O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi farg‘ona politexnika instituti «Menejment»

Biznes xamkorlar, biznes ijrochilari va biznes egalari munosabatlari.
Biznes rahbarlari tomonidan axloqiy bo‘lmagan biznes amaliyotlarini kengaytirish sabablari quyidagilardan iborat:
1. Axloqiy mulohazalarni chetga suruvchi raqobat;
2. Har uch oyda rentabellik haqida hisobot berish uchun bosimni oshirish, ya’ni choraklik hisobotlarda;
3. Axloqiy xulq-atvori uchun rahbar xodimlarni munosib taqdirlamaslik;
4. Jamiyatda axloq ahamiyatining umumiy pasayishi, bu ish joyidagi axloqsiz xatti-harakatlarni asta-sekin oqlaydi;
5. O‘zlarining shaxsiy qadriyatlari va menejerlarning qadriyatlari o‘rtasida murosaga kelish uchun oddiy xodimlarga tashkilot tomonidan bosim;
Xodimlarning axloqiy bo‘lmagan qarorlar qabul qilishiga asosiy ta’sir rahbarlarining xatti-harakatidir. SHunday qilib, o‘zini axloqiy yo‘l bilan tutib, menejer o‘z qo‘l ostidagilarning xulq-atvori etikasiga sezilarli ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Rahbarning biznesda muvaffaqiyat qozonishi va qo‘l ostidagilar haqida to‘liq tushunchaga ega bo‘lishi uchun bo‘lishi kerak bo‘lgan ba’zi xususiyatlarni sanab o‘tish kerak.
Tadbirkor odamlar tomonidan yaxshiroq qabul qilinadi, agar:
• u suhbatdoshiga, uning lavozimidan (qo‘l ostidagi yoki sherigi) qat’iy nazar, birinchi bo‘lib salom beradi;
• u hamkasblariga ismi va otasining ismi bilan murojaat qiladi;
• biznes sharoitida u o‘z qo‘l ostidagilarga "siz" deb murojaat qiladi;
• alohida zaruratsiz, unga bo‘ysunuvchi rahbarning “boshliq ustidan” buyruq bermasligi, uning vakolatiga putur yetkazishi;
• shaxsiy yoqtirish va yoqtirmasliklaridan qat’iy nazar, u barcha xodimlarga teng va vazminlik bilan munosabatda bo‘ladi;
• u aniq tartib o‘rnatadi, bunda kimdir uning ishiga aralashish ehtimoli minimallashtiriladi;
• har qanday xodimning yetarlicha qisqa vaqt ichida u bilan uchrashishi va istalgan masalani muhokama qilishi tartibini belgilash;
• u tanlangandek va maxfiy taassurot qoldiradigan suhbatlar o‘tkazmaydi;
• “og‘zaki bo‘lmagan ma’lumotlardan” unumli foydalanishni biladi, ya’ni suhbatdoshning uslubi, xulq-atvori, kiyim-kechaklari, imo-ishoralari, mimikalaridan ma’lumotlarni tushuna oladi;
• “men” so‘zini ehtiyotkorlik bilan ishlatishni biladi;
• u qisqa va mazmunli bo‘ladi;
• u tarbiyalashdan qochadi;
• u doimo benuqson kiyinadi;
• va’dasini doim o‘z vaqtida bajaradi.
Yuqorida aytilganlarning barchasi, albatta, tadbirkorning biznesni muvaffaqiyatli olib borishi uchun zarurdir.