|
1 – o‘quv savolining mazmuni.
CHaqiriqqacha yoshlarni tayyorlash bo‘yicha o‘quv jarayoni Nizom, CHQBT dasturi,
xalq ta’limi Vazirligi va Mudofaa Vazirligining buyruqlari, me’yoriy xujjatlari va o‘quv uslubiy
tavsiyalari asosida rejalashtiriladi va tashkil etiladi.
CHaqiriqqacha yoshlarni tayyorlash bo‘yicha o‘quv – tarbiya jarayonini rejalashtirishga
qo‘yilgan talablar boshqa umumta’lim fanlariga qo‘yilgan talabalar bilan bir xil, lekin
chaqiriqqacha yoshlarni tayyorlash bo‘yicha o‘quv jarayonini rejalashtirish o‘zining
xususiyatlariga ega. Buni shu bilan izoxlash joiz, CHQBT kursi o‘ziga oltita mustaqil qismni
biriktirgan. Bularning xar biri dasturda bo‘limlar ko‘rinishida berilgan. Bularning xar biri o‘quv
mashg‘ulotlari tizmini ularning o‘zaro bog‘liqlikda, mantikiy va uslubiy ketma – ketlikda
rejalashtirishni talab etadi.
Kollejlarda chaqiriqqacha yoshlarni tayyorlashga 140 o‘quv soati ajratilgan.
CHaqiriqqacha yoshlarni tayyorlashning mazmuni dastur tomonidan aniqlab berilgan.
CHaqiriqqacha yoshlarni tayyorlashning amal qilayotgan dasturi 1993 yilda ishlab chikilgan va
unga 1999 yili qo‘shimcha va o‘zgartirishlar kiritilgan. 1999 yili o‘zbek tiliga o‘girilgan.
CHQBT dasturi asosida kollejning CHQBT rahbari kollejlar uchun aloxida ushbu fanni
o‘qitishning xaftalik rejasini tuzib chiqadi.
O‘quv jarayonini rejalashtirish dasturini to‘la va sifatli bajarilishini, uning barcha
bo‘limlarini kompleks tarzda o‘rganishni shuningdek mavzularni mos ravishda boshqa
umumta’lim fanlari bilan yaqin bog‘liqlikda o‘rganishni ta’minlab berishi kerak.
O‘quv rejasini tuzishda maxalliy sharoitlarni va o‘quv moddiy bazasini inobatga olishi
zarur.
O‘quv muassasasi rahbariga maxalliy sharoitlardan kelib chiqib tuman mudofaa ishlari
bo‘limi bilan kelishgan xolda dastur bo‘limlarining ba’zi mavzularini ketma – ketligiga
o‘zgartirish kiritishga ruxsat beriladi, lekin mashg‘ulotlar mazmuni va vaqtini o‘zgartirishga
ruxsat etilmaydi.
Tuman (shahar) xalq ta’lim bo‘limlari tuman (shahar) mudofaa ishlari bo‘limlari bilan
birgalikda o‘quv – dala mashg‘ulotlarining vaqti, joyi va o‘tkazish tartibini, shuningdek, yuqori
guruh talabalarini askarlarning xayoti va turmushi, jongovor texnika bilan tanishtirish maqsadida
harbiy qisimlarga borish vaqtini aniqlab oladilar. Ushbu ma’lumotga ega bo‘lguncha ularni
CHQBT rahbari harbiy – vatanparvarlik ish rejasiga kiritadi.
CHQBT bo‘yicha darslar xaftasiga ikkita bir soatlik ko‘rinishida umumiy dars jadvaliga
kiritiladi. Darslarni o‘quv yili davomida juft – juft qilib qo‘yishlik pedagogik nuqtai nazaridan
maqsadga muvofiq emas . CHunki bunday yondashuv talabalarni dastur materiallarini
o‘zlashtirishi effektini pasaytiradi.
Dastur bo‘limlarining har bir mavzusi bir necha o‘zaro bog‘langan mashg‘ulotlar
davomida o‘rganiladi.
Ta’lim va tarbiya vazifalarini sifatli bajarish uchun CHQBT rahbari mavzusining
aloxida olingan bitta mashg‘uloti (darsi) ga tayyorgarlik ko‘rishi kerak emas, balki mavzu
bo‘yicha mashg‘ulotlar (darslar) tizimini rejalashtirishi kerak, ya’ni tematik reja tuzishi kerak.
Tematik rejani tuzishda xar bir mashg‘ulotning o‘quv, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi
maqsadlarini, darslarning mantiqiy va usulubiy ketma – ketligini darslarning turi, mavzudagi
mashg‘ulotlarining o‘zaro bog‘liqligi, ularning moddiy ta’minoti, talabalarning bilim darajasini
xisobini aks etirishga imkoniyat yaratiladi.
Mukammal tuzilgan tematik reja dasturning xar bir mavzusi bo‘yicha mashg‘ulotlar
tizimini ajratilgan darslar ko‘rinishida emas, balki bir butun tarzda ko‘rib chiqishga sharoit
yaratadi. Ish jarayonida tematik rejaga aniqlik kiritilishi va to‘ldirish mumkin.
Tematik reja asosida CHQBT rahbari navbatdagi dars oldidan darsning reja
bayonnomasini tuzadi. Reja – bayonnomada mashg‘ulotning mavzusi, o‘quv, tarbiyaviy va
rivojlantiruvchi maqsadlari, mashg‘ulotga ajratilgan vaqt, mashg‘ulotni o‘tkazish joyi, o‘quv
savollari va ularga ajratilgan va soatlar kursatilgan bo‘lishligi, xar bir o‘quv savolining mazmuni
fanlararo bog‘liqlikda ochib berilgan bo‘lishligi, shuningdek o‘rganilgan materialni
mustaxkamlash uchun savollar tayyorlangan bo‘lishi kerak xamda talabalarga mustaqil ishlari
uchun vazifa ko‘rsatilishi kerak. Reja – bayonnomaning xajmi CHQBT rahbarining tayyorgarlik
darajasi va ish tajribasiga bog‘liq bo‘ladi.
CHaqiriqqacha yoshlarni tayorlash va harbiy vatanparvarlik tarbiyasi bo‘yicha sinfdan
tashkari ishlarni o‘z vaqtida va to‘g‘ri rejalashtirish muxim axamiyatga egadir. Ushbu rejada
harbiy texnik to‘garak ishi, otaliq harbiy qisimlarga borish, «SHunkorlar», «Vatanparvar» kabi
harbiy – sport musobaqalarida ishtiroq etish, Jangovor shuxrat muzeyini yaratish va materiallar
bilan boyitish,
«Harbiy sport o‘yinlari» normativlarni topshirish va boshqa harbiy vatanparvarlik va
ommaviy mudofaa tadbirlari bayon etilishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
