O‘zbekiston respublikasi mudofaa vazirligi

 
 
2 – o‘quv savoli. Boshliqlar va bo‘ysunuvchilar, kattalar va kichiklar, to‘g‘ridan-
to‘g‘ri va bevosita boshliqlarning xuquqlari va majburiyatlari. 
 
YAkkaboshchilik  —  O‘zbekiston  Respublikasi  Qurolli  Kuchlari  qurulishining,  unga 
rahbarlik qilishning va harbiy xizmatchilar o‘rtasidagi uzaro munosabatlarning prinsiplaridan biri 
sanaladi.  U  komandirga  (boshliqla)  bo‘ysunuvchilarga  nisbatan  idora  qilish  hokimiyatining 
butun tulaligicha berilishida va harbiy qism, bo‘linma va har bir harbiy xizmatchining hayoti va 
faoliyatining  hamma  jihatlari  uchun  davlat  oldida  shaxsiy  javobgarlik  uning  zimmasiga 
yuklanishida uz ifodasini topadi. 
YAkkaboshchilik  komandirning  (boshliqning)  vaziyatni  har  tomonlama  baholashdan 
kelib  chikkan  xolda  yolgiz  uzi  qaror  qabul  qilish,  qonun  va  harbiy  nizomlarning  talablariga 
qat’iy  muvofiq  ravishda  buyruqlar  berish  va  ularning  bajarilishini  talab  qilish  xukukida 
mujassamlashgandir. 
Buyruqlarning  muhokama  etilishiga  yul  quyilmaydi,  buysunmaslik  yoxud  buyruqni 
boshqacha ijro etmaslik harbiy jinoyat sanaladi. 
31. 
Uz  xizmat  makomi  va  harbiy  unvoniga  ko‘ra  ayrim  harbiy  xizmatchilar 
boshqalarga  nisbatan  boshliq,  yoxud  buysunuvchi  bo‘lishi  mumkin.  Boshliq  bo‘ysunuvchiga 
buyruqlar berish va ularning ijrosini talab qilish xukuqiga ega. 
Boshliq,  bo‘ysunuvchi  uchun  xushmuomalalik  va  bosiklik  namunasi  bo‘lishi  va 
takallufsizlikka  ham,  noxolislikka  ham  yul  kuymasligi  lozim.  Bo‘ysunuvchining  insoniy  qadr-
kimmatini poymol etuvchi harakatlari uchun boshliq javobgar bo‘ladi. 
Bo‘ysunuvchi  boshliqning  buyruqdarini  suzsiz  bajarishga  majburdir.  Agar  u  uziga 
nisbatan noto‘g‘ri munosabatda bulingan deb hisoblasa, buyruqni bajarib, shikoyat qilishi mum-
kin.  O‘zbekiston  Respublikasi  Qurolli  Kuchlarining  noharbiy  xodimlaridan  bo‘lgan  shaxs 
egallagan lavozimiga muvofiq bo‘ysunuvchilar uchun boshliq xisoblanadi. 
32.
Harbiy  xizmatchilar,  xizmat  yuzasidan,  xatto  vaqtincha  bo‘lsa  ham,  buysundirilgan 
boshliqlar  bevosita  boshliqlar  xisoblanadi.  Bo‘ysunuvchiga  yaqinroq  bo‘lgan  to‘g‘ridan  to‘g‘ri 
boshlik, bevosita boshliq deb ataladi. 
33. 
Harbiy xizmatda bo‘lganlar uz harbiy unvonlariga ko‘ra boshliqlar xisoblanadi: 
—
 
O‘zbekiston  Respublikasi  marshallari  va  armiya  generallari  —  katta  va  kichik 
ofitserlar, praporshiklar, michmanlar, serjantlar, askar va matroslar uchun; 
—
 
generallar,  polkovniklar  va  1  -  darajali  kapitanlar  —  kichik  ofitserlar,        serjantlar, 
starshinalar, askarlar va matroslar uchun; 
—
 
podpolkovnik, 2 darajali kapitan, mayor, 3 - darajali kapitan harbiy unvonidagi katta 
ofitserlar, serjantlar, starshinalar, askarlar va matroslar uchun; 
—
 
kichik ofitserlar serjantlar, starshinalar, askarlar va matroslar uchun; 
—
 
  harbiy qismda birga bo‘lgan serjantlar, askarlar va matroslar uchun; 
—
 
serjantlar— harbiy qismda birga bo‘lgan askarlar va matroslar uchun. 
34.  O‘z  xizmat  maqomi  va  harbiy  unvoniga  ko‘ra  boshqa  harbiy  xizmatchilarga 
nisbatan  ularning  boshlig‘i  yoxud  buysunuvchisi  sanalmagan  harbiy  xizmatchilar  katta  yoxud 
kichik bo‘lishlari mumkin. 
Kattalik  harbiy  xizmatchilarning  harbiy  unvoniga  qarab  belgilanadi.  Harbiy  unvoni 
bo‘yicha  kattalar,  kichiklar  harbiy  intizomni,  jamoat  tartibini,  axlok,  harbiy  kiyim  kechakni 
kiyish  va  askarchasiga  salomlashishni  bajarish  qoidalarini  buzgan  xollarda,  ulardan  bu 
buzishlarni  bartaraf  etishlarini  talab  qilishlari  lozim.  Unvoni  bo‘yicha  kichiklar  kattalarning 
bunday talablarini so‘zsiz bajarishga majburdirlar. 
35. 
Bir-biriga bo‘ysunuvchi bo‘lmagan harbiy xizmatchilar majburiyatlarni birgalikda 
bajaradigan  xollarda,  ularning  o‘zaro  xizmat  munosabatlari  komandir  (boshliq)  tomonidan 

---

belgilab  qo‘yilmagan  bo‘lsa,  ulardan  lavozimiga  ko‘ra  kattasi,  teng  mansablarda  esa  harbiy 
unvoni bo‘yicha kattasi boshliq sanaladi.