O‘zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati davlat korxonasi navoiy davlat konchilik instituti

5.Uchastka, sex, ishlab chiqarish, zavod mahsulotining tannarxi. 
Mahsulot  birligini  ishlab  chiqarish  uchun  xom  ashyo  tannarxini  pasaytirishning 
asosiy  sharti  mahsulot  dizaynini  takomillashtirish  va  ishlab  chiqarish  texnologiyasini 
takomillashtirish, 
materiallarning 
progressiv 
turlaridan 
foydalanish, 
moddiy 
qadriyatlarning texnik jihatdan asoslangan normalarini joriy etishdir. 
Ishlab  chiqarish  va  menejmentga  xizmat  ko‘rsatish  xarajatlarini  qisqartirish, 
shuningdek,  mahsulot  tannarxini  pasaytiradi.  Ushbu  xarajatlarning  mahsulot  birligiga 
sarflanadigan  miqdori  nafaqat  ishlab  chiqarish  hajmiga,  balki  ularning  mutlaq  miqdoriga 
ham  bog‘liq.  Korxona  uchun  butun  sex  va  zavod  xarajatlari  qancha  kam  bo‘lsa,  har  bir 
mahsulot tannarxi shuncha past bo‘ladi. 
Sex  va  zavod  xarajatlarini  qisqartirish  zaxiralari,  birinchi  navbatda,  boshqaruv 
apparatini soddalashtirish va arzonlashtirish, ma’muriy xarajatlarni tejashda. Sex va ishlab 
chiqarish xarajatlari tarkibiga ko‘p jihatdan yordamchi va yordamchi ishchilarning ish haqi 
ham  kiradi.  YOrdamchi  va  yordamchi  ishlarni  mexanizatsiyalash  bo‘yicha  chora-
tadbirlarni amalga oshirish ushbu ishlarda band bo‘lgan ishchilar sonining qisqarishiga va 
natijada  sex  va  zavod  xarajatlarini  tejashga  olib  keladi.  Bu  holda  ishlab  chiqarish 

---

171 
 
jarayonlarini  avtomatlashtirish  va  mexanizatsiyalash,  ishlab  chiqarishda  qo‘l  mehnatiga 
sarflanadigan xarajatlar ulushini kamaytirish muhim ahamiyatga ega. 
Tannarx  - 
ishlab  chiqarish  xarajatlarning  bir  qismi,  shu  jumladan  iste’mol  qilingan 
vositalar va  mehnat ob’ektlari,  boshqa korxonalarning xizmatlari, to‘lov ishchilarning  ish 
haqi  naqd  pulda  ifodalanadi.  Ushbu  ko‘rsatkich  har  bir  korxona  ishlab  chiqarish  va 
marketing uchun sarflanadigan xarajatlarni tavsiflaydi