O’zbekiston respublikasi oily va o’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti

17-rasm. Sellyuloza mikrofibrillarining tuzilishi (Taiz, Zeiger, 

1998). 

Birlamchi hujayra devori quruq og'irligining 30% sellyulozadan iborat. 

Sellyuloza  molekulalari  o’zaro  vodorod  bog'lari  bilan  bog'lanib 

mikrofibrillarni  hosil  qiladi  (17-rasm).  Gemisellyuloza  va  pektin 

moddalarining  miqdori  to'qimalarning  turiga  qarab  o'zgarib  turishi  mumkin. 

Oqsil  bilan  birgalikda  pektin  moddalari  hujayra  quruq  og'irligining  30% 

atrofida  bo'lishi  mumkin.  Ammo  oqsillarning  miqdori  5-10%  atrofida 

gemisellyulozaning miqdori esa 40% bo'lishi mumkin (18-rasm). 

 

---

 

18-rasm.  Mikrofibril  sellyulozasining  terminal  komplekslardan 

shakllanish mexanizmi (Gunning, Steer, 1996.) 

Hujayra  devorlarida  1  mkm  kattalikgacha  bo'lgan  teshikchalarga  ega. 

Ular  orqali  plazmodesmalarning  ipchalari  o’tadi.  Plazmodesmalar  orqali 

hujayralararo  aloqa  bo'lib  turadi.  Har  bir  plazmodesma  plazmalemmadan 

kelib  chiqqan  kanalchalarga  ega  va  ular  hujayradan  hujayraga  o’tib  ketgan 

(19-rasm).