O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi farg‘ona politexnika instituti «Menejment»

Do‘kon ombor turidagi do‘konlarda savdo‘sotiq odatdagi tovarlardan iborat bo‘lib, nisbatan arzon baholarda sotiladi. Baholarni pasaytirish sotuvchilar tomonidan ko‘rsatiladigan, ya’ni tovarlarni yuklash va tushirish va boshqa qo‘shimcha xizmatlarni qisqartirish hisobiga eripshladi-shuningdek, do‘kon omborlar shaharlarning markazida emas, balki ijara xaqi birmuncha oz bo‘lgan shahar chetlariga joylashadilar va bu bilay tovarlar baholarini nisbatan pasgroq bo‘lishiga erishadilar.

Savdoning katalog bo‘yicha savdo qilish shakli haridorning tovarlarni oldindan tanlashga asoslanadi. Katalog asosida savdo qiluvchi do‘konlar o‘zining namoyish zaliga egadir. Bunday holatda haridor uchun imkonyayat katta bo‘lib, u telefon orqali tanlagan tovariga buyurtma berishi, pulini to‘lashi yoki namoyish zaliga kirib, shaxsan o‘zi yoqtirgantovarni tanlashi mumkin. Bunday chakana savdo shaklidagi do‘konlar tijorat yugug‘i katta partiyadagi tovarlarni sotishdagi ustama xajatlarga nisbatan uzoq muddat foydalanadigai keng assortimentdagi (xo‘jalik va qurilish tovarlari, mo‘yna, sport tovarlari, zargarlik tovarlari va boshqalar) tovarlarni salohiyatli haridorlar zimmasiga sotish hisobiga iqtisod qiladi.

Kataloglar qoidaga ko‘ra savdo korxonasining tovar assortimenti bilan tanishish istagini bildirgan haridorlarga (bunday haridorlar ijiy mamlakatlarda hambo‘lishi mumkin) ularning talabi asosida oldindan xaqi olinib, pochta orqali bepul yuboriladi. Haridor katalogdan tovarni tanlagandan so‘ng pochta orqali (telefon, faks) o‘zining buyurtmasini firmaga jo‘natadi va bu firmada buyurtma qayd etiladi. Katalog buyuritmalariga ko‘ra tovarlar xaqi yo jo‘natilgandan so‘ng yoki oldindan amalga oshiriladi, so‘ngra tovarni jo‘natiladi.

Pochta orqali buyurtmalar berish katalog orqali savdo qilish uchun buyurtmalar tovarni reklama qilish daqiqalaridan haridorga yetgunga qadar bo‘lgan jarayonlarni birlashtiradi. Savdoning bu yo‘lida ommaviy axborot vositalari orqali haridor jalb qilingach, isgehmolchilar tovarlarga pochta telefon orqali buyurtmalar berishlari mumkin.