bo‘ladi. Shu-ning uchun surat va maxraji bir xil bo‘lgan har qanday kasr 1 ga teng bo‘ladi: 15/15= 1; 6/6=1; 12/12=1.