O’zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti «Sifatni boshqarishning statistik usullari»

Ish tartibi
1. Sifatni boshqarish uchun yettita oddiy vosita bilan tanishib chiqish.
2. Amaliy topshiriqlarni bajarish.

Topshiriq
Topshiriq № 1. Nuqsonlar statistikasi asosida (4.1-jadval) poyabzal (ayollar botinkalari) ishlab chiqarish uchun Isikava diagrammasini tuzing.
4.1-jadval
Ayollar poyafzalidagi (botinkalar) ishlab chiqarishdagi nuqsonlar


Pareto diagrammasini tuzish uchun dastlabki ma'lumotlar jadval ko'rinishida keltirilgan (4.2-jadval), uning birinchi ustunida tahlil qilingan omillar ko'rsatilgan, ikkinchisida - tahlil qilingan holatlarni aniqlash holatlarini tavsiflovchi mutlaq ma'lumotlar ko'rib chiqilayotgan davrdagi omillar, uchinchisi - turlar bo'yicha omillarning umumiy soni, to'rtinchisi ularning foizlari; beshinchisi - omillarni aniqlash holatlarining yig'ma (to'plangan) foizlari.

Pareto diagrammasini qurish 1-ustunlar ma'lumotlari abssissa o'qida, 2-ustunlar esa ordinatalar o'qida paydo bo'lish chastotasining kamayib boruvchi tartibida joylashtirilganligi bilan boshlanadi. "Boshqa omillar" har doim ordinatada oxirgi o'rinda turadi; agar ushbu omillarning ulushi nisbatan katta bo'lsa, unda eng muhimlarini ta'kidlab, ularni ochish kerak. Ushbu dastlabki ma'lumotlarga asoslanib, chiziqli diagramma tuziladi (4.1-rasm), so'ngra 5-ustundagi ma'lumotlar va jamlangan foizni bildiruvchi qo'shimcha ordinat yordamida Lorents egri chiziladi. Ehtimol, Pareto diagrammasi qurilishi, 4-ustunlar ma'lumotlari asosiy ordinata ustiga qo'yilganda; bu holda Lorents egri chizig'ini chizish uchun qo'shimcha ordinatani kiritishga hojat yo'q (diagrammaning ushbu o'ziga xos versiyasi amalda eng ko'p uchraydi).

Topshiriq 2. Hodisaning sabab-oqibat diagrammasini (Ishikava sxemasi) tuzing, tahlil ob'ektiga ta'sir qiluvchi omillarning tarkibi va o'zaro bog'liqligini aniqlang.
Isikava diagrammasini chizishda tahlil ob'ektiga ta'sir qiluvchi asosiy omillarni (omillar guruhini) ko'rsatib, tahlil ob'ektini aks ettiruvchi markaziy gorizontal o'qga katta birlamchi o'qlar tortiladi. Keyinchalik, har bir boshlang'ich o'qga ikkinchi darajali o'qlar keltiriladi, bu esa o'z navbatida, uchinchi darajadagi o'qlar va hokazolarni olib boriladi, chunki barcha o'qlar diagramma ustiga qo'yilgunga qadar, ob'ektga sezilarli ta'sir ko'rsatadigan omillarni bildiradi.
Oklarning qiyaligi va kattaligi juda muhim emas. Diagrammani qurishda asosiy narsa omillarning to'g'ri bo'ysunishini va o'zaro bog'liqligini ta'minlash, shuningdek diagrammani yaxshi ko'rinadigan va o'qish oson bo'ladigan tarzda aniq tartibga solishdir. Shuning uchun, har bir omil o'qining qiyaligidan qat'i nazar, uning nomi har doim gorizontal holatda, markaziy o'qga parallel ravishda joylashtiriladi.
Ko'pgina real vaziyatlarda sxemani birlamchi o'q omillari darajasida tuzishda Isikavaning o'zi taklif qilgan "beshta M" qoidasidan foydalanish mumkin. U shundan iboratki, umuman olganda ma'lum natijalarning quyidagi beshta sababi bo'lishi mumkin: materiallar, mashinalar, texnologiya (usullar), o'lchovlar, odamlar. Ingliz tilidagi barcha bu so'zlar "M" harfi bilan boshlanadi, shuning uchun ushbu qoidaning nomi. Oyoq kiyimidagi taglikning past yopishqoqligiga ta'sir qiluvchi omillarni aniqlash uchun Isikava diagrammasi namunasi ilovaning 3-bandi ko’rsatilgan.