O`zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi

Tarbiyachiga eslatma

. 

N

tovushini  talaffuzidalablar  biroz  ochiq,  harakatsiz,  tinch  holatda  bo‘ladi,  oldingi 

tishlar ko‘rinib turadi,  yuqorigi  va pastki tishlar  bir-biriga  yaqinlashadi-yu, lekin 

birikkan bo‘lmaydi,  

N

tovushini a,o, i, tovushlari bilan qo‘shib talaffuz etilganda, 

tilning  oldingi  kurak  qismi  yuqori  tishlarga  yoki  alveolaga  tiralgan  bo‘ladi, 

N

tovushini ya,ye,yu, tovushlari bilan qo‘shib talaffuz etilganda   tilning uchi pastga 

tushgan va pastki kurak tishlarga tiralgan bo‘ladi, yumshoq tanglay pastga tushadi, 

pirovardida  o‘pkadan  chiqayotgan  havo  burun  yo‘llaridan  o‘tadi,    tovush 

bog‘lamlari bog‘lanib tebranadi, natijada tovush hosil bo‘ladi. 

N

tovushini talaffuz etganda havo og‘izga kelgach, til  yuqori tishlarga  tegadi va n 

tovushi hosil bo‘ladi. Ana shu til  va tish  tegib turgan joy  to‘siq bo‘ladi. Shuning 

uchun 

N

tovushi to‘siqqa uchraydi, qisqa aytiladi, 

N

tovushini aytilganda ovoz bilan 

shovqin ham eshitiladi. 

 

 

 

Tarbiyachi  tarbiyalanuvchilarbilan

N

tovushini

ng  xususiyatlari  haqida  savol-javob 

o`tkazadi. 

N

 tovushli so`zlar o`ylab topiladi.  

Shundan  so`ng 

N

  harfi  “Laylakvoy”  media  mahsulotidan  ko`rsatiladi.  Bunda  

N

 harfining shaklini eslab qolishlariga alohida e’tibor beriladi. 

Tarbiyachi  tarbiyalanuvchilarga 

  N

  undosh  tovush  ekani,  undosh  tovush    ko‘k 

rangda belgilanishini (ko‘k kvadrat shaklni ko‘rsatiladi) aytadi. 

 

So‘zlarning tovush andozasi tushuntiriladi:  

 

-undosh tovush         

           -so‘zdagi birinchi tovushni ajratish 

 

         -so‘zning o‘rtasidagi kerakli tovushni ajratish 

             -so‘zdagi oxirgi tovushni ajratish 

 

           Kubiklarda  esa  (tarbiyachi  kubikni  ko‘rsatodi)undosh  tovushni    kubikning 

bir  tomoniga  labning    yopiq  holati  rasmi    yopishtirilib  belgilanadi.  Siz  kubiklarni 

o‘ynayotganingizda  bilingki,  kubikning  bir  tomoniga  labning    yopiq  holati  rasmi  

yopishtirilib,  qolgan  tomonlarga  harflar  ko‘rsatilgan  bo‘lsa,  demak  bu  kubikdagi 

harflar undosh harflar bo‘ladi.  

---

36 

 

 

Mana  qarang,  kubikning  bir  tomoniga  labning    yopiq  holati  rasmi    yopishtirilib, 

boshqa tomonida