O‘zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati davlat korxonasi navoiy davlat konchilik instituti

 
Axborot tizimlarini boshqarish 
Ijtimoiy-iqtisodiy  ob’ektning  axborot  tizimi  -  bu  boshqarish  jarayonining  barcha 
tadbirlarini  amalga  oshirish  uchun  zarur  va  etarli  ma’lumotni  taqdim  etadigan  vositalar, 
usullar  va  ijrochilarning  birikmasi.  Axborot  tizimida,  eng  muhimi,  ijrochilarning  yuqori 
professional  darajadagi  toza,  ijodiy  faoliyati.  Ushbu  faoliyat  jarayonida  ma’lumot  olish, 
saqlash,  o‘zgartirish  va  undan  foydalanishda  ixtisoslashgan  vositalar  va  usullarning 
imkoniyatlari amalga oshiriladi. 
Axborot tizimining asosiy tarkibiy qismlari quyidagilardan iborat: 
1)  yuqori  malakali  ishchilar  tarkibi,  ular  tarkibiga  muhandislik,  texnik  va  xizmat 
ko‘rsatuvchi xodimlar, barcha bo‘g‘inlar va menejment darajalari rahbarlari va menejerlari 
kiradi; 
2)  axborot  resurslari  -  boshqaruv  faoliyatida  foydalaniladigan  ma’lumotlar.  Kompyuter 
vositalarini  (dasturiy  ta’minot,  algoritmik  tillar,  kompyuter  dasturlari  va  boshqalar) 
ishlatish uchun foydalaniladigan ma’lumotlar alohida o‘rin egallaydi; 
3)  moddiy resurslar (axborot  tashuvchilar,  ma’lumotlarni to‘plash,  saqlash, uzatish, qayta 
ishlashning texnik vositalari); 
4) axborot aylanish kanallari. 
Axborot  tizimlari  har  doim  inson-mashina  tizimlari  hisoblanadi,  shuning  uchun 
ularni  an’anaviy  ko‘rsatkichlar  bilan  tavsiflash  mumkin,  ular  asosiy  massivlarning  hajmi, 
kanal sig‘imi, ma’lumotlarni saqlash hajmi, tezligi, ishonchliligi va boshqalar. 
Axborotni  qayta  ishlashda  kompyuter  texnologiyalarining  roli  imkon  qadar  ko‘p 
sonli omillarni, ulanishlarni hisobga olgan holda va rasmiylashtirilgan xususiyatlarga ko‘ra 
muayyan  taklifni  berish  uchun  kamayadi.  Zamonaviy  axborot  tizimlari  kombinatsiyadir 
murakkab jarayonlarni boshqarish jarayonini amalga oshirishni ta’minlaydigan vositalar va 
usullar. 

---

163 
 
Ushbu echimlarning yakuniy tanlovi, shuningdek ushbu tizimlarning ustuvorligi har 
doim odamga tegishli.  Axborot  yig‘ish  va qayta ishlashda kompyuter texnologiyalarining 
roli  doimo  o‘sib  bormoqda.  Har  qanday  inson-mashina  tizimlari  singari,  axborot  tizimi 
ham  mashinaning,  ham  odamning  xususiyatlarini  sintez  qiladi  va  odam  ushbu  tizimning 
eng ishonchli va eng ishonchsiz elementi sifatida harakat qilishi mumkin.