O‘zbekiston respublikasi oli

Download 0,96 Mb. bet 107/202 Sana 04.02.2022 Hajmi 0,96 Mb. #428643

Bog'liq
Buxgal-xisobi (2)

Bu sahifa navigatsiya:

• 8.4 . KICHI K KORXONALARD A M A TERIALLA R HISOBI
• 8.5 . KICHI K KORXONALARD A MEHN A TG A HAQ T O‘LAS H HISOBI
• 8.6 . KICHI K KORXONALARD A XARAJ A TLARNI HISOBG A OLISH
• 8.7 . KICHI K KORXONALARD A MAHSULOT REALIZ A TSI Y ASI , MOLI Y A VI Y N A
• BO‘LI M M A VZULAR I YUZASIDAN NAZOR A T S A V OLLARI

Muomalalar mazmuni
Schyotlar aloqasi
D	K
1	Asosiy vositalar bepul olindi	0110– –0190	8530
2	Asosiy vositalar ta’sis etuvchilardan hissa sifatida olindi	0110– –0190	4610
3	Qurib bitkazilgan yoki sotib olingan asosiy vositalar- ning dastlabki qiymati kirimga olindi	0110– –0190	0810 0820
4	Asosiy vositalar ijaraga olinganda ularning dastlabki qiymatiga provodka berildi	0110– –0190	0310
5	Ishlab chiqarishdagi kichik va noishlab chiqarish sohasidagi kichik korxonalarga kirimga olingan asosiy vositalarga quyidagicha provodka beriladi	0110– –0190	0210– –0290
6	Obyekt hisobdan o‘chirildi	0210 0220	0110 0190

7	Asosiy vositalar kichik korxonalarda hisobdan		0110-
	chiqarilganda, sotilganda ularning dastlabki qiymatiga quyidagicha provodka berildi	9210 0210- 0290 1010 9210 9210 9210	-0190 9210 9210 6710 6520 5110 9310

8.4. KICHIK KORXONALARDA MATERIALLAR HISOBI


Kichik korxonalarda materiallar aktiv 10-schyotda hisobga olinadi. Moddiy boyliklarning sintetik hisobi haqiqiy tannarxda yuritiladi, ya’ni moddiy boyliklar sotib olish bahosi (ulgurji, chakana, shartnoma va transport-tayyorlov) xarajatlaridan tashkil topadi.
1000-«Materiallar» schyoti boshqa schyotlar bilan quyidagicha aloqada bo‘ladi.

t/r	Muomalalar mazmuni	Schyotlar aloqasi
		D	K
1	Moddiy boyliklar mol yetkazib beruvchilardan keltirildi va schyoti akseptlandi	0110	6010
2	Keltirilgan materiallar uchun QQS hisobga olindi	6010	6410
3	Hisobdor shaxslar tomonidan materiallar sotib olindi va kirim qilindi	1010	4210
4	Moddiy boyliklar ishlab chiqarish uchun berildi	2010	1010
5	Moddiy boyliklar sotildi	9220	1010
6	Moddiy boyliklarni inventarizatsiyasi natijasida kamomad yoki sifati buzilganligi aniqlandi	5910	1010

Kichik korxonalarda qabul qilingan va sarflangan materiallarning hisobi maxsus «Ro‘yxatga olish» vedomostlarida rasmiylashtiriladi. Materiallar xarajatlari to‘g‘risida ayrim korxonalarda har 10 kunda dalolatnoma tuziladi va uni korxona rahbari tasdiqlaydi va barcha kirim, chiqim jarayonlari bo‘yicha hujjatlar buxgalteriyaga topshiriladi.
1000-schyotining hisobi 2-vedomostda 5-jurnal orderda yuritiladi.
8.5. KICHIK KORXONALARDA MEHNATGA HAQ TO‘LASH HISOBI


Kichik korxonalarda ishchi va xizmatchilarni ishga qabul qilish va bo‘shatish korxonalar Ustavidan kelib chiqqan shartlar asosida yuritiladi.
Ishchi va xizmatchilar doimiy ishga mehnat shartnomasi bilan qabul qilinadi. Doimiy ishchi va xizmatchilarga kichik korxonalarning umumiy majlisida belgilangan oylik stavkalar yoki tarif setkasi bo‘yicha ijobiy rastsenka asosida ish haqi hisoblanadi.
Ish haqi hisobining analitik hisobi sanoat korxonalaridagidek tabel, naryad, raport asosida hisoblashish vedomostlarida yoki har bir xodimning ochilgan shaxsiy kartochkalarida uncha katta bo‘lmagan korxonalarda yillik jurnallarda yuritiladi.
Mehnatga haq to‘lash 6710-passiv schyotda hisobga olinadi.
_{6710-schyoti boshqa schyotlar bilan quyidagicha aloqada bo‘ladi.}

t/r	Muomalalar mazmuni	Schyotlar aloqasi
		D	K
1	Asosiy ishlab chiqarish xodimlariga ish haqi hisoblandi	2010	6710
2	Ijtimoiy sug‘urta organlariga xodimlar kasalligi tufayli ish haqidan nafaqa hisoblandi	6520	6710
3	Ish haqidan budjetga daromad solig‘i hisoblandi	6710	6410
4	Ish haqidan 1% pensiya fondiga ajratma hisoblandi	6710	6520
5	Hisob-kitob schyotidan ish haqi berish uchun kassaga pul olib kelindi	5010	5110
6	Ishchi va xizmatchilarga kassadan ish haqi berildi	6710	5010

Kichik korxonalarda 6710-schyoti bo‘yicha yozuv 8-vedomost va
5-jurnal orderda yuritiladi


8.6. KICHIK KORXONALARDA XARAJATLARNI HISOBGA OLISH


Kichik korxonalarda hisob-kitob ishlarini 2010-«Asosiy ishlab chi- qarish», 9420-«Ma’muriy xarajatlar hisobi» schyotlarida, ayrim ishlab chiqarish oddiy texnologiya asosida 2010-schyotining subschyotlari
bo‘yicha yuritiladi. Kichik korxonalarda ishlab chiqarish xarajatlari iqtisodiy elementlari bo‘yicha hisobga olindi va quyidagi moddalardan iborat bo‘ladi:
1. Material xarajatlari.
2. Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning amortizatsiyasi.
3. Ijtimoiy sug‘urta ajratmalari.
4. Mehnat haqi xarajatlari.
5. Boshqa xarajatlar.
Bularning hammasi «Xarajatlar to‘g‘risidagi Nizom»da ko‘rsatib o‘tilgan. Kichik korxonalarda xarajatlar bo‘yicha quyidagicha muoma- lalar bo‘lishi mumkin.

t/r	Muomalalar mazmuni	Schyotlar aloqasi
		D	K
1.	Boshqaruv xarajatlari uchun materiallar sarflandi	9420	1010
2.	Energiya va suv bilan ta’minlovchi tashkilotlarning schyoti aktseptlandi (umumxo‘jalik ehtiyojlari uchun sarflandi)	9420	6010
3.	Boshqarma xodimlariga ish haqi va ijtimoiy sug‘urta ajratmalari hisoblandi	9420	6710 6520
4.	Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarga eskirish hisoblandi	9420	0200 0500

8.7. KICHIK KORXONALARDA MAHSULOT REALIZATSIYASI, MOLIYAVIY NATIJALAR HISOBI VA HISOBOTI


Mahsulot sotish bilan bog‘liq bo‘lgan xo‘jalik muomalalariga sotish jarayoni deyiladi. Kichik korxonalarda ishlab chiqarilgan tayyor mahsulotning sintetik schyoti aktiv 9010-schyotda hisobga olinadi. Kassaga yoki hisob-kitob schyotiga mahsulotni sotishdan pul kelib tushganda realizatsiya jarayonlarining hajmi aniqlanadi. Tayyor mahsulotni sotish avvaldan tuzilgan shartnoma asosida amalga oshiriladi.
Mahsulot sotishga doir muomalalarga kichik korxonalarda schyotlar aloqasi quyidagicha belgilanadi:

t/r	Muomalalar mazmuni	Schyotlar aloqasi
		D	K
1	Xaridorlarga tayyor mahsulot jo‘natildi	4010	9010
2	Ortib jo‘natilgan mahsulot uchun QQS hisoblandi	4010	6410
3	Sotilgan tayyor mahsulot haqiqiy tannarxida hisobdan o‘chirildi	9110 9910	2810 9110
4	Xaridor va buyurtmachilardan ularga sotilgan mahsulot uchun pul kelib tushdi	5110	4010
5	Hisobot oyi oxirida tayyor mahsulotni sotishdan tush gan daromad yopildi	9010	9910

Yuklab jo‘natilgan va sotilgan mahsulotlarning schyotlari bo‘yicha sintetik hisobi 11-jurnal orderda, tahliliy ma’lumotlar esa 15 va 16- vedomostlarda yuritiladi.


BO‘LIM MAVZULARI YUZASIDAN NAZORAT SAVOLLARI


1. Kichik tadbirkorlik subyektlari deb qanday tashkiliy tuzilma tushuniladi va ular qanday mezonlar bo‘yicha ajratiladi?
2. Sanoat sohasida faoliyat yuritayotgan mikrofirmaning o‘rtacha yillik ishlovchilari soni necha kishidan oshmasligi kerak?
3. Kichik korxonalarda buxgalteriya hisobi qanday tashkil etiladi?
4. Kichik korxonalarda asosiy vositalar hisobi xususiyatlarini tushuntirib bering.
5. Kichik korxonalarda materiallar hisobi qanday amalga oshiriladi?
6. Kichik korxonalarda mehnatga haq to‘lash hisobi xususiyatlarini tushuntirib bering.
7. Kichik korxonalarda xarajatlar qanday hisobga olinadi?
8. Kichik korxonalarda mahsulot realizatsiyasi qanday hisobga olinadi?
9. Kichik korxonalarda moliyaviy natijalar qanday hisobga olinadi?
10. Kichik korxonalarning moliyaviy hisoboti nimasi bilan farq qiladi?

Download 0,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: